Kluczowe wnioski do zapamiętania
- Umowny dział spadku pozwala spadkobiercom ustalić, komu przypadną poszczególne składniki majątku zmarłego.
- Jest możliwy, gdy spadkobiercy zgadzają się co do podziału. Może objąć cały spadek lub jego część.
- Umowa o dział spadku zazwyczaj nie wymaga formy aktu notarialnego, chyba że w skład spadku wchodzi nieruchomość lub przedsiębiorstwo.
Proces sądowy o dział spadku to skomplikowane postępowanie spadkowe, które często trwa latami. Na szczęście dział spadku może się odbyć również na podstawie umowy. Sprawdź, jak przeprowadzić umowny dział spadku, aby załatwić sprawę bez stresu.
Rodzaje działu spadku
Stwierdzenie nabycia spadku albo wydanie aktu poświadczenia dziedziczenia zazwyczaj nie kończy sprawy spadkowej. Gdy spadkobierców jest więcej, samo wskazanie ich udziału w spadku nie rozwiązuje problemu podziału majątku.
Z tego powodu trzeba przeprowadzić dział spadku. Podział może być dokonany w drodze umowy albo przed sądem. Czym różnią się oba te sposoby?
Sądowy dział spadku stosuje się przede wszystkim w sytuacji, gdy pomiędzy spadkobiercami nie ma zgody co do sposobu podziału. W takim wypadku niezbędne jest złożenie wniosku do sądu przez osobę, która ma w tym interes prawny. Sprawa trwa zazwyczaj co najmniej kilka miesięcy.
Jeśli w grę wchodzi spór, istnieje ryzyko, że postanowienie zostanie wydane nawet dopiero po kilku latach. Z tego powodu, jeśli jest to możliwe, zdecydowanie lepiej podzielić spadek w drodze umowy.
Przeczytaj także: Sądowy podział majątku spadkowego
Czym jest umowa o dział spadku?
Umowny dział spadku jest możliwy wtedy, kiedy między spadkobiercami istnieje zgoda co do sposobu podziału. W umowie o dział spadku spadkobiercy zgodnie ustalają, komu przypadną poszczególne składniki majątku zmarłego.
Umowny dział spadku może objąć cały spadek albo być ograniczony do jego części. W tym drugim przypadku, jeśli dla przykładu w skład spadku wchodzi samochód i pieniądze, spadkobiercy mogą podzielić między siebie pieniądze, a w późniejszym okresie ustalić, co stanie się z samochodem.
Forma zawarcia umowy o dział spadku
Umowa o dział spadku co do zasady może być zawarta w zwykłej formie pisemnej. W takiej sytuacji spadkobiercy nie muszą udawać się do notariusza, aby podzielić między siebie majątek, co wiąże się z dodatkowymi kosztami i wymaga poświęcenia na proces odpowiedniej ilości czasu.
Wyjątków od tej zasady jest kilka. Jeśli w skład spadku wchodzi nieruchomość, to umowa o dział spadku bezwzględnie wymaga formy aktu notarialnego. Spadkobiercy muszą też dopełnić dodatkowych formalności, jeśli do spadku należy przedsiębiorstwo. W takiej sytuacji dokonanie działu spadku wymaga spisania umowy w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi.
Oprócz wymienionych przypadków dział spadku może nastąpić tylko w określonej formie, gdy majątek spadkowy obejmuje składniki, co do których ustawa zastrzega formę szczególną.
Ile kosztuje notarialna umowa o dział spadku?
We wskazanych powyżej sytuacjach umowny dział spadku nie będzie skuteczny, jeśli umowa nie zostanie sporządzona w formie aktu notarialnego. Jeśli taki przypadek ma miejsce w Twojej sprawie, musisz udać się do notariusza. Ile zapłacisz?
Wysokość taksy notarialnej, którą pobierze notariusz, zależy od wartości majątku spadkowego. Jej maksymalne stawki są określone w przepisach i wynoszą:
- do 3 000 zł – maksymalnie 100 zł;
- powyżej 3 000 zł do 10 000 zł – 100 zł + 3% od nadwyżki powyżej 3 000 zł;
- powyżej 10 000 zł do 30 000 zł – 310 zł + 2% od nadwyżki powyżej 10 000 zł;
- powyżej 30 000 zł do 60 000 zł – 710 zł + 1% od nadwyżki powyżej 30 000 zł;
- powyżej 60 000 zł do 1 000 000 zł – 1 010 zł + 0,4% od nadwyżki powyżej 60 000 zł;
- powyżej 1 000 000 zł do 2 000 000 zł – 4 770 zł + 0,2% od nadwyżki powyżej 1 000 000 zł;
- powyżej 2 000 000 zł – 6 770 zł + 0,25% od nadwyżki powyżej 2 000 000 zł, nie więcej jednak niż 10 000 zł, a w przypadku czynności dokonywanych pomiędzy osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn – nie więcej niż 7 500 zł.
Pamiętaj, że wskazane powyżej kwoty to ceny netto, więc musisz jeszcze doliczyć do nich podatek VAT. Dodatkowo notariusz naliczy opłaty m.in. za wypisy aktu notarialnego.
Co zawiera umowa o dział spadku?
Jeśli chcesz ograniczyć koszty działu spadku, możesz część majątku podzielić za pomocą umowy, a podział w formie aktu notarialnego zastosować tylko do nieruchomości. Umowa o częściowy dział spadku nie jest skomplikowana, dlatego możesz ją przygotować samodzielnie.
W treści dokumentu wskaż, czy podział przedmiotów należących do spadku jest dokonywany w całości, czy tylko w części. Dodatkowo w umowie trzeba dokładnie spisać, które składniki przypadają poszczególnym spadkobiercom. Uwzględnij w niej również postanowienia odnoszące się do zapisów zwykłych, zapisów windykacyjnych i wzajemnych roszczeń między spadkobiercami, tak aby podział nie pozostawił wątpliwości. Nie zapomnij również o innych istotnych dla umowy elementach, takich jak np. data i miejsce sporządzenia umowy.
