Umowa barterowa – szukasz informacji na jej temat? Zastanawiasz się jak opodatkowana jest wymiana barterowa? Nie wiesz, w jaki sposób napisać prawidłową umowę wymiany barterowej? Z naszego artykułu dowiesz się:
- czym jest wymiana barterowa,
- jaką treść powinna zawierać umowa barterowa,
- w jaki sposób opodatkowane są strony umowy barterowej.
Wymiana barterowa zamiast zapłaty
W przypadku umowy barterowej formę zapłaty za dostarczone produkty lub wykonane usługi stanowi wzajemne, ekwiwalentne świadczenie rzeczowe. Innymi słowy, nabywca nie płaci za świadczenie kontrahenta pieniądzem, a własnym towarem, bądź wykonywaną na jego rzecz usługą.
Barter powinieneś jednak odróżnić od tzw. umowy kompensacyjnej, czyli takiej gdy wierzyciel zgadza się w zamian za umówione świadczenie pieniężne przyjąć zapłatę w towarze albo usługach świadczonych przez dłużnika. W tego typu umowach dochodzi bowiem do zamiany pierwotnej formy świadczenia z pieniężnej na rzeczową. W umowach barterowych natomiast, od początku świadczenia obu stron mają charakter niepieniężny.
Elementy umowy barterowej
Podstawową zasadą wymiany barterowej jest zachowanie ekwiwalentności, czyli równoważności świadczeń oferowanych przez każdą ze stron umowy. W przypadku różnej wartości świadczeń oferowanych przez poszczególne strony, pojawić się bowiem konieczność dopłaty w gotówce, co niweczy całą konstrukcję wymiany bezgotówkowej. Głównym elementem umowy barteru powinno być zatem precyzyjne określenie spełnianych świadczeń, a także określenie ich wartości. Możliwe jest przy tym udzielenie rabatów.
Kolejnym, istotnym postanowieniem jest określenie terminów dostarczenia towarów lub wykonania usług, zasad ich odbiorów i zgładzania oraz rozpatrywania reklamacji. W przypadku, gdy jedna ze stron wytwarza na rzecz drugiej produkt, konieczne może okazać się zamieszczenie klauzuli przenoszącej prawa autorskie do takiego dzieła (utworu). Istotne jest również przesądzenie o tym, czy wzajemne świadczenia stron mają być wykonywane przez nie osobiście, czy też możliwe jest powierzenie całości, bądź części zadań osobom trzecim.
W umowie barterowej można zastrzec także prawo odstąpienia na wypadek wykonania świadczenia w określonym terminie, czy też przewidzenie kar umownych. Nie jest natomiast możliwe obciążenie stron odsetkami, bowiem transakcja nie ma charakteru gotówkowego. Rzecz jasna umowa powinna zawierać również inne, standardowe postanowienia, takie jak określenie jej stron, miejsca zawarcia, trybu i formy zmiany umowy, jej rozwiązania, właściwości sądu, prawa właściwego, itp.
Forma umowy barterowej
Co ciekawe, do wymiany barterowej może dojść również na podstawie ustnego porozumienia, a nawet w oparciu o zgodę dorozumianą. Przy skomplikowanych transakcjach ich bezpieczeństwo zapewni jedynie zachowanie formy pisemnej. Ponadto, przy umowach zawieranych z konsumentami należy pamiętać, że brak formy pisemnej umowy skutkować będzie ograniczeniami dowodowymi przy ewentualnym procesie.
Mianowicie, zawarcie umowy ustnej w takim wypadku wykluczać będzie możliwość powoływania dowodów z zeznań świadków lub przesłuchania stron na ten fakt, chyba że obie strony wyrażą na to zgodę, jeżeli żąda tego konsument w sporze z przedsiębiorcą albo jeżeli fakt dokonania czynności prawnej będzie uprawdopodobniony za pomocą pisma (art. 74 k.c.).
Opodatkowanie barteru – umowa barterowa
Zasady opodatkowania wymiany barterowej przypominają reguły rozliczania zwykłej sprzedaży, jednakże należy pamiętać o kilku ważnych odmiennościach.
Pierwszą z nich jest obowiązek wystawienia faktury VAT przez każdego z kontrahentów. „Cenę netto” stanowi w tym wypadku wartość rynkowa spełnianego świadczenia, którą powiększa się następnie o kwotę podatku od towarów i usług. Co ważne, ustawa określa sposób jej obliczania. Jest nią całkowita kwota, jaką, w celu uzyskania w danym momencie danych towarów lub usług, nabywca lub usługobiorca na takim samym etapie sprzedaży jak ten, na którym dokonywana jest dostawa towarów lub świadczenie usług, musiałby, w warunkach uczciwej konkurencji, zapłacić niezależnemu dostawcy lub usługodawcy na terytorium kraju (zob. art. 2 pkt 27b ustawy). Podobne definicje znajdują się w ustawach o podatku dochodowym (art. 11 ust. 2 ustawy o PIT, art. 14 ustawy o CIT). Jest to o tyle ważne, że zaniżając lub zawyżając przychód, bądź koszty jego uzyskania narażamy się na konsekwencje w postaci ich oszacowania przez organy podatkowe.
Dochodem do opodatkowania nie jest różnica we wzajemnych świadczeniach stron, które powinny być przecież ekwiwalentne. Tylko kwota stanowiącą rynkową cenę wykonanej usługi, bądź dostarczonego towaru pomniejszona o koszty ich wytworzenia albo nabycia. Przykładowo, świadcząc usługę o wartości rynkowej 1.500 zł, gdy strona poniesie koszty z nią związane w wysokości 500 zł, jej dochód wyniesie 1.000 zł.
Barter może być również rozliczany okresowo, po upływie uzgodnionych w umowie interwałów czasowych, nie rzadziej jednak niż raz w roku (zob. art. 14 ust. 1e ustawy o PIT, art. 12 ust. 3c ustawy o CIT). Nadto, kontrahenci mogą udzielać sobie wzajemnie rabatów handlowych, aby zachować równoważności swoich zobowiązań (zob. (art. 14 ust. 1 ustawy o PIT, art. 12 ust. 3 ustawy o CIT).
Przeczytaj także:
