Umowa darowizny – jak sporządzić a kiedy zapłacić podatek?

Co to jest umowa darowizny?

Zgodnie z regulacją art. 888 Kodeksu cywilnego poprzez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.

Jej celem jest nieodpłatne przysporzenie obdarowanemu korzyści. Chodzi więc jego wzbogacenie, kosztem majątku darczyńcy. Jej cechą charakterystyczną jest bezpłatność. Oznacza to, że poprzez umowę tego rodzaju donator zobowiązuje się do świadczenia na rzecz beneficjenta — bez żadnych kosztów z jego strony. Na przykład: w postaci odpowiedniego wynagrodzenia. Jeżeli ten warunek nie jest spełniony, wówczas nie dochodzi do nawiązania takiej umowy. Ma miejsce wtedy stosunek prawny innego rodzaju, np. sprzedaż.

Umowa darowizny wygląda jak umowa sprzedaży, tylko nie ma ceny. Dlatego nie potrzebny Ci wzór umowy darowizny samochodu lub innej rzeczy. Wystarczy Ci wzór z omówieniem umowy sprzedaży, z którego wykreślisz postanowienie o cenie.

Co może być przedmiotem umowy darowizny – czy możliwa jest umowa darowizny samochodu?

Przedmiotem umowy darowizny może być każda rzecz, która charakteryzuje się jakąkolwiek wartością, np. dom, biżuteria, dzieło sztuki. Obejmuje to również prawa majątkowe, w postaci np. kwoty pieniężnej. Dotyczy to zarówno rzeczy oznaczonych co do tożsamości, a więc ściśle zindywidualizowanych, np. umowa darowizny samochodu, jak i oznaczonych co do gatunku, np. kilograma kaszy. Jej przedmiotem może być w szczególności prawo użytkowania wieczystego, własnościowe prawo do lokalu spółdzielczego, prawo autorskie oraz znaki towarowe.

Akt notarialny czy dokument pisemny – w jakiej formie sporządzić umowę darowizny nieruchomości?

Oświadczenie darczyńcy musi zostać złożone w formie aktu notarialnego (zgodnie z art. 890 kc). Obowiązuje w tym zakresie rygor nieważności. Oznacza to, że jeśli taka forma nie zostanie zachowana, czynność nie wywoła żadnych skutków prawnych. Od powyższej zasady istnieje jeden wyjątek. Tego rodzaju umowa może zostać sporządzona bez zachowania przedmiotowej formy, ale staje się ważna dopiero, jeżeli przyrzeczone przysporzenie zostało spełnione (czyli po przekazaniu darowizny). Taki skutek następuje więc, gdy doszło do fizycznego przekazania przez donatora przedmiotu przysporzenia.

Powinniśmy zaznaczyć w tym miejscu, że jeżeli przepisy prawa, ze względu na rodzaj przedmiotu darowizny, wymagają zastosowania szczególnej formy prawnej. Np. w przypadku aktu darowizny nieruchomości umowa musi zostać sporządzona w formie aktu notarialnego.

Jakie elementy powinna zawierać umowa darowizny?

Umowa darowizny powinna zawierać, takie elementy jak:

• miejsce i datę jej sporządzenia,
• oznaczenie stron, a wiec imię i nazwisko oraz adres donatora i beneficjenta oraz numery seryjne dowodów tożsamości oraz opcjonalnie – numery PESEL,
• dokładne oznaczenie przedmiotu donacji,
• oświadczenie darczyńcy, że przedmiot kontraktu jest jego własnością i nie podlega prawu zastawu, zabezpieczeniu, postępowaniu egzekucyjnemu etc.,
• oświadczenie stron o darowiźnie i jej przyjęciu. Donator oświadcza, że dokonuje jej przekazania, natomiast beneficjent, że ją przyjmuje,
• określenie daty wykonania darowizny, jeśli nie została ona przekazana jednocześnie z podpisaniem kontraktu,
• oznaczenie strony, która ponosi koszty nawiązania umowy,
• postanowienia końcowe. Wskazuje się w nich ewentualnie właściwość miejscową sądu, ilość sporządzonych egzemplarzy umowy etc.,
• standardowe postanowienia końcowe
• własnoręczne podpisy stron

Czy zgodnie z prawem każdą przedmiot darowizny należy opodatkować i zgłosić do urzędu skarbowego?

