Coraz więcej Polaków mieszka i pracuje poza granicami kraju. Niestety, emigracja nie zawsze chroni przed problemami finansowymi – a niekiedy sama staje się ich przyczyną. Niekontrolowane zadłużenie, niespłacane kredyty zaciągnięte w Polsce, egzekucje komornicze, odsetki… Dla wielu osób mieszkających za granicą ratunkiem może być upadłość konsumencka. Czy można ogłosić upadłość z zagranicy? Jak wygląda upadłość konsumencka za granicą? Jak ogłosić upadłość mieszkając za granicą?
Upadłość konsumencka a pobyt w innym kraju
Czy można ogłosić upadłość mieszkając za granicą? Tak – można. Przebywanie poza granicami Polski nie wyklucza możliwości ogłoszenia upadłości konsumenckiej. Kluczowe znaczenie ma jednak nie tyle miejsce zamieszkania, ile tzw. ośrodek podstawowych interesów życiowych (z ang. COMI – centre of main interests).
Zgodnie z prawem unijnym i krajowym, sąd polski może rozpoznać wniosek o upadłość, jeśli:
- dłużnik posiada główne miejsce prowadzenia spraw życiowych w Polsce,
- jego centrum interesów gospodarczych nadal znajduje się w Polsce.
Oznacza to, że nawet jeśli dana osoba fizycznie mieszka, np. w Niemczech czy w Wielkiej Brytanii, ale:
- posiada rodzinę w Polsce,
- zaciągnęła kredyty w Polsce,
- posiada majątek lub zobowiązania wobec polskich wierzycieli,
- działa lub pracuje częściowo na terenie Polski,
to sąd w Polsce może mieć jurysdykcję do prowadzenia postępowania upadłościowego.
Jak wygląda upadłość konsumencka za granicą?
Upadłość osoby mieszkającej za granicą przebiega podobnie, jak w przypadku osoby mieszkającej w Polsce, ale zawiera kilka dodatkowych elementów formalnych:
- jurysdykcja sądu upadłościowego znajduje się w Polsce,
- dłużnik musi wykazać, że mimo pobytu za granicą, jego centrum interesów życiowych lub gospodarczych jest w Polsce,
- dłużnik musi dostarczyć wszystkie informacje o swoim majątku – również tym, który znajduje się za granicą,
- sąd może rozpoznać sprawę bez udziału dłużnika na rozprawie, ale może też żądać jego obecności, szczególnie jeśli sytuacja budzi wątpliwości.
W wielu przypadkach postępowanie odbywa się zdalnie – dłużnik nie musi osobiście stawiać się w Polsce, jeśli nie jest to wymagane.
Gdzie składa się wniosek o upadłość mieszkając poza Polską?
Wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej składa się do sądu rejonowego w Polsce, właściwego ze względu na:
- ostatnie miejsce zamieszkania dłużnika w Polsce (jeśli nadal można je ustalić),
- posiadany majątek w Polsce (np. mieszkanie, konto bankowe),
- ewentualnie miejsce siedziby wierzyciela (np. banku), jeśli żadna inna podstawa nie istnieje.
Jeśli nie można wskazać takiego miejsca, a dłużnik od wielu lat przebywa za granicą, sąd może odmówić rozpoznania sprawy, uznając, że brak jest jurysdykcji Polski. W takim przypadku konieczne może być rozważenie upadłości w kraju, w którym dana osoba obecnie mieszka. Upadłość ogłoszona w innym państwie Unii Europejskiej jest uznawana w Polsce.
Czy można ogłosić upadłość za granicą?
Tak – każde państwo ma własne procedury upadłościowe. W zależności od kraju, w którym obecnie przebywasz, możliwe może być ogłoszenie lokalnej wersji upadłości konsumenckiej.
Zaletą takiego rozwiązania jest to, że często procedura może być krótsza i dostosowana do lokalnego prawa, kosztów utrzymania i systemu podatkowego. Wadą natomiast może być trudność w umorzeniu długów zaciągniętych w Polsce – dlatego warto każdą sprawę ocenić indywidualnie.
Ogłoszenie upadłości konsumenckiej jest możliwe także wtedy, gdy dłużnik mieszka za granicą – pod warunkiem, że jego centrum interesów życiowych nadal znajduje się w Polsce. Kluczowe jest prawidłowe przygotowanie wniosku, wykazanie związku z Polską i zebranie odpowiednich dokumentów.
Dla wielu osób zadłużonych, które opuściły Polskę z nadzieją na nowy start, upadłość konsumencka może być realnym narzędziem do wyjścia z długów i rozpoczęcia życia na nowo – niezależnie od tego, gdzie obecnie się znajdują.
