ul. Kazimierza Wielkiego 1

Wrocław

biuro@adwokat-wroclaw.biz.pl

kontakt email: 24h / 7 dni w tygodniu

+ 48 695 560 425

8.30 - 16.30 - dni robocze

Pon - Pt: 8:30 - 16:30

Obsługa Klienta

Dziedziczenie testamentowe – dziedziczenie na podstawie testamentu

dziedziczenie testamentowe

Blog Kancelarii Klisz i Wspólnicy – najnowsze informacje prawne weryfikowane przez zawodowych adwokatów i radców prawnych

Dziedziczenie testamentowe to pojęcie z zakresu prawa spadkowego. W przeciwieństwie do dziedziczenia ustawowego, daje spadkodawcy pełną swobodę w decydowaniu o tym, kto ma zostać jego spadkobiercą i co stanie się z jego majątkiem po śmierci.

Co to jest dziedziczenie na podstawie testamentu oraz jakie są jego zasady?

Dziedziczenie na podstawie testamentu

Co to jest dziedziczenie testamentowe? To skutek sporządzenia przez testatora testamentu, w którym rozrządza on własnym majątkiem na wypadek śmierci spadkodawcy.

Dziedziczenie na mocy testamentu, stanowiącego oświadczenie spadkodawcy, powiązane jest z terminami takimi jak: nieważność testamentu, testament ustny, testament własnoręczny, testament allograficzny w obecności kierownika urzędu stanu cywilnego, prezydenta miasta czy marszałka województwa i w obecności dwóch świadków. Czy testament ręczny musi być sporządzony w całości pismem ręcznym, aby był ważny?

Nie możemy pominąć również tego, czym są testamenty szczególne i faktu, że odwołać testament można treścią nowego testamentu oraz dylematu do czego prowadzi niezachowanie formy testamentu zwykłego. O wszystkim tym piszę w podlinkowanym artykule.

Dowiesz się z niego także, że testament notarialny – sporządzany przez notariusza z kancelarii notarialnej w formie aktu notarialnego musi spełnić określone wymogi i jak przebiega odwołanie testamentu. Co się stanie, jeśli ktoś nie sporządził testamentu i jaką rolę pełni wykonawca testamentu?

testament

Swoboda testowania

Kto dziedziczy spadek, gdy jest testament? Dziedziczenie na podstawie testamentu różni się od dziedziczenia ustawowego. Opiera się na zasadzie swobody testowania, co oznacza, że w ramach obowiązującego prawa, testator ma pełną swobodę w dysponowaniu swoim majątkiem oraz w wyborze osób na rzecz których to nastąpi na wypadek śmierci spadkodawcy. Stanowią oni krąg spadkobierców testamentowych. Oczywiście, spadkodawca musi być w stanie umożliwiającym swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie swojej woli.

Swoboda testatora dotyczy więc zarówno możliwości wyboru spadkobierców jak i wielkości udziałów w majątku, które zostaną im przekazane na podstawie testamentu.

Rozrządzenia, jakie może zawrzeć w testamencie spadkodawca mogą być bardzo różne. Testator może ustanowić zapis lub polecenie i dokonać wydziedziczenia. Spadkodawca jest władny ustanowić wykonawcę testamentu oraz zobowiązać spadkobiercę ustawowego lub testamentowego do spełnienia określonego świadczenia majątkowego na rzecz oznaczonej osoby. Jest to tzw. zapis.

Co to jest testament, jak są jego odmiany oraz co powinien zawierać pisałem w innym artykule – zachęcam do przeczytania.

DZIEDZICZENIE NA PODSTAWIE TESTAMENTU

Adwokat od spraw spadkowych – sprawdź co możemy dla Ciebie zrobić

Wątpliwości obejmujące sporządzenie testamentu

Piszę w nim także o tym, który testament musi być sporządzony w obecności dwóch świadków, kiedy spadek przypada skarbowi państwa, o tym jaką rolę pełni ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy oraz kiedy możesz stworzyć testament wojskowy czy ten na polskim statku morskim i podaję przykłady jak sporządzić testament.

Jeśli jesteś ciekawy, co powinno się znaleźć w treści testamentu i jakie formalności musi spełnić wyrażenie woli – zapraszam do lektury.

Zobacz nasze filmy na YouTube:

Spadkobierca testamentowy

Spadkobiercą testamentowym może być każda osoba fizyczna lub osoba prawna. Do dziedziczenia testamentowego może być powołane także dziecko poczęte, tzw. nasciturus, pod warunkiem, że urodzi się żywe.

Spadkodawca w treści testamentu może ustanowić spadkobiercą krewnego stanowiącego jednocześnie spadkobiercę ustawowego. Dotyczy to m.in. zstępnych spadkodawcy, rodziców spadkodawcy, zstępnych rodzeństwa spadkodawcy. Może to być także małżonek spadkodawcy, dziecko spadkodawcy, dzieci małżonka spadkodawcy czy dziadkowie spadkodawcy. Jednym z jego postanowień może być wskazanie, iż spadek przypada rodzeństwu spadkodawcy.

Można także powołać do spadku innych jego krewnych, spoza kręgu spadkobierców ustawowych oraz osobę całkowicie obcą. To jaki jest krąg spadkobierców powołanych na podstawie testamentu, zależy całkowicie od wyboru testatora.


Jak sporządzić testament?

Spadkodawca może powołać do całości lub części spadku jedną lub kilka osób, przy czym powołanie spadkobiercy testamentowego wyłącza dziedziczenie ustawowe do całości spadku.

Zdolność do dziedziczenia

Aby powołanie spadkobiercy w testamencie było skuteczne, musi on posiadać w chwili otwarcia spadku, a więc śmierci spadkodawcy, zdolność do dziedziczenia.

Ponieważ zdolność do dziedziczenia jest jednym z elementów zdolności prawnej, każda osoba fizyczna, co do zasady, od chwili urodzenia ma zdolność do dziedziczenia. Zdolność taką ma także każda osoba prawna od chwili swego powstania. Spadkodawca może nawet w testamencie utworzyć fundację, a więc de facto powołać do dziedziczenia nie istniejącą jeszcze osobę prawną. Musi ona jednak zostać wpisana do rejestru w ciągu dwóch lat od otwarcia i ogłoszenia testamentu, a sam testament powinien mieć formę aktu notarialnego.

prawo spadkowe wrocław

Zasady dziedziczenia testamentowego

Na czym polega dziedziczenie na podstawie testamentu? Dziedziczenie na podstawie testamentu kieruje się pewnymi zasadami, które muszą być bezwzględnie przestrzegane.

Rozrządzenie przedmiotami wyczerpującymi prawie cały spadek

Może się zdarzyć, że wola spadkodawcy w testamencie nie została wyrażona w sposób jednoznaczny, a jego rozporządzenie woli obejmuje prawie cały, a nawet cały spadek. W takiej sytuacji, wobec obowiązywania ogólnej reguły, iż testament należy tak tłumaczyć, aby zapewnić możliwie najpełniejsze urzeczywistnienie woli spadkodawcy, zastosowanie ma zasada, iż jeżeli spadkodawca przeznaczył osobie oznaczonej w testamencie poszczególne przedmioty majątkowe, które wyczerpują prawie cały spadek, wówczas poczytuje się ją, jeżeli zachodzą uzasadnione wątpliwości, nie za zapisobiercę, lecz za spadkobiercę powołanego do całego spadku.

Wielość spadkobierców

Mają miejsce także przypadki, gdy testator powołuje do dziedziczenia więcej niż jednego spadkobiercę. W takim przypadku, powinien on wyraźnie oznaczyć wielkość udziałów mających przypaść poszczególnym osobom. Jeżeli jednak tego nie uczynił, nie ma to wpływu na ważność testamentu. Ma bowiem wówczas zastosowanie reguła, że w razie powołania kilku spadkobierców, a zachodzą wątpliwości co do treści testamentu, osoby te poczytuje się w razie wątpliwości za powołane do całego spadku w częściach ułamkowych. Uznaje się również, że ich udziały odpowiadają stosunkowi wartości przeznaczonych im przedmiotów.

Zastrzeżenie warunku lub terminu przy testamencie

Zastrzeżenie warunku lub terminu w testamencie jest całkowicie niedopuszczalne. W przypadku, gdy zostanie ono uczynione, wówczas uważane jest za nieistniejące. Oznacza to, że będzie to jedna z tych czynności prawnych, które nie wywołują żadnych skutków.

Musisz jednak wiedzieć, że jeżeli jednak z treści testamentu lub z okoliczności wynika, że bez takiego zastrzeżenia spadkobierca nie zostałby powołany, powołanie spadkobiercy jest nieważne. Nie ma to zastosowania, jeżeli ziszczenie się lub nieziszczenie się warunku albo nadejście terminu nastąpiło, zanim jeszcze doszło do otwarcia spadku.

Czy można zrzec się dziedziczenia testamentowego?

Testator może ustanowić spadkobiercą testamentowym także osobę, która zawarła z nim umowę o zrzeczenie się dziedziczenia. Polskie prawo bowiem, dopuszcza jedynie możliwość zrzeczenia się sukcesji w przypadku, gdy występuje dziedziczenie ustawowe. Nie ma zatem prawnej możliwości zrzeczenia się spadku, który przypada na mocy dziedziczenia testamentowego.

Odrzucenie spadku testamentowego

Spadek testamentowy może zostać przez spadkobiercę odrzucony. Następuje to według ogólnych reguł, takich samych zarówno, gdy występuje dziedziczenie ustawowe, jak i testamentowe.

Jak odrzucić spadek z testamentu? O zasadach i sposobach odrzucenia spadku pisałem w innym artykule – zapraszam do jego przeczytania.

Jeżeli spadkobierca testamentowy dokona odrzucenia przypadającego mu spadku, wówczas w jego miejsce wchodzą inni spadkobiercy testamentowi, jeżeli ich powołano w testamencie. W takiej sytuacji, dziedziczą oni w częściach odpowiadających ich udziałom. Spadkodawca, który przewiduje możliwość odrzucenia spadku przez spadkobiercę testamentowego, może wybrać dwa rozwiązania.

Podstawienie zwykłe

Zgodnie z polskim prawem, spadkodawca ma możliwość powołania spadkobiercy testamentowego na wypadek, gdyby inna osoba powołana jako spadkobierca ustawowy lub testamentowy nie chciała, lub nie mogła być spadkobiercą, tzw. podstawienie zwykłe.

Podstawienie powiernicze

Inną możliwością jest tzw. podstawienie powiernicze, które polega na tym, że spadkodawca zobowiązuje spadkobiercę do zachowania nabytego spadku i do pozostawienia go innej osobie. Ma to jednak wyłącznie taki skutek, że ta inna osoba jest powołana do spadku na wypadek, gdyby spadkobierca nie chciał, czyli złożył oświadczenie o odrzuceniu spadku lub nie mógł być spadkobiercą. Jeżeli jednak z treści rozrządzenia lub z okoliczności wynika, iż spadkobierca bez takiego ograniczenia nie byłby powołany, powołanie spadkobiercy jest nieważne.

Przyrost

Jeżeli spadkodawca powołał kilku spadkobierców testamentowych, a jeden z nich nie chce lub nie może być spadkobiercą, przeznaczony dla niego udział przypada pozostałym spadkobiercom testamentowym w odpowiednim stosunku do przypadających im udziałów. Oczywiście, spadkodawca w testamencie może zawrzeć postanowienie przewidujące inne rozwiązanie.

Brak innych spadkobierców testamentowych

Jeżeli zachodzi brak innych spadkobierców testamentowych, prawo do spadku mają spadkobiercy ustawowi. Jeżeli i oni odrzucą spadek, przypada on gminie ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy. Gdy nie da się ustalić ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy, bądź gdy znajdowało się ono za granicą, spadek przypada Skarbowi Państwa.

Musisz wiedzieć, że spadkobierca powołany do spadku zarówno z mocy testamentu, jak i z mocy ustawy może spadek odrzucić jako spadkobierca testamentowy, a przyjąć spadek jako spadkobierca ustawowy.

Czy można odrzucić spadek po jego przyjęciu?

Można zmienić już raz złożone oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku, ale tylko jeśli zostało ono złożone pod wpływem błędu lub groźby.

Przyjęcie spadku z testamentu

Spadkobiercy testamentowi nabywają spadek z chwilą śmierci spadkodawcy i otwarcia spadku. Następuje to z mocy prawa.

Aby jednak potwierdzić swoje prawo do dziedziczenia, muszą oni przeprowadzić procedurę sądowego stwierdzenia nabycia spadku lub uzyskać akt poświadczenia dziedziczenia u notariusza. Musisz pamiętać, że po śmierci testatora fakt istnienia testamentu, jak i jego treść muszą zostać ujawnione.

Czy testament ma termin ważności

Żaden przepis prawa nie przewiduje terminu, w ciągu którego testament traci swoją ważność. Tym samym, obowiązuje on bezterminowo, chyba, że zostanie zastąpiony przez nowe rozporządzenie na wypadek śmierci spadkodawcy.

Przyjęcie spadku z testamentu

Spadkobiercy testamentowi nabywają spadek z chwilą śmierci spadkodawcy i otwarcia spadku. Następuje to z mocy samego prawa.

Aby jednak potwierdzić swoje prawo do dziedziczenia, muszą oni przeprowadzić procedurę sądowego stwierdzenia nabycia spadku lub uzyskać akt poświadczenia dziedziczenia u notariusza. Musisz pamiętać, że po śmierci testatora fakt istnienia testamentu, jak i jego treść muszą zostać ujawnione.

Dziedziczenie testamentowe u notariusza

O tym, jak wygląda dziedziczenie na podstawie testamentu u notariusza napisałem w innym artykule – zapraszam do jego przeczytania.

Odczytanie testamentu – po jakim czasie?

Polskie prawo nie wskazuje, po jakim czasie musi nastąpić otwarcie i ogłoszenie testamentu. Zazwyczaj po śmierci spadkodawcy i po przedłożeniu dowodu zgonu, sąd lub notariusz otwiera i ogłasza treść ostatniej woli testatora.

Odczytanie testamentu a obecność spadkobierców

Osoba, u której znajduje się testament, gdy dowie się o śmierci spadkodawcy, ma obowiązek złożenia go w sądzie spadku, lub u notariusza. Po złożeniu testamentu u notariusza, zachodzi konieczność jego odczytania. Notariusz nie ma obowiązku informować kogokolwiek o terminie otwarcia i odczytania testamentu.

Obecność osób zainteresowanych nie ma więc charakteru obowiązkowego, choć oczywiście mają oni prawo pojawić się na ogłoszeniu testamentu. Po dokonaniu tej czynności, notariusz informuje o istnieniu testamentu osoby zainteresowane, a więc przede wszystkim wykonawcę testamentu, oraz spadkobierców. Testament wraz z protokołem otwarcia i ogłoszenia przechowywany jest w sądzie spadku bądź u notariusza.

Mam nadzieję, że dzięki lekturze obu moich artykułów dotyczących testamentu wiesz już jakie mogą być postanowienia poprzedniego testamentu, czym jest testament ustny oraz co w sytuacji, kiedy spadkodawca sporządził nowy testament oraz co jeśli nie sporządziłby testamentu lub zrobił to w stanie wyłączającym świadome (chodzi o nieważność testamentu). Jeśli masz jeszcze jakieś wątpliwości, chętnie Ci pomogę.

Zachowek - wszystko, co musisz wiedzieć

POBIERZ DARMOWEGO EBOOKA: ZACHOWEK WSZYSTKO, CO MUSISZ WIEDZIEĆ

Każdy z nas intuicyjnie wie, czym jest zachowek i kiedy się należy. Jednakże w rzeczywistości jest to skomplikowana instytucja prawa spadkowego. W zależności od wielu czynników, jego wysokość może być bardzo różna. Co więcej, istnieje wiele sytuacji, w których żądanie zachowku nie jest dopuszczalne.

W ebooku odpowiadamy na następujące pytania:

    • Kiedy i komu przysługuje zachowek?
    • Kiedy można go dochodzić?
    • Ile wynosi zachowek?

Dodatkowo w e-booku: zachowek a testament, darowizna i zapis windykacyjny. 

Wpisz maila, abyśmy mogli udostępnić Ci ebooka.

adwokat Iwo Klisz

adwokat Iwo Klisