Wydawałoby się, że wspólnicy spółki z o. o. mają bezwzględną możliwość oddania głosu na zgromadzeniu wspólników, biorąc pod uwagę jej specyfikę. Otóż jednak nie zawsze. Pod pewnymi warunkami, możliwe jest bowiem wyłączenie wspólnika spółki z o.o. od głosowania.
Wyłączenie wspólnika spółki z o.o. od głosowania – wyjątki
Kodeks spółek handlowych wskazuje sytuacje, w których wspólnik spółki z o.o. nie może oddać głosu. Prawo stanowi, że nie może zrobić tego zarówno osobiście, przy udziale pełnomocnika, jak również jako pełnomocnik innego wspólnika. Są to przypadki, w których podejmowana uchwała dotyczy:
- odpowiedzialności wspólnika wobec spółki,
- sporu między nim a spółką,
- zwolnienia z zobowiązania wobec spółki.
Powyższe regulacje z oczywistych względów nie znajdą zastosowania w jednoosobowej spółce z o. o.
Wyłączenie wspólnika spółki z o.o. od głosowania a obecność
Mimo tego, że wspólnik nie może oddać głosu ww. sprawach, to może być obecny podczas głosowania. W takim przypadku należy w protokole zamieścić informację o wyłączeniu go z głosowania. Pozwoli to poprawnie obliczyć bezwzględną większość głosów, gdyż – jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej – taka większość jest konieczna do powzięcia uchwały. Bezwzględna większość oznacza więcej niż połowę głosów oddanych. Głosy oddane z kolei to łącznie głosy “za”, “przeciw” oraz “wstrzymujące się”. Na marginesie, głos “wstrzymujący się” traktuje się jako głos “przeciw”.
- Firma MS. Konsulting spółka z o.o. należy do 4 wspólników. Podejmowana na zgromadzeniu sprawa dotyczy powstaniu sporu między jednym z nich a spółką. Wspólnik nie bierze udziału w głosowaniu. Aby uchwała była skuteczna, wystarczą dwa głosy ?za?, gdyż po wyłączeniu wspólnika, większość bezwzględna z 3 wspólników wynosi 2.
Głosowanie w takim przypadku powinno zostać przeprowadzone w trybie tajnym.
Wyłączenie od głosowania wspólnika większościowego
W praktyce wspólnicy sp. z o. o. często nie wiedzą, jak podjąć uchwałę w sprawie udzielenia absolutorium dla wspólnika większościowego (który posiada ponad 50% udziałów), będącego jednocześnie członkiem zarządu lub rady nadzorczej. Otóż w tej sytuacji, również należy obliczyć większość bezwzględną, po wyłączeniu tego wspólnika. Nawet, gdyby wspólnik większościowy posiadał 99% udziałów, to jest możliwość, aby wspólnicy z 1% samodzielnie podjęli uchwałę o udzieleniu mu absolutorium, jeżeli zachowana jest większość bezwzględna.
Odpowiedzialność wobec spółki
Umowa zawarta między wspólnikiem a spółką (dotycząca np. zrzeczenia się roszczeń, które mogą wynikać z odpowiedzialności wspólnika za powstałą szkodę) jest ważna, jeśli wcześniej wspólnicy podjęli właściwą uchwałę. W takiej sytuacji, wspólnik, którego dotyczy umowa nie może brać udziału w głosowaniu. Sprawy dotyczące odpowiedzialności wspólnika, zarząd powinien poddawać pod głosowanie w trybie tajnym. Uniemożliwia to zainteresowanemu wspólnikowi ustalenie kto głosował za, a kto przeciw niemu.
Spór między wspólnikiem a spółką
W przypadku wystąpienia sporu między spółką a wspólnikiem i jego rodziną, wspólnik powinien wstrzymać się od udziału w rozstrzyganiu wyniku sprawy. Sytuacja może dotyczyć zarówno przypadku, gdy jakąkolwiek korzyść ma odnieść sam wspólnik, jak i sytuacji braku bezpośredniej korzyści, jeżeli korzyść ma odnieść bliska mu osoba, która nie jest objęta wyłączeniem (nie jest wspólnikiem).
Bezsprzecznie niewłaściwe byłoby głosowanie przez wspólnika nad propozycją udzielenia mu pożyczki. W większości sytuacji z dużym prawdopodobieństwem możliwe jest odgadnięcie potencjalnie oddanego przez niego głosu.
W tym zakresie interesujący jest wyrok Sądu Najwyższego z 13.07.2000r. (II UKN 636/99). Stanowi on, że wspólnik może głosować w sprawie powołania pełnomocnika do reprezentowania spółki w sporze między nimi.
Zwolnienie z zobowiązania wobec spółki
W czasie sprawowania zarządu lub nadzoru może dojść do wyrządzenia szkody przez wspólnika. Jeżeli pozostaje w dobrych relacjach z pozostałymi wspólnikami, mogą go oni zwolnić z zobowiązania do naprawy szkody i wyrównaniu długu. Prawo nie wymaga, aby rozstrzygać sprawę w formie uchwały zgromadzenia. Wyklucza to automatycznie poddanie sprawy pod głosowanie. Skutkuje zatem brakiem zastosowania przepisów dotyczących wykluczenia wspólnika z głosowania.
Oddanie głosu mimo zakazu
W praktyce może pojawić się sytuacja, w której w głosowaniu nad uchwałą wziął udział wspólnik, który powinien być wyłączony. Co w takiej sytuacji? Otóż, zgodnie z poglądem doktryny, głosów oddanych z naruszeniem ww. zakazu nie uwzględnia się przy ocenie, czy uchwała została podjęta. W takim przypadku należy sprawdzić, czy bez uwzględnienia głosu wyłączonego wspólnika, uchwała i tak by zapadła. Jeżeli tak, głosowanie jest ważne i wywiera skutki prawne. Jeżeli zaś, bez głosu wyłączonego wspólnika, uchwała nie uzyskałaby wystarczającej większości, uważa się, że uchwała w ogóle nie została podjęta. W takiej sytuacji można wytoczyć powództwo o stwierdzenie nieistnienia uchwały (a nie o stwierdzenie jej nieważności).
Podsumowanie
Warto wiedzieć, że wymienione w artykule 3 przypadki, w których wspólnik nie ma prawa głosu stanowią katalog zamknięty. Oznacza to, że nie można w umowie spółki dodać innych sytuacji, w których wspólnik sp. z o. o. będzie wyłączony od głosowania. Przykładowo zatem, wspólnik może brać udział w głosowaniu w przedmiocie powołania go na członka zarządu.
