Renta rodzinna, temat zarówno ważny, jak i skomplikowany, otwiera szerokie spektrum pytań dotyczących zabezpieczenia finansowego rodziny po śmierci bliskiej osoby. Jest to kluczowa kwestia dla tych, którzy stają w obliczu nowych wyzwań życiowych po stracie.
W tym artykule przybliżymy, komu przysługuje renta rodzinna, jakie są warunki jej otrzymania oraz jakie zmiany niesie ze sobą dla rodzin. Zrozumienie tych zasad jest niezbędne dla zapewnienia stabilności finansowej rodziny w trudnym czasie żałoby.
Śmierć bliskiej osoby wiąże się często ze znacznym pogorszeniem sytuacji finansowej. Z myślą o takiej sytuacji stworzono rentę rodzinną. Sprawdź, jak ją uzyskać.
Kiedy można się starać o rentę rodzinną?
W kwestii przyznawania renty ZUS trzyma się sztywnych reguł. Podstawą jest założenie, aby zmarły miał prawo (albo spełniał warunki) do uzyskania określonej emerytury lub renty.
O rentę rodzinną po zmarłym można się ubiegać, jeśli zmarły w chwili śmierci:
- miał ustalone prawo do emerytury albo spełniał warunki do jej uzyskania;
- miał ustalone prawo do emerytury pomostowej;
- miał ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy albo spełniał warunki do jej uzyskania;
- pobierał zasiłek przedemerytalny;
- pobierał świadczenie przedemerytalne;
- pobierał nauczycielskie świadczenie kompensacyjne.
Takie wsparcie jest więc zarezerwowane przede wszystkim dla bliskich osób starszych czy cierpiących przed śmiercią na poważne choroby (np. nowotwór).
Kto może otrzymać rentę rodzinną?
W celu uzyskania renty trzeba należeć do grona uprawnionych bliskich. Ich katalog jest szeroki i obejmuje:
I. Wdowę lub wdowca – o ile do śmierci małżonkowie mieli wspólność majątkową i dodatkowo:
- żona w chwili śmierci męża osiągnęła wiek 50 lat lub była niezdolna do pracy;
- wychowują co najmniej jedno z dzieci, wnuków lub rodzeństwa uprawnionych do renty rodzinnej po zmarłym współmałżonku (gdy nie ukończyło 16 albo 18 lat, jeśli uczy się w szkole);
- sprawują pieczę nad dzieckiem całkowicie niezdolnym do pracy oraz samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolnym do pracy (uprawnionym do renty rodzinnej);
- ukończyli 50 lat albo stali się niezdolni do pracy już po śmierci współmałżonka – maksymalnie 5 lat od jego śmierci albo od zaprzestania wychowywania dzieci.
Jeśli małżonek nie spełnia tych warunków, to ma prawo do renty po żonie albo mężu przez rok od jego śmierci albo przez okres, w którym będzie uczestniczyć w zorganizowanym szkoleniu mającym kwalifikować do wykonywania pracy zarobkowej (nie dłużej niż przez 2 lata od śmierci).
II. Dzieci (własne, małżonka oraz przysposobione):
- poniżej 16 roku życia;
- do ukończenia 25 roku życia, jeśli kontynuują naukę (gdy dziecko skończyło 25 lat na ostatnim roku studiów w szkole wyższej, prawo do renty jest przedłużane do zakończenia tego roku);
- bez względu na wiek – gdy stały się całkowicie niezdolne do pracy przed ukończeniem 16 lat albo przed ukończeniem 25 lat w przypadku kontynuowania nauki w szkole.
III. Wnuki i rodzeństwo – przyjęte na wychowanie co najmniej na rok przed śmiercią i na utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności.
IV. Inne dzieci – jeśli zostały przyjęte na wychowanie co najmniej na rok przed śmiercią i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności (nie dotyczy rodziny zastępczej lub rodzinnego domu dziecka).
V. Rodzice, jeżeli:
- spełniają warunki jak dla wdowy i wdowca;
- zmarły zaraz przed śmiercią znacznie pomagał im w utrzymaniu.
