Przerwa w pracy jest jednym z uprawnień pracownika, wynikającym bezpośrednio z Kodeksu Pracy. Zgodnie z wolą ustawodawcy, przerwy mogą mieć różny charakter, jak chociażby: przerwy śniadaniowe, obowiązkowe przerwy dla młodocianych, czy przerwy dla matek karmiących. Ich długość reguluje zazwyczaj Kodeks Pracy. Najbardziej znanym rodzajem przerwy jest tzw. przerwa śniadaniowa, wynosząca 15 minut. Z dzisiejszego artykułu dowiesz się:
- kiedy przysługuje pracownikowi przerwa?
- w jakim wymiarze przysługuje pracownikowi przerwa?
- czy można opuścić zakład pracy w czasie przerwy?
- kiedy można liczyć na więcej niż 15 minut przerwy?
Ustawowo zagwarantowana przerwa w pracy
Jako pracownik pracujący minimum 6 godzin dziennie, masz prawo liczyć na co najmniej 15-minutową przerwę wliczoną do czasu pracy. Jak wspomniałem wcześniej, zdecydowana większość osób nazywa tę przerwę śniadaniową.
W jej przypadku, nie ma znaczenia forma pracy, to czy pracownik zatrudniony jest na cały etat, czy na jego część oraz pory doby, w jakich pracuje. Jedynym warunkiem jest przepracowanie minimum 6 godzin. Ważne jest również to, że czas przerwy wliczany jest do wynagrodzenia pracownika.
Ile zatem przerwy przysługuje osobie pracującej 8 godzin dziennie?
W przypadku przerwy ustawowo zagwarantowanej jest to nadal 15 minut. Nie ma znaczenia, czy pracujesz 6, czy 12 godzin ? przerwa nie podlega proporcjonalnemu wydłużeniu.
Pracodawca nie może w żaden sposób ograniczyć płatnej przerwy, wliczanej do czasu pracy. Dobrą praktyką pracodawców jest regulowanie przerwy poprzez konkretne wyznaczenie godziny, o której się ona odbywa.
W Kodeksie Pracy możemy szukać na próżno precyzyjnego opisu, jak i kiedy powinna być wykorzystana taka przerwa. Tego typu regulacje można wprowadzić np. w przepisach wewnątrzzakładowych lub regulaminach.
Pamiętaj, że przewidzianej w kodeksie 15-minutowej przerwy nie powinieneś wykorzystywać na początku lub na końcu dnia pracy. Definiowana jest ona jako przerwa w pracy, a więc już po jej rozpoczęciu, ale jeszcze przed zakończeniem. Oznacza to, że nie możesz zrezygnować z przerwy w czasie pracy, aby przychodzić do pracy 15 minut później lub wychodzić z niej wcześniej.
Przerwa w pracy – czy możesz opuścić zakład pracy w jej trakcie?
Jak to często bywa, pytanie to ma bardzo ważne znaczenie z natury praktycznej, jednak w przepisach prawa nie znajdziemy na ten temat odpowiedzi. Nie ulega wątpliwości, że pracownik nie może samowolnie opuścić zakładu pracy bez wcześniejszego poinformowania o tym przełożonego. Opuszczenie terenu określonego w regulaminie jako miejsce pracy może stanowić poważne naruszenie obowiązków.
Z drugiej strony, za zgodą pracodawcy lub osoby reprezentującej zakład pracy możesz zagospodarować ten czas dowolnie, nawet załatwiając prywatne sprawy. Jest to model coraz częściej stosowany w większych korporacjach, zawarty w przepisach wewnątrzzakładowych.
Kiedy możesz liczyć na więcej niż 15 minut przerwy?
Ustawodawca, kierując się dobrem konkretnych grup pracowników, wyznaczył dla nich ustawowe przerwy dodatkowe. W zależności od tego, czy pracownikiem jest osoba młoda, niepełnosprawna lub mama karmiąca swoje dziecko – rozszerzył długość przerw w pracy na ich potrzeby. Pracownikami, którzy mogą liczyć na więcej niż 15 minut przerwy są:
- młodociani pracownicy,
Jest nim osoba, która ukończyła 15 lat, a nie przekroczyła 18 lat oraz jest zatrudniona na podstawie umowy o pracę przy wykonywaniu lekkich prac lub umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego.
Młodociany pracownik może skorzystać z 30-minutowej przerwy w przypadku, gdy dobowy wymiar czasu pracy wynosi powyżej 4,5 godziny.
- osoby niepełnosprawne,
Osobom niepełnosprawnym przysługuje dodatkowe 15 minut przerwy w pracy wliczanej do czasu pracy ? na wypoczynek lub gimnastykę usprawniającą.
- matki karmiące swoje dzieci
Kobieta karmiąca dziecko ma prawo skorzystać z przerw na karmienie, w zależności od czasu pracy. Jeśli w ciągu jednego dnia roboczego pracuje ona mniej niż 4 godziny, przerwa nie przysługuje. W przypadku, gdy czas pracy wyniesie do 6 godzin, pracownicy przysługuje jedna półgodzinna przerwa. Z kolei, gdy pracownica pracuje dłużej niż 6 godzin, przysługuje jej odpowiednio: jedna godzinna przerwa na karmienie lub dwie półgodzinne przerwy.
Należy podkreślić, że w przypadku pracownicy karmiącej więcej niż jedno dziecko, długość jednej przerwy wynosi 45 minut
Przerwa w pracy dla pracującego przy komputerze
Coraz więcej osób pracuje w biurach, przy komputerze, narażając swój wzrok na zmęczenie. Ustawodawca wyszedł więc na przeciw pracownikom biurowym, zapewniając im dodatkową przerwę w związku z pracą przy ekranie.
Jeśli Twoja praca polega w pełni na korzystaniu z komputera, przysługuje Ci dodatkowe 5 minut przerwy, po każdej przepracowanej godzinie. Okres tych przerw jest wliczony w czas pracy. Warto zaznaczyć, że przerwa ta wynika z zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. Nie można więc łączyć ich w jedną, dłuższą przerwę.
Przerwy nieobowiązkowe w pracy
Pracodawca ma również prawo wprowadzić jedną, maksymalnie godzinną przerwę w pracy, nieprzekraczającą godziny zegarowej. Przerwa może być przeznaczona na posiłek lub załatwienie spraw osobistych. Z racji tego, że przerwa jest nieobowiązkowa, pracodawca nie ma obowiązku wypłaty wynagrodzenia za taką przerwę. Kodeks pracy przewiduje godzinną przerwę tego rodzaju, jednak pracodawca może skrócić ten czas.
Przerwa w pracy – podsumowanie
Przerwa w pracy nie może być traktowana przez pracodawców jako zło konieczne. Wiadomym jest, że przerwa należy się każdemu pracownikowi, niezależnie od profesji i wykonywanej pracy. Badania pokazują, że pauzy dla pracowników mają istotny wpływ na produktywność oraz wydajność w pracy, a przede wszystkim – minimalizują ryzyko wystąpienia wypadku podczas pracy.
Przeczytaj także:
