Każda kobieta mająca perspektywę założenia własnej rodziny w pewnym momencie zaczyna się zastanawiać, jak będzie wyglądać jej sytuacja zawodowa po urodzeniu dziecka. Czy podejmując decyzję o ciąży będzie zabezpieczona finansowo? Czy z powodu ciąży straci pracę? A jeśli nie wtedy, to czy straci pracę podczas urlopu macierzyńskiego? W tym szczególnym czasie, każda zatrudniona kobieta powinna mieć świadomość istnienia przepisów prawa mających na celu szczególną ochronę kobiet w czasie ciąży. Podstawową zasadą jest zakaz wypowiadania umów o pracę pracownikom w czasie ciąży lub urlopu macierzyńskiego czy rodzicielskiego. Oznacza to, że kobieta w okresie ciąży i rocznego urlopu przeznaczonego na sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem, może być pewna swojego zatrudnienia. Ustawodawca, przewidział jednak pewne wyjątki od tej zasady. Właśnie tej kwestii będzie dotyczył dzisiejszy artykuł, a dodatkowo dowiesz się z niego:
- w jakich okolicznościach pracodawca może legalnie wypowiedzieć umowę o pracę;
- jak to wygląda w trakcie urlopu macierzyńskiego;
- jak poradzić sobie w sytuacji, gdy pracodawca rozwiązuje umowę o pracę.
Wypowiedzenie umowy o pracę podczas ciąży
Jak już wspomniałem we wstępie, wypowiedzenie umowy u pracę podczas ciąży co do zasady jest zabronione. Warunkiem objęcia kobiety ochroną z powodu ciąży jest fakt, że pracodawca wiedział, że jego pracownica się w tym stanie znajduje. Jak go o tym w najprostszy sposób poinformować? Przekładając mu zaświadczenie lekarskie o ciąży. Wówczas formalnie przysługują wszystkie prawa kobiety w ciąży jak:
- zakaz pracy w godzinach nocnych;
- 8-godzinny dzień pracy;
- zakaz wykonywania pracy szkodliwej
Jeśli pracodawca zwolni pracownicę, która zaszła w ciążę tuż przed wypowiedzeniem, będzie musiał przywrócić ją do pracy. Także pracownica, która wypowiedziała umowę o pracę nie wiedząc o swoim stanie, może cofnąć swoją decyzję. Jak to udowodnić? Najprościej w formie zaświadczenia lekarskiego o ciąży.
Legalne wypowiedzenie umowy o pracę przez pracodawcę
Przejdźmy do wyjątków, o których wspominałem powyżej. Chodzi o okoliczności, w których pracodawca może wypowiedzieć umowę o pracę kobiecie w ciąży. Prawo przewiduje kilka możliwości jak:
- likwidacja firmy;
- upadłość firmy;
- zwolnienie dyscyplinarne – z przyczyn leżących po stronie pracownika, dokładnie określonych w kodeksie pracy;
Po rozwiązaniu umowy z powodu likwidacji lub ogłoszenia upadłości przez firmę, zwolniona pracownica ma prawo korzystać z wypłaty zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego do dnia porodu. Po narodzinach dziecka, będzie zaś przysługiwał zasiłek macierzyński, tak jak w przypadkach posiadania umowy w dniu porodu.
Wypowiedzenie umowy o pracę podczas urlopu macierzyńskiego
Urlop macierzyński to w pełni płatny urlop przyznawany kobiecie, która w okresie zatrudnienia urodziła dziecko. Służy regeneracji po porodzie oraz, co oczywiste, opiece nad noworodkiem. Zgodnie z art. 180 § 1 Kodeksu pracy urlop macierzyński przysługuje pracownicy w wymiarze od 20 do 37 tygodni, w zależności od liczby dzieci, które przyszły na świat przy jednym porodzie. Co istotne, kobieta przed przewidywaną datą porodu może wykorzystać do 6 tygodni przysługującego jej urlopu macierzyńskiego.
Co z ochroną podczas urlopu macierzyńskiego? Wygląda ona podobnie, jak w przypadku wypowiedzenia umowy o pracę podczas ciąży. Pracodawca, co do zasady, nie może wypowiedzieć umowy o pracę kobiecie przebywającej na urlopie macierzyńskim. Wyjątki obowiązują te same.
Najczęstszym problemem, z jakim stykają się kobiety już po urodzeniu dziecka jest niepewność czy jej zatrudnienie nie ulegnie zakończeniu. Problematyczna okazuje się też kwestia, gdy pracownica zatrudniona jest na podstawie umowy o pracę na czas określony. Jest to najczęstsza z przyczyn zakończenia stosunku pracy podczas urlopu. Zgodnie z przepisami, w trakcie ciąży umowa ta ulega przedłużeniu do dnia porodu. Inaczej sytuacja wygląda w trakcie urlopu. Zakładając najbardziej niepożądaną sytuację, w której umowa o pracę kończy się w trakcie urlopu macierzyńskiego, kobiecie nie przysługuje jakakolwiek ochrona. Umowa ulega rozwiązaniu, jednakże zostaje zachowane prawo do kontunuowania zasiłku macierzyńskiego.
Należy zaznaczyć, że urlop rodzicielski uregulowany jest w podobny sposób w tej kwestii, jak urlop macierzyński.
Co gdy pracodawca rozwiązuje umowę o pracę w czasie ochrony?
W takim przypadku najprostszą drogą wyjścia jest skierowanie sprawy na drogę postępowania sądowego. Niemniej jednak, przed wszczęciem postępowania warto odbyć rozmowę z pracodawcą, w której damy mu do zrozumienia, że znamy swoje prawa i jesteśmy nieugięte w ich egzekwowaniu. Jeśli to nic nie da, pozostaje odwołanie do sądu pracy. Należy je złożyć w ciągu 21 dni od doręczenia wypowiedzenia. Sąd może orzec o przywróceniu do pracy lub przysługującym odszkodowaniu.
Praktyczna rada
W przypadku kobiet w ciąży najbardziej pożądanym działaniem okazuje się przywrócenie do pracy. Dlaczego? Są dwie korzyści Aby uzyskać prawo do zasiłku macierzyńskiego umowa o pracę musi być ważna w dniu porodu.
Podsumowanie
W czasie ciąży i urlopu macierzyńskiego pracownica podlega szczególnej ochronie. Przychylność prawa w tej sprawie nie powinna ograniczać kobiet, ani sprawiać, że obawiają się one o swoją sytuację zawodową. Mogę zaryzykować stwierdzeniem, że pracodawcy z biegiem lat są coraz bardziej elastyczni i wręcz pomagają swoim pracownicom na tym polu, proponując najczęściej wykonywanie części pracy w formie zdalnej. Należy pamiętać, że świadomość swoich praw działa jedynie na naszą korzyść. Nie tylko na polu zawodowym.
Jeśli temat dzisiejszego artykułu dotyczy Twojej sytuacji, z pewnością zainteresuje Cię również ten artykuł: Powrót do pracy po urlopie macierzyńskim. Jak nie dać się zwolnić?
