Przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia. Niby nic skomplikowanego, jednak w praktyce definicja ta wywołuje wiele wątpliwości. Jak zatem wybrać właściwą cywilnoprawną formę zatrudnienia? W naszym artykule zebraliśmy wszystkie najważniejsze informacje, dzięki którym już nigdy nie będziesz się musiał nad tym zastanawiać.
Z pozoru niewiele je różni. W końcu obie są umowami o świadczenie usług i mają swoje umocowanie w Kodeksie cywilnym. Jednak umowa o dzieło to nie umowa zlecenie. Rozbieżności jest w wiele – odpłatność, oskładkowanie, nawet tryb rozwiązania. Jeżeli masz wątpliwość którą z tych umów powinieneś w danej sytuacji zawrzeć, koniecznie zapoznaj się z niniejszym artykułem.
Treść i forma umowy o dzieło
Kodeks cywilny nie przewiduje żadnej szczególnej formy umowy dla o dzieło. Może przybrać formę ustną, pisemną, a nawet dorozumianą. Podobnie rzecz wygląd w przypadku jej treści. Przepisy nie narzucają tutaj żadnych sztywnych reguł.
Jednak aby należycie zadbać o własny interes należy dopilnować, aby umowa została zawarta w formie pisemnej. Jak głosi stare porzekadło, umowy pisze się na ciężkie czasy. W tych dobrych często nawet zapominamy o ich istnieniu. Dlatego w razie jakiegokolwiek konfliktu fakt posiadania umowy może wiele ułatwić.
Pomimo braku szczegółowych wymogów w zakresie tego jakie elementy powinna zawierać umowa o dzieło, poza sporem jest, że należy w niej uregulować przynajmniej następujące kwestie:
- strony umowy,
- przedmiot umowy,
- wynagrodzenie,
- termin wykonania dzieła.
Szczególną uwagę należy poświęcić zwłaszcza prawidłowemu określeniu przedmiotu umowy. Im bardziej jest szczegółowe i precyzyjne, tym lepiej. Pozwoli to uniknąć w przyszłości niepotrzebnych nieporozumień.
Oprócz wspomnianych wyżej elementów w umowie można uregulować również inne kwestie, takie jak:
- to, czy przyjmujący zamówienie użyje materiałów własnych, czy dostarczonych przez zamawiającego,
- możliwość powierzenia realizacji dzieła osobom trzecim,
- kary umowne,
- odszkodowanie,
- zaliczkę,
- sposób przekazania gotowego dzieła,
- możliwość odstąpienia od umowy.
Istota umowy o dzieło a umowa zlecenie
Przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia. Z kolei istotą umowy zlecenia jest wykonanie lub wykonywanie przez przyjmującego zlecenie określonej czynności prawnej lub faktycznej dla dającego zlecenie.
W czym zatem tkwi różnica?
Otóż w przypadku umowy o dzieło przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do wykonania dzieła, czyli czynności dającej określony rezultat. To właśnie na owym rezultacie najbardziej zależy zleceniodawcy, dlatego w umowie powinien być jak najlepiej sprecyzowany.
Dla przykładu, owym dziełem może być namalowanie obrazu. Jednak równie dobrze może nim być pomalowanie mieszkania. W obu tych przypadkach wywiązanie się przez przyjmującego zamówienie przyniesie określony efekt ? dzieło sztuki lub kolorowe ściany.
Z kolei w wyniku umowy zlecenia zleceniobiorca zobowiązuje się jedynie do należytego wykonania czynności zawartej w umowie. Nie jest natomiast odpowiedzialny za jej ostateczny efekt. Co więcej ? to nie na efekcie zależy zleceniodawcy, ale właśnie na owym ?świadczeniu?.
Mając na uwadze powyższe od razu jasne staje się, dlaczego pierwsza z tych umów określana jest mianem umowy rezultatu, a druga umową starannego działania. W przypadku umowy o dzieło liczy się finalny efekt. Z kolei w przypadku umowy zlecenia dochowanie jak najwyższej staranności przy wykonaniu zadania.
Więcej szczegółów na temat umowy zlecenia znajdziesz w naszym artykule Umowa zlecenie. Co powinieneś wiedzieć przed jej zawarciem
Co może być dziełem?
Pomimo, że definicja umowy o dzieło zawarta w art. 627 Kodeksu cywilnego wydaje się jasna i klarowna, wielu przedsiębiorców ma problemy z właściwym zakwalifikowaniem danej umowy. Dlatego najłatwiej przyjąć, że dzieło jest rezultatem ludzkiej pracy albo twórczości. Przy czym dzieło nie musi być wcale dziełem artystycznym. Może to być równie dobrze namalowanie portretu, jak i jednorazowe zamiecenie podwórka.
Wielu autorów podważa zasadność uznania za dzieło wytworu niematerialnego (np. koncertu muzycznego czy wystawienia sztuki teatralnej). Nie ma jednak osobnego rodzaju umowy, która dotyczyłaby tego rodzaju czynności. Nie istnieją również przesłanki, które wykluczałyby możliwość zakwalifikowania umowy o wykonanie koncertu muzycznego jako umowy o dzieło. Należy zatem przyjąć, że materialność dzieła nie jest warunkiem jej zawarcie, o ile oczywiście dane niematerialne dzieło posiada indywidualne cechy odróżniające je od innych utworów.
Umowa o dzieło a umowa zlecenie – najważniejsze różnice
Cel zawarcia każdej z umów to najważniejsza, ale nie jedyna różnica. Wśród pozostałych należy wymienić:
Odpłatność
Nie zdarza się to zbyt często, ale umowa zlecenie może być umową nieodpłatną. W przypadku umowy o dzieło nie ma takiej możliwości. Za dzieło zawsze należy się wynagrodzenie.
Wynagrodzenie
Od 1 stycznia 2017 roku obowiązuje minimalna stawka godzinowa przy zatrudnieniu na podstawie umowy zlecenia. Przy umowie o dzieło wynagrodzenie należy się w takiej wysokości, na jaką umówiły się strony. Nie ma przy tym znaczenia ile godzin ostatecznie zajęło wykonanie dzieła.
Postaraj się zatem jak najdokładniej oszacować czas, jaki będziesz musiał poświęcić na jego wykonanie. Jeżeli finalnie zajmie Ci ono więcej godzin, niż zakładałeś, nie będziesz mógł domagać się z tego tytułu żadnego dodatkowego wynagrodzenia.
Osobiste wykonanie umowy
Co do zasady zarówno w przypadku umowy zlecenia jak i umowy o dzieło to zleceniobiorca powinien osobiście wykonać świadczenie, do którego się zobowiązał. Jednak w przypadku umowy o dzieło może je wykonać w jego zastępstwie osoba trzecia. Jest to zależne wyłącznie od jego woli.
Przy umowie zleceniu wykonywanie czynności może być powierzone osobie trzeciej wyłącznie w sytuacji, gdy w treści umowy znajdzie się zastrzeżenie umożliwiające takie rozwiązanie.
Czas trwania umowy
Umowa o dzieło musi wskazywać konkretny termin, w jakim ma ono zostać wykonane. Z kolei umowa zlecenie może być zarówno umową na czas określony, jak i nieokreślony.
Wypowiedzenie umowy
Znaczące różnice występują również w zakresie wypowiedzenia umowy. Umowę zlecenie można wypowiedzieć właściwie w każdym czasie przez każdą ze stron. Oczywiście w jej treści strony mogą umówić się inaczej i ustalić okres wypowiedzenia. Umowa o dzieło ulega zaś rozwiązaniu tylko w określonych przypadkach:
- dzieło zawiera wady, których nie da się usunąć,
- wykonawca spóźnia się z rozpoczęciem lub wykończeniem dzieła w sposób tak istotny, że bardzo prawdopodobne jest, iż nie ukończy dzieła w przewidzianym w treści umowy terminie,
- wykonawca tworzy dzieło w sposób wadliwy albo sprzeczny z umową i nie reaguje na wezwanie zamawiającego do zmiany sposobu wykonania bądź naprawy spowodowanych wad,
- dzieło nie zostało ukończone.
Umowa o dzieło – podsumowanie
Umowa o dzieło, obok umowy zlecenia, to jedna z najczęściej zawieranych umów cywilnoprawnych. Jej przedmiotem jest wykonanie przez przyjmującego zamówienie dzieła w zamian za uzgodnione przez strony wynagrodzenie.
Pomimo pozornego podobieństwa, wiele te umowy różni. Różnice dotyczą odpłatności, minimalnej stawki godzinowej, obowiązku osobistego wykonania dzieła, czasu trwania umowy a także jej wypowiedzenia. Istotna różnica tkwi także w obowiązku, tudzież jego braku, odprowadzania składek do ZUS.
To ostatnie powoduje, że koszty umowy o dzieło są niższe względem umowy zlecenia, dzięki czemu cieszy się ona wśród przedsiębiorców sporą popularnością.
