Wszystko co powinieneś wiedzieć o zorganizowanej części przedsiębiorstwa
Zastanawiasz się czym jest zorganizowana część przedsiębiorstwa? Szukasz optymalnego sposobu sprzedaży jednego z wyodrębnionych działów twojej firmy? A może zastanawiasz się jakie korzyści i zagrożenia niesie ze sobą sprzedaż zorganizowanej części przedsiębiorstwa? Z artykułu dowiesz się:
- czym jest zorganizowana część przedsiębiorstwa [ZCP],
- jakie są formalne wymogi sprzedaży ZCP,
- jakie korzyści ma sprzedaż ZCP względem sprzedaży luźno powiązanych składników mienia,
- jak kształtuje się odpowiedzialność za zobowiązania ciążące na ZCP,
- czy od sprzedaży ZCP trzeba płacić podatek dochodowy,
- jakie są koszty sprzedaży ZCP?
Co to jest zorganizowana część przedsiębiorstwa?
Aby określony zespół składników twojego przedsiębiorstwa ? np. dział, zakład, komórka – mógł zostać uznany za zorganizowaną część, powinien spełniać następujące warunki:
- zespół ten powinien być wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie,
- przeznaczona jest do realizacji określonych zadań,
- mogłaby stanowić przedsiębiorstwo realizujące własne cele.
Wskazane powyżej warunki zostaną spełnione, gdy dana część przedsiębiorstwa:
- jest faktycznie i formalnie wyodrębniona w strukturze organizacyjnej, np. w stosownym regulaminie, zarządzeniu, itp.
- odrębnie ewidencjonuje zdarzenia gospodarcze (np. zakupy, sprzedaż, umowy) związane z tą częścią firmy,
- posiada określony cel działalności odrębny od pozostałej części przedsiębiorstwa. Przykładowo, jesteś pośrednikiem w obrocie nieruchomościami i dodatkowo posiadasz komórkę zajmującą się wynajmem dzierżawionych nieruchomości, taką częścią może być też oddział położony w innym mieście,
- posiada oznaczenie odróżniające je od pozostałej części przedsiębiorstwa,
- posiada składniki mienia oraz pracowników wykonujących zadania tylko na jej rzecz, co pozwala na samodzielne funkcjonowanie po odłączeniu od reszty przedsiębiorstwa.
Aby zespół składników mógł stanowić odrębne przedsiębiorstwo, powinny składać się na niego co najmniej następujące elementy:
- własne oznaczenie (nazwa przedsiębiorstwa lub ZCP) ? nazwą taką może być nie tylko zakład, czy oddział ale także sklep,
- własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;
- księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej,
- tajemnice przedsiębiorstwa,
- a także (w zależności od okoliczności danego przypadku):
– prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych,
– wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne,
– koncesje, licencje i zezwolenia,
– patenty i inne prawa własności przemysłowej,
– majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne.
Wymogi formalne sprzedaży ZCP
Umowa sprzedaży zorganizowanej części przedsiębiorstwa musi zostać zawarta w formie pisemnej z podpisem notarialnie poświadczonym. Gdy jednak w skład ZCP wchodzi nieruchomość, umowa musi zostać zawarta w formie aktu notarialnego.
Dodatkowo, jeżeli ZCP sprzedawane jest przez spółkę handlową, to konieczne jest uzyskanie na to zgody wspólników albo akcjonariuszy wyrażonej w uchwale.
Czemu sprzedaż zorganizowanej części przedsiębiorstwa jest korzystna?
Przyczyną dla której transakcja sprzedaży ZCP jest chętniej wybierana od sprzedaży luźno powiązanych składników przedsiębiorstwa jest zwolnienie w podatku od towarów i usług. Jeżeli zatem zdecydujesz się na sprzedaż zorganizowanej części przedsiębiorstwa, to transakcja ta zwolniona będzie z VATu.
Nie oznacza to jednak, że sprzedaż zorganizowanej części przedsiębiorstwa jest całkowicie wolna od podatku. Nabywca zobowiązany jest bowiem do zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych. Ten zaś, w zależności od sprzedawanych składników wynosi 1-2%.
Podatek dochodowy przy sprzedaży zorganizowanej części przedsiębiorstwa
Niestety na gruncie podatku dochodowego brak jest szczególnych regulacji w tym zakresie. Transakcję taką rozlicza się zatem jak sprzedaż poszczególnych składników majątku firmy, co powoduje powstanie przychodu w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Wartość przychodu stanowi suma sprzedawanych poszczególnych elementów przedsiębiorstwa.
Do przychodów podatkowych należy zaliczyć zatem przychody ze sprzedaży poszczególnych składników ZCP. Przychodem będzie również wartość zobowiązań handlowych i kredytów, które na mocy zawartej umowy przejął kupujący przedsiębiorstwo.
Kosztami uzyskania przychodu będzie natomiast niezamortyzowana część wartości początkowej środków trwałych oraz wydatki na nabycie wyposażenia, towarów handlowych czy materiałów oraz innych składników ZCP.
Dochód, podlegać on będzie opodatkowaniu na zasadach, jak dochód z działalności gospodarczej (w zależności od wybranego sposobu będzie to skala podatkowa albo podatek liniowy).
Transakcja taka może doprowadzić również do powstania tzw. dodatniej wartości firmy, czyli różnicy pomiędzy ceną sprzedaży a sumą wartości poszczególnych składników przedsiębiorstwa. Wliczana jest ona do podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Dodatnia wartość firmy podlega także amortyzacji.
Czy sprzedaż ZCP prowadzi do sukcesji?
Sprzedaż ZCP związana jest z tzw. sukcesją jednostkową, ta zaś nie powoduje przejścia ogółu praw i obowiązków związanych z prowadzeniem ZCP na nabywcę. Transakcja ta ? co do zasady ? powoduje jedynie przeniesienie praw (wierzytelności) z umów z kontrahentami i to tylko, o ile możliwości takiej nie wyłączono w danej umowie. Przeniesienie twoich zobowiązań związanych z ZCP (np. wynikających z umów zawartych z dostawcami) wymaga zgody wierzyciela. Zgoda taka może zostać udzielona już w łączącej strony umowie albo w późniejszym oświadczeniu.
Jaka jest odpowiedzialność przy sprzedaży ZCP?
Nabywca zorganizowanej części przedsiębiorstwa będzie odpowiedzialny solidarnie za twoje zobowiązania z nim związane, chyba że w chwili nabycia nie wiedział o tych zobowiązaniach, mimo zachowania należytej staranności. Przykładowo, jeżeli nie mógł dowiedzieć się o ich istnieniu z dokumentów przedstawionych przy sprzedaży.
Odpowiedzialność nabywcy ogranicza się jednak do wartości nabytego przedsiębiorstwa według stanu w chwili nabycia (czyli składników ZCP objętych sprzedażą), a według cen w chwili zaspokojenia wierzyciela. Odpowiedzialności tej nie można bez zgody wierzyciela wyłączyć ani ograniczyć. Przykładowo, jeżeli wartość wszystkich składników ZCP w chwili sprzedaży wynosiła 100.000 zł ale na skutek ich zużycia, wartość ta następnie spadła do 75.000 zł. To, wierzyciel który zgłosił już po spadku wartości ZCP, będzie mógł dochodzić od nabywcy tylko tej niższej kwoty.
Jakie są koszty sprzedaży zorganizowanej części przedsiębiorstwa?
Na koszty te mogą się składać, w szczególności następujące elementy:
- koszty sporządzenia umowy w odpowiedniej formie (podpis notarialnie poświadczony albo akt notarialny),
- podatek od czynności cywilnoprawnych,
- koszty obsługi prawnej transakcji, jeżeli przygotowanie transakcji powierzono zewnętrznej kancelarii prawnej.