Renta po mężu czy własna emerytura?
Decyzja o przyjęciu renty rodzinnej po zmarłym mężu w przypadku wdowy, która spełnia warunki do jej otrzymania, zależy od niej samej. Trzeba jednak pamiętać o zasadach, które się z tym wiążą.
Gdy małżonkowi przysługuje prawo do emerytury lub renty, musi podjąć decyzję, które świadczenie wybiera. W polskim prawie niedopuszczalna jest sytuacja, aby wdowa albo wdowiec otrzymywali zarówno emeryturę, jak i rentę. Najczęściej więc kryterium wyboru będzie wysokość świadczenia.
Prawo do okresowej renty po mężu jest nieocenione m.in. dla kobiet, które wcześniej nie pracowały, ponieważ zajmowały się domem.
Jak długo przysługuje renta rodzinna wdowie?
Wiesz już, że wdowa może ubiegać się o rentę rodzinną po spełnieniu określonych warunków. Jeśli uda się uzyskać takie świadczenie, będzie ono przysługiwać wdowie aż do śmierci. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy świadczenie zostanie zawieszone, np. przez przekroczenie limitów w zakresie uzyskiwania dodatkowych zarobków.
Przeczytaj także: Odwołanie od decyzji wydanej przez ZUS
Ile można dorobić do renty rodzinnej?
Do renty rodzinnej można dorabiać, jednak trzeba przestrzegać ustalonych limitów, aby świadczenie nie zostało zmniejszone. Taka możliwość jest zastrzeżona dla sytuacji, w której zarabiasz na podstawie umowy o pracę albo w innej formie podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego.
Zakład ubezpieczeń społecznych zawiesi wypłatę renty, jeśli uzyskiwany przychód przekroczy 130 procent przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Jeśli zmieści się w zakresie od 70 do 130 procent jego wartości, to renta zostanie zmniejszona o kwotę przekroczenia, nie więcej jednak niż o kwotę maksymalnego zmniejszenia.
Ile wynosi renta rodzinna dla wdowy?
Wysokość renty rodzinnej zależy od tego, ile osób jest do niej uprawnionych.
Renta rodzinna wynosi:
- 85% świadczenia, które przysługiwało zmarłemu – jeżeli do renty rodzinnej uprawniona jest jedna osoba;
- 90% świadczenia, które przysługiwało zmarłemu – jeżeli do renty rodzinnej uprawnione są dwie osoby;
- 95% świadczenia, które przysługiwało zmarłemu – jeżeli do renty rodzinnej uprawnione są trzy osoby lub więcej.
Pod uwagę przy obliczeniach są brane wszystkie świadczenia emerytalno-rentowe, do których mógł mieć prawo zmarły. Renta przysługująca rodzinie jest jedna. Tym samym wyliczone świadczenie dzieli się na koniec między wszystkich uprawnionych.
Dobrą informacją jest jednak fakt, że obowiązuje również najniższa renta rodzinna. Dzięki niej w sytuacji, gdy obliczona renta okazuje się niższa niż najniższe świadczenie, to łączną kwotę renty dla wszystkich uprawnionych podwyższa się do najniższej renty rodzinnej.
FAQ – najczęściej zadawane pytania przez naszych Klientów
Czy przy rozdzielności majątkowej żona dziedziczy po mężu emeryturę?
Zawarcie intercyzy niczego nie zmienia w kwestii prawa do renty rodzinnej po mężu.Żona będzie miała prawo do renty rodzinnej po zmarłym mężu, nawet jeśli w ich małżeństwie obowiązywała rozdzielność majątkowa.
Czy żona będzie miała prawo do renty rodzinnej po mężu po rozwodzie?
Żona może mieć prawo do renty rodzinnej po zmarłym mężu, nawet po rozwodzie, pod pewnymi warunkami. Kluczowe jest, że w dniu śmierci męża musiała posiadać prawo do alimentów z jego strony, ustalone wyrokiem sądowym lub ugodą sądową. Ponadto, rozwiedziona żona musi spełniać te same warunki, które obowiązują wdowę ubiegającą się o rentę rodzinną.
