Kodeks cywilny wprowadza definicje pojęcia przedsiębiorstwa oraz ustala zasady umożliwiające przeniesienie jego własności w całości w ramach jednej umowy na nabywcę. Jak wygląda taka procedura i jakie są daje korzyści?
Co to jest przedsiębiorstwo?
Uproszczenie procedury przeniesienia własności przedsiębiorstwa polega na tym, że wszystkie składniki przedsiębiorstwa można zbyć w ramach jednej umowy.
Zawiercie takiej umowy prowadzi przeniesienia na nabywcę wszystkich składników przedsiębiorstwa czyli m.in. ruchomości i nieruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, a także wierzytelności przypadające dotychczasowemu właścicielowi przedsiębiorstwa i środki pieniężne (w tym także te zgromadzone na rachunkach bankowych). Nabywca staje się właścicielem tych składników.
To nowy nabywca będzie mógł dochodzić wierzytelności przysługujących zbywcy. Wyjątkiem będzie tu sytuacja, kiedy umowa pomiędzy zbywcą, a jego wierzycielem przewidywała zakaz zbycia wierzytelności (lub taki zakaz wynikał z przepisów prawa). W takim wypadku umowa zbycia przedsiębiorstwa nie ma wpływu na przeniesienie (cesję) takiej wierzytelności, a nabywca i zbywca muszą inaczej uregulować tę kwestię w treści zawieranej umowy.
Zbycie przedsiębiorstwa będzie przenosić na nabywcę prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych oraz wszelkie koncesje, licencje, zezwolenia, patenty, majątkowe prawa autorskie oraz tajemnicę przedsiębiorstwa. Wszystkie te prawa po zawarciu umowy zbycia przedsiębiorstwa będą należały do jego nabywcy.
W ramach umowy nabywca uzyska także wyłączne prawo do posługiwania się nazwą przedsiębiorstwa.
Wszystkie te składniki będą tworzyć przedsiębiorstwo, jeśli łącznie (jako całość) nadają się one do prowadzenia działalności gospodarczej.
Dla kogo umowa o zbycie przedsiębiorstwa?
Zawierając umowę zbycia przedsiębiorstwa nabywca otrzymuje zatem gotową i funkcjonującą już całość gospodarczą umożliwiającą prowadzenia własnej działalności gospodarczej. Tymczasem zbywca może w zasadzie z dnia na dzień wycofać się z prowadzonej działalności uzyskując za to odpowiednią rekompensatę finansową.
Co więcej przedsiębiorstwo może stanowić wkład jednego ze wspólników do wspólnego przedsięwzięcia (np. aport do spółki z o.o.)
Forma umowy zbycia przedsiębiorstwa
Zbycie przedsiębiorstwa powinno zostać przeprowadzone na podstawie umowy zawartej w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi.
Ważne: W przypadku, gdy zakres składników przedsiębiorstwa wchodzi nieruchomość, umowa powinna zostać zawarta w formie aktu notarialnego.
Zbycie zorganizowanej części przedsiębiorstwa.
Istnieje możliwość zbycia jedynie części przedsiębiorstwa, jeśli taka część stanowi zorganizowaną całość. Zatem rezygnacja z prowadzenia jedynie części dotychczasowej działalności może polegać na sprzedaży całości tych składników majątkowych, które były wykorzystywane do tej działalności. Pozostaje to bez wpływu na pozostałą cześć działań przedsiębiorcy.
Długi przedsiębiorstwa
Należy uczulić, że umowa zbycia przedsiębiorstwa nie przenosi na nabywcę długów związanych z jego dotychczasowym funkcjonowaniem. Z chwilą zbycia zbywca nie zostaje zwolniony z dotychczasowych zobowiązań. Nie było by to zresztą sprawiedliwe w stosunku do jego wierzycieli. Nie mają oni przecież wpływu na to, kto będzie nabywcą przedsiębiorstwa, a tym samym z kto miałby być zobowiązany do zaspokojenia ich roszczeń.
Zbycie przedsiębiorstwa powoduje tzw. kumulatywne przystąpienie przez nabywcę do długów zbywcy związanych z prowadzonym przedsiębiorstwem. Za te zobowiązania odpowiadają solidarnie zbywca i nabywca przedsiębiorstwa. Czyli dotychczasowy wierzyciel może zażądać realizacji zobowiązania od jednego z dłużników solidarnych, od ich obu łącznie lub od każdego po części.
Właśnie dlatego warto w umowie zbycia przedsiębiorstwa uregulować zasady wzajemnych rozliczeń pomiędzy zbywcą a nabywcą w sytuacji, kiedy wierzyciele będą żądać realizacji dotychczasowych zobowiązań od zbywcy przedsiębiorstwa.
Podatki
Warto wskazać, że zbycie przedsiębiorstwa oraz jego zorganizowanej części nie podlega VAT.