Co do zasady, osoby, które pozyskały majątek na podstawie darowizny, są zobowiązane do dopełnienia formalności przed urzędem skarbowym i zapłacenia odpowiedniego podatku. Nazywamy go podatkiem od spadków i darowizn. Rozliczenie następuje na formularzu, stanowiącym specjalny druk. Jest to zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych. Niezbędne jest dołączenie do niego dokumentów mających wpływ na określenie podstawy opodatkowania. Musisz to zrobić w ciągu 30 dni od dnia powstania obowiązku w tym zakresie. Oczywiście organem właściwym dla takich czynności jest właściwy urząd skarbowy.

Skorzystaj z pomocy adwokatów w sprawie cywilnej we Wrocławiu

Podatek od darowizny dokonanej w ramach najbliższej rodziny – zgłoszenie darowizny gwarancją zwolnienia z podatku

Jeżeli donacja pochodzi od osoby najbliższej należącej do I grupy podatkowej, na przykład od rodzica, jest ona zwolniona od daniny publicznej. Jeśli przekroczyła ona w ciągu ostatnich pięciu lat kwotę 9 637 zł, powinieneś zgłosić ten fakt do urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego – czyli podpisania umowy . Należy tego dokonać na formularzu SD-Z2. Złożenie formularza jest bezpłatne. Jeżeli dokonasz tego w przepisany sposób nie będziesz się musiał rozliczać z fiskusem. Jeśli nie dotrzymasz tego terminu – podatek Cię nie ominie.

W zależności od okoliczności waha się ona od 3% do 20%. O tym, która stawka podatku Cię dosięgnie, decyduje przede wszystkim jej wartość oraz to, do jakich grup podatkowych przynależą donator i beneficjent.

Przeczytaj także: Odwołanie od decyzji ZUS

Próg podatkowy a otrzymana darowizna

Wysokość należności dla fiskusa oblicza się odpowiednio od nadwyżki podstawy opodatkowania, czyli od wartości, która jest wyższa od kwoty wolnej od podatku. W zależności od grupy podatkowej kwota ta wynosi:

• 9.637 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy. Należą do niej – małżonek (obecny, a nie były), małżonek w separacji i zstępni (na przykład. syn, córka, wnuki, prawnuki). Oprócz tego, wstępni (na przykład matka, ojciec, dziadkowie), rodzeństwo, pasierb, ojczym, macocha, teściowie, zięć, synowa;
• 7.276 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy. Stanowią ją – zstępni rodzeństwa (np. siostrzeniec, bratanek), rodzeństwo rodziców (np. wuj, ciotka), zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa (np. mąż siostry), rodzeństwo małżonków (np. brat żony – szwagier), małżonkowie rodzeństwa małżonków (np. mąż siostry męża), małżonkowie innych zstępnych;
• 4.902 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy. Przedstawicielami tej kategorii są wszystkie osoby niezaliczone do dwóch poprzednich grup, w tym osoby niespokrewnione z obdarowanym.

Wysokość podatku oblicza się następująco:

Dla I grupy podatkowej:

• od kwoty do 10 278 zł danina wynosi 3%;
• od kwoty ponad 10 278 zł do 20 556 zł należność wynosi 308 zł 30 gr i 5% nadwyżki ponad 10 278 zł;
• od kwoty ponad 20 556 danina wynosi 822 zł 20 gr i 7% nadwyżki ponad 20 556 zł.

Dla II grupy podatkowej:

• od kwoty do 10 278 zł podatek wynosi 7%;
• od kwoty ponad 10 278 zł do 20 556 zł podatek wynosi 719 zł 50 gr i 9% od nadwyżki ponad 10 278 zł;
• od kwoty ponad 20 556 zobowiązanie wynosi 1 644 zł 50 gr i 12% od nadwyżki ponad 20 556 zł.

Dla III grupy podatkowej:

• od kwoty do 10 278 zł podatek wynosi 12%;
• od kwoty ponad 10 278 zł do 20 556 zł należność wynosi 1 233 zł 40 gr i 16% od nadwyżki ponad 10 278 zł;
• od kwoty ponad 20 556 należność wynosi 2 877 zł 90 gr i 20% od nadwyżki ponad 20 556 zł.

Musisz wiedzieć, że jeśli w ogóle nie zawiadomisz urzędu skarbowego o otrzymanym przysporzeniu, możesz Ci zostać wymierzona karna stawka podatku w wysokości 20 procent. Ponadto musisz się jeszcze liczyć z odpowiedzialnością karną skarbową. W tym wypadku wysokość Twojego karnego zobowiązania wobec Skarbu Państwa będzie zależała od stopnia narażenia budżetu na uszczuplenie podatku. Konkludując – lepiej więc nie zapominać o obowiązkach wobec fiskusa…

Podatek od niezgłoszonej darowizny przedawnia się po upływie 5 lat od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin zapłaty podatku.