W ostatnich latach do sądów masowo napływają pozwy o unieważnienie kredytów we frankach szwajcarskich. Trudno się zresztą dziwić, bo korzyści dla kredytobiorców są ogromne, a statystyki wygranych spraw bardzo optymistyczne. Sytuację frankowiczów poprawia też orzecznictwo sądów i kolejne wyroki TSUE dotyczące unieważnienia kredytu, dzięki którym złożenie pozwu przeciwko bankowi z roku na rok opłaca się coraz bardziej. W takim razie jakie są skutki unieważnienia umowy kredytu frankowego, co możesz zyskać na tym rozwiązaniu i jak będzie wyglądać rozliczenie z bankiem?
Co oznacza unieważnienie umowy frankowej?
Unieważnienie kredytu frankowego prowadzi do uznania, że między Tobą a bankiem nigdy nie doszło do zawarcia umowy. Tym samym strony muszą przywrócić swoją sytuację do takiego stanu, jak gdyby umowa nigdy nie została zawarta.
Kluczowe pytanie brzmi więc: co by się stało, gdyby udzielenie kredytu hipotecznego nie miało miejsca? Bank nie pożyczyłby Ci kapitału. Nie byłoby też podstaw do wpisania hipoteki w księdze wieczystej nieruchomości ani do zawarcia ewentualnych dodatkowych umów, np. ubezpieczenia niskiego wkładu własnego. Sam bank natomiast nie zarobiłby na spłacanych ratach kredytu uwzględniających odsetki, marże i dodatkowe opłaty.
Unieważnienie umowy kredytowej powoduje więc, że możesz rozliczyć się z bankiem zgodnie z wyżej opisanymi założeniami. W takiej sytuacji bank oddaje Ci pieniądze otrzymane tytułem spłaty kredytu. Sam kredytobiorca zwraca natomiast wyłącznie otrzymany od banku kapitał. Co więcej, unieważnienie umowy kredytu frankowego oznacza także, że Twoje zobowiązanie wygasa. Nie spłacasz więc już żadnych kolejnych rat i możesz wykreślić hipotekę.
Jak unieważnić umowę frankową? Pozew o unieważnienie umowy kredytowej
Tylko sąd może unieważnić umowę frankową. Nie obędzie się więc bez przygotowania pozwu i przeprowadzenia rozprawy.
Podstawą do stwierdzenia nieważności umowy frankowej będzie wskazanie, że zawiera ona niedozwolone postanowienia umowne, nazywane też klauzulami abuzywnymi. Zgodnie z Kodeksem cywilnym są to zapisy rażąco naruszające Twoje prawa jako konsumenta.
W przypadku kredytów frankowych indeksowanych i denominowanych klauzule abuzywne mogą dotyczyć m.in. przerzucania całej odpowiedzialności za wahania kursu na Ciebie jako kredytobiorcę albo ustalania wysokości rat do spłaty nie w oparciu o kurs NBP, a o wewnętrzny kurs banku, samodzielnie przez niego kształtowany.
Oczywiście to tylko dwa z wielu przykładów naruszeń banków. Istnieje cała mapa klauzul niedozwolonych ułatwiająca konstruowanie pozwów o unieważnienie umowy. Warto natomiast dodać, że znaczna część kredytów frankowych była udzielana na podstawie niedozwolonych zapisów. Oznacza to, że szanse na unieważnienie umowy są naprawdę duże.
Mimo optymistycznych statystyk nie bez powodu większość kredytobiorców korzysta z pomocy kancelarii frankowych. Samodzielne znalezienie klauzul, zgromadzenie dowodów i przedstawienie odpowiednich argumentów stanowi duże wyzwanie. Wówczas też dużo zbędnego czasu, energii, a przede wszystkim nerwów kosztuje unieważnienie umowy. Profesjonalne wsparcie pozwala z kolei uniknąć zbędnego stresu i niedopatrzeń, które mogłyby prowadzić do przegrania procesu o unieważnienie kredytu frankowego. Jeśli chcesz sprawdzić, czy w Twojej umowy są tego typu klauzule prześlij ją nam do bezpłatnej analizy.
Unieważnienie kredytu frankowego i co dalej?
Skoro wiesz już, na czym polega unieważnienie umowy kredytu, możemy przejść do drugiej ważnej kwestii, a więc odpowiedzi na pytanie: co dalej po unieważnieniu kredytu? Bo z pewnością duże znaczenie ma dla Ciebie nie tylko uwolnienie się od spłat pozostałej jeszcze kwoty. Chcesz również odzyskać pieniądze do tej pory pobrane przez bank.
Właśnie dlatego w procesie sądowym możesz domagać się zarówno stwierdzenia nieważności zawartej umowy kredytowej, jak i zapłaty od banku wszystkich do tej pory pobranych od Ciebie pieniędzy. Mowa więc o kwotach uzyskanych tytułem spłat rat kredytu, prowizji, marży i innych kosztów. Takie roszczenia związane z unieważnieniem umowy należy zgłosić od razu w pozwie.
Ile można zyskać na unieważnieniu umowy frankowej?
Niestety na pytanie z nagłówka nie ma konkretnej odpowiedzi. Wszystko zależy od Twojej sytuacji finansowej.
Przykład
W 2005 roku Błażej zawarł z bankiem umowę kredytu frankowego i pożyczył kwotę wysokości 300.000 złotych. W przeciągu kolejnych 19 lat konsekwentnie spłacał kredyt i w tym czasie bank otrzymał od niego w sumie 350.000 złotych. Znaczny wzrost kursu franka w połączeniu z dodatkowymi opłatami sprawił jednak, że Błażej w 2023 roku wciąż miał do spłaty jeszcze kolejne 210.000 złotych. Po konsultacji z prawnikiem postanowił jednak wystąpić o stwierdzenie nieważności umowy kredytu frankowego, w której znalazły się niedozwolone postanowienia umowne.
Sąd przychylił się do tego wniosku. W efekcie Błażej mógł domagać się od banku zwrotu całej wpłaconej do tej pory kwoty (350.000 złotych). Następnie bank mógł żądać zwrotu jedynie równowartości wypłaty kredytu (300.000 złotych). W efekcie Błażej nie tylko pozbył się zobowiązania i uniknął konieczności zapłaty kolejnych 210.000 złotych. W dodatku na koniec rozliczenia z bankiem po unieważnieniu kredytu frankowego wciąż pozostało mu 50.000 złotych.
W przypadku Błażeja zyski z unieważnienia umowy frankowej wynoszą aż 260.000 złotych (kwota, której nie musiał spłacać + kwota pozostała na jego koncie po rozliczeniu z bankiem). Jak widzisz, wszystko zależy jednak od tego, w jakiej części Twój kredyt do tej pory został spłacony, jaki kapitał wypłacił Ci w przeszłości bank i jaki jest całkowity koszt kredytu według obecnego kursu.
Z tego powodu w żadnym artykule nie znajdziesz precyzyjnej odpowiedzi. Podczas wizyty w naszej kancelarii adwokat może jednak przedstawić Ci wyliczenia dotyczące ściśle Twojej kwoty kredytu i rozliczeń z bankiem po stwierdzeniu nieważności umowy.
Pieniądze to jednak tylko jedna z korzyści. Do tego dochodzi poczucie uwolnienia się od zobowiązania i wysokich rat, a także od stresu, który towarzyszył Ci w związku ze zmiennym kursem franka. To korzyści, których tym bardziej nie da się oszacować i to Ty musisz sobie odpowiedzieć na pytanie, na ile te kwestie są dla Ciebie ważne.
Musisz wiedzieć, że sprawa nieco komplikuje się jeżeli kredytobiorcy przed rozpoczęciem sprawy z bankiem wzięli rozwód, ale o tym piszemy w tym tekście – Kredyt frankowy a rozwód.
Jak wygląda rozliczenie z bankiem po unieważnieniu umowy frankowej?
Rozliczenie po unieważnieniu umowy frankowej dotyczy jednak nie tylko otrzymania pieniędzy od banku. Uznanie umowy za nieważną powoduje też, że bank ma prawo wystąpić o zwrot wypłaconego kredytu.
Nie obowiązuje tu jednak tzw. teoria salda. Jeśli więc np. pożyczony kapitał wynosił 200.000 złotych, a bank otrzymał od Ciebie w sumie 350.000 złotych, to sąd nie dokona automatycznego rozliczenia i nie nakaże bankowi zwrotu różnicy między tymi kwotami, czyli 150.000 złotych.
Już kilka lat temu Sąd Najwyższy opowiedział się za tzw. teorią dwóch kondykcji w sprawach frankowych. Oznacza to, że Ty masz prawo domagać się zwrotu wszystkich pieniędzy wpłaconych na rzecz banku. Ten natomiast musi zatroszczyć się o własne interesy i zgłosić osobne roszczenie o zwrot pożyczonego Ci kapitału.
Co więcej, jeszcze do niedawna banki stosowały taktyki, które miały im pozwolić zminimalizować straty związane z unieważnianiem umów, a także zniechęcać do wnoszenia pozwów. W odpowiedzi pozywały frankowiczów o wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z kapitału kredytu. Później z kolei zaczęły wnosić o waloryzację.
TSUE wydał jednak kilka orzeczeń, które całkowicie odebrały bankom tę możliwość. W jednym z takich wyroków Trybunał nawet wprost wskazał, że banki nie mogą w żaden sposób bogacić się na unieważnianiu umów zawierających niedozwolone klauzule. W przeciwnym razie odnosiłyby pozytywne skutki prawne i finansowe z konstruowania nieuczciwych umów.
Przeczytaj także:
Unieważnienie kredytu frankowego a podatek
Przy unieważnieniu kredytu frankowego nie musisz też obawiać się zapłaty wysokiego podatku. Wprawdzie umorzona część kredytu jest dochodem. Frankowiczom przysługuje jednak zwolnienie od podatku od świadczenia uzyskanego z powodu unieważnienia umowy. Oznacza to, że cała kwota uzyskana w wyniku procesu trafi do Ciebie, bez dokonywania potrąceń na rzecz podatku.
Przedawnienie możliwości unieważnienia kredytu frankowego
Po zmianie przepisów masz 6 lat na skuteczne ubieganie się o zwrot, bank natomiast – tylko 3 lata. Co ważne, oba terminy liczy się od tego samego momentu. Jeszcze do niedawna uznawano, że w przypadku kredytobiorcy przedawnienie obejmuje każdą ratę z osobna, a więc w momencie złożenia pozwu przynajmniej część roszczeń mogła się przedawnić.
Tu jednak z pomocą przyszedł znów Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Uznał, że w przypadku umowy frankowej termin obu stron musi być symetryczny. Inaczej bankowi opłacałoby się opóźniać postępowanie z nadzieją, że Twoje roszczenie się przedawni, jednocześnie samemu nie ponosząc żadnego ryzyka takiego działania.
Orzeczenie TSUE sprawia jednocześnie, że wiele roszczeń banków już teraz można uznać za przedawnione. A jeśli nawet wciąż mają możliwość skutecznego działania, ich czas pozostaje mocno ograniczony.
Przeczytaj także:
