Utwór pracowniczy

Wytwarzasz utwory w ramach umowy o pracę i zastanawiasz się, jakie przysługują tobie z tego tytułu uprawnienia? Pracodawca nie rozpowszechnił twojego utworu i chciałbyś zrobić to samemu? Nie wiesz, czy i w jakim momencie na pracodawcę przechodzą autorskie prawa majątkowe? W artykule znajdziesz informacje na temat:

• kiedy powstaje utwór pracowniczy,
• jakie uprawnienia względem utworów mają pracownicy,
• w jakim zakresie pracodawca nabywa autorskie prawa majątkowe do utworów pracowniczych,
• czy pracownik traci całość praw autorskich na rzecz pracodawcy.

Kiedy powstaje utwór pracowniczy?

Nie zawsze prawa autorskie do utworu wykonanego przez pracownika przechodzą na pracodawcę. Stanie się tak w dwóch przypadkach:

• pracownik stworzył utwór w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy. Przykładowo, programista napisał program komputerowy, grafik stworzył wizualizacje, copywriter opracował teksty na bloga firmowego, itp. Majątkowe prawa autorskie do takich utworów przejdą na pracodawcę, gdy ich wykonywanie leży w obowiązkach pracownika wskazanych w umowie o pracę. Co ważne, skutek taki nie wystąpi, jeżeli strony w umowie o pracę postanowiły, że autorskie prawa majątkowe do takiego utworu przysługiwać będą pracownikowi,
• wynika to z treści umowy zawartej pomiędzy pracownikiem i pracodawcą, nawet jeżeli nie jest to umowa o pracę, a utwory nie są wykonywane w ramach obowiązków służbowych.

Autorskie prawa majątkowe przejdą we ww. przypadkach na pracodawcę z chwilą przyjęcia przez niego utworu. Z tą samą chwilą na pracodawcę przechodzi własność przedmiotu, na którym utwór pracowniczy został zapisany.

Niekiedy pracodawca może zwlekać z przyjęciem utworu. W interesie pracownika wprowadzono zatem termin graniczny. Jeżeli zatem pracodawca nie zawiadomi pracownika w terminie sześciu miesięcy od dostarczenia utworu o jego nieprzyjęciu lub uzależnieniu przyjęcia od dokonania określonych zmian w wyznaczonym w tym celu odpowiednim terminie, uważa się, że utwór został przyjęty bez zastrzeżeń.

Utwór pracowniczy – Jakie prawa przechodzą na pracodawcę?

Z chwilą przyjęcia utworu pracodawca nabywa autorskie prawa majątkowe w granicach niezbędnych do wykonania celu umowy o pracę oraz ustalonych przez strony w tejże umowie. Konstruując umowę o pracę, jeżeli dopuszczamy możliwość powstawania utworów pracowniczych, koniecznie uregulujmy w jej treści tą kwestię. Najlepiej opisać je odwołując się do pól eksploatacji, na jakich dany utwór ma być wykorzystywany przez pracodawcę.

Pomoc adwokata w sprawie związanej z prawem autorskim

A jakie pozostają przy pracowniku?

Przede wszystkim, pracownikowi przysługiwać będą autorskie prawa majątkowe w zakresie nie wskazanym w umowie o pracę. Ponadto, pracownikowi nadal przysługiwać będą autorskie prawa osobiste do utworów wytworzonych w ramach stosunku pracy. W tym zatem prawo do oznaczenia utworu własnym nazwiskiem. Prawa autorskie osobiste są niezbywalne, nie można ich zatem przenieść na pracodawcę. Pracownik może jednak zobowiązać się do nie korzystania z nich w określony sposób, bądź w określonym czasie.

• Kto jest właścicielem praw autorskich
• Jak przenieść prawa autorskie
• Prawo autorskie osobiste

Odzyskanie praw autorskich przez pracownika

W pewnym przypadku pracownik może odzyskać prawa autorskie, które uprzednio przeszły na pracodawcę. Będzie to możliwe, jeżeli pracodawca, w okresie dwóch lat od daty przyjęcia utworu, nie przystąpił do jego rozpowszechniania. W takim przypadku pracownik (twórca) może wyznaczyć pracodawcy na piśmie odpowiedni termin na rozpowszechnienie utworu. Z tym skutkiem, że po jego bezskutecznym upływie prawa uzyskane przez pracodawcę wraz z własnością przedmiotu, na którym utwór utrwalono, powracają do pracownika.

Terminem odpowiednim będzie czas, w którym pracodawca ? z uwzględnieniem jego faktycznych możliwości organizacyjnych i finansowych ? może rozpocząć rozpowszechnianie utworu pracowniczego.

Na marginesie należy wskazać, że umowa o pracę może regulować sposób korzystania z opisanego powyżej prawa pracownika w sposób odmienny. Przykładowo, strony mogą określić inny termin na przystąpienie do rozpowszechniania utworu, aniżeli ww. dwa lata od jego przyjęcia.

Przeczytaj także: Na czym polega ochrona wizerunku?