Urlop na żądanie to specyficzne uprawnienie pracownika, które umożliwia mu uzyskanie określonej ilości dni wolnych od pracy w zasadzie z dnia na dzień, bez wcześniejszych ustaleń z pracodawcą. Jak prawidłowo korzystać z tego przywileju i czy naruszenie procedury związanej z udzieleniem takiego urlopu może skończyć się dyscyplinarką dla pracownika?
Tryb udzielenia urlopu na żądanie ? czy pracownik może sobie sam udzielić urlopu?
Urlop na żądanie, podobnie jak każdy inny rodzaj urlopu, musi zostać udzielony przez pracodawcę. Tzn. pracownik nie może po prostu nie przyjść do pracy twierdząc, że właśnie wykorzystał przysługujący mu urlop na żądnie.
Zgłoszenie wniosku o udzielenie urlopu na żądnie mu zostać zaakceptowane przez pracodawcę. Dopiero po uzyskaniu takiej akceptacji pracownik jest zwolniony z konieczności obecności w zakładzie pracy.
Co więcej, jeśli pracownik nie uzyska od pracodawcy zgody na skorzystanie z urlopu na żądanie, jego nieobecność w pracy będzie nieusprawiedliwiona i będzie upoważniać pracodawcę do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika z powodu ciężkiego naruszenia przez niego obowiązków pracowniczych.
Kodeks pracy nie zawiera wskazówek co do tego, w jaki sposób wystąpić z wnioskiem (pisemnie, ustnie, mailowo, telefonicznie, przez sms itp.). Można zatem przyjąć, że każdy sposób na złożenie takiego wniosku jest dobry byleby doszedł on do pracodawcy, a pracodawca zdążył na niego odpowiedzieć. Należy jednak zwrócić uwagę, że nieraz procedurę uzyskania urlopu wypoczynkowego reguluje regulamin pracy (znasz regulamin pracy obowiązujący u Twojego pracodawcy?) albo zwyczajowa praktyka w zakładzie pracy.
Zgodnie z przepisami prawa pracy oraz stosownym orzecznictwem sądowym wniosek o skorzystanie z urlopu na żądanie pracownik powinien złożyć najpóźniej w dniu, w którym zamierza z niego skorzystać, ale przed czasem, w którym powinien rozpocząć wykonywanie pracy.
Ważne jest to, że żaden przepis nie wymaga aby pracownik wyjaśniał pracodawcy przyczyny, dla których zdecydował się na wystąpienie o udzielenie urlopu na żądanie. Jednak w niektórych przypadkach podanie tych przyczyn, będzie istotne ? o tym dalej.
Czy pracodawca może odmówić udzielenia urlopu na żądanie?
Zgodnie z kodeksem pracy pracodawca ma obowiązek udzielić pracownikowi urlopu na żądanie. W praktyce jednak zdarza, iż pracownicy korzystają z tego urlopu w innych celach niż zakładali twórcy tej instytucji (np. celem organizacji strajku, kiedy wszyscy lub większość pracowników wnoszą o udzielenie urlopu na żądanie). Dlatego od pewnego czasu w orzecznictwie sądowym zwraca się uwagę na konieczność uwzględnienia interesu pracodawcy. W związku z tym uznawany jest pogląd, że z ważnych powodów (paraliż produkcji w zakładzie pracy, brak możliwości wykonania pewnych istotnych zadań w zakładzie pracy podczas nieobecności pracownika itp.) pracodawca może odmówić udzielenia urlopu na żądanie.
W wyjątkowych sytuacjach może się zdarzyć, że sąd będzie ważył czyj interes (pracodawcy czy pracownika) w danej sytuacji wymagał szerszej ochrony. Może być bowiem tak, że zarówno pracodawca miał uzasadnione podstawy, ażeby urlopu nie udzielać, a pracownik był w takiej sytuacji życiowej, że udzielenie mu tego urlopu było ze wszech miar słuszne. Właśnie w takich sytuacjach warto żeby pracownik wyjaśnił pracodawcy dlaczego potrzebuje urlopu na żądanie.
