Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku

Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku to formalny dokument składany do sądu, by ustalić prawa do spadku po zmarłym. Może go złożyć każdy, kto ma interes prawny, w tym spadkobiercy, wierzyciele, czy osoby uprawnione do zachowku. Proces obejmuje przedstawienie danych spadkodawcy i spadkobierców, dołączenie dokumentów, takich jak akt zgonu, i ewentualnie testament.

Sąd bada, kto jest uprawniony do dziedziczenia, a postanowienie sądowe określa spadkobierców i ich udziały. Alternatywą jest notarialne poświadczenie dziedziczenia, dostępne tylko dla niektórych spadkobierców.

Śmierć spadkodawcy powoduje, że na spadkobierców z mocy prawa przechodzą prawa i obowiązki osoby zmarłej. Do czasu wydania przez sąd postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku albo notarialnego aktu poświadczenia dziedziczenia przez notariusza nie sposób ustalić, kto tak naprawdę dziedziczy majątek i w jakiej części. Co powinieneś wiedzieć o tych dwóch postępowaniach, aby szybko i sprawnie zakończyć sprawy spadkowe?

Kto może złożyć wniosek o stwierdzenie nabycia spadku?

Zgodnie z art. 1025 k.c. wniosek o stwierdzenie nabycia spadku może złożyć każda osoba, która ma w tym interes prawny. W praktyce będą to:

• spadkobiercy (z testamentu lub ustawy);
• wierzyciele spadkodawcy, jeśli miał on długi w momencie śmierci, a także wierzyciele spadkobiercy i zapisobiercy windykacyjnego;
• osoby uprawnione do zachowku;
• zapisobiercy zwykli i windykacyjni;
• wykonawcy testamentu.

Oczywiście każdą osobę, może reprezentować adwokat lub radca prawny.

Gdzie należy złożyć wniosek? Właściwy zawsze będzie tzw. sąd spadku, czyli sąd rejonowy ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy. Rozprawa toczy się według reguł określonych w kodeksie postępowania cywilnego, ale jest to postępowanie niesporne.

Jak napisać wniosek o stwierdzenie nabycia spadku?

Składając pismo do sądu, należy wskazać:

• dane spadkodawcy;
• dane spadkobierców (w tym numery PESEL) wraz ze wskazaniem ich interesu prawnego we wszczęciu postępowania;
• tytuł pisma;
• wniosek główny oraz ewentualne wnioski dowodowe.

Do wniosku należy dołączyć m.in. odpis aktu zgonu spadkodawcy, a także akty stanu cywilnego potwierdzające pokrewieństwo ze spadkodawcą. Jeżeli zmarły pozostawił po sobie testament, dokument również należy załączyć lub wskazać, gdzie się znajduje. Wniosek trzeba podpisać i opłacić.

Jak wygląda postępowanie w sprawie o stwierdzenie nabycia spadku?

Złożenie prawidłowo sporządzonego wniosku powoduje wszczęcie postępowania sądowego. W sprawie mogą wziąć udział wyłącznie te osoby, które mają nadzieję zostać spadkobiercami ustawowymi albo testamentowymi, ale także wszyscy zainteresowani w sprawie, których dotyczy wynik postępowania.

Stwierdzenie nabycia spadku zwykle następuje na pierwszej rozprawie. Sąd z urzędu bada, kto wchodzi do grona spadkobierców, a w przypadku kiedy zmarły pozostawił po sobie testament, wzywa do jego okazania. Jeśli oryginał testamentu budzi wątpliwości, jego ważność również jest ustalana w toku postępowania. Może to wymagać powołania biegłego grafologa. Każdy spadkobierca składa też oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku.

Po zakończeniu postępowania sąd wydaje postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku, w którym wymienia wszystkich spadkobierców wraz z określeniem przypadającego im udziału w masie spadkowej, a także stwierdza nabycie zapisu windykacyjnego. Do podziału masy spadkowej niezbędne jest przeprowadzenie postępowania o dział spadku i zniesienie współwłasności.

Warto pamiętać, że postanowienie sądowe może dotyczyć wyłącznie całej masy spadkowej i wszystkich spadkobierców. Jeśli miejsca zamieszkania jednego z nich w Polsce nie da się ustalić, sąd ustanowi dla niego kuratora, aby nie tamować przebiegu postępowania.

Czym jest notarialne poświadczenie dziedziczenia?

Wniosek o wydanie notarialnego aktu poświadczenia dziedziczenia jest procedurą alternatywną dla postępowania sądowego. W tym przypadku legitymację czynną do złożenia wniosku mają wyłącznie spadkobiercy ustawowi, spadkobiercy testamentowi oraz zapisobiercy windykacyjni.

Wniosek o wydanie notarialnego poświadczenia dziedziczenia można złożyć u każdego notariusza bez względu na miejsce zamieszkania spadkodawcy. Przed notariuszem muszą stawić się wszystkie osoby zainteresowane. Następnie sporządza się protokół dziedziczenia. Kiedy notariusz sporządza akt poświadczenia dziedziczenia, musi go zarejestrować w rejestrze spadkowym, inaczej dokument nie wywoła skutków prawnych.

Sporządzenie aktu nie może nastąpić przed upływem terminu 6 miesięcy od dnia otwarcia spadku, chyba że wszyscy znani spadkobiercy złożyli już oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku.

Ten sposób dziedziczenia nie zawsze będzie dostępny. Jeżeli np. spadkodawca pozostawił po sobie testament szczególny albo spadkobiercą ustawowym jest gmina lub Skarb Państwa, pozostaje jedynie tryb sądowy.

Jeżeli potrzebujesz pomocy w poprowadzeniu sprawy spadkowej, skontaktuj się z naszą kancelarią. Chętnie Ci pomożemy!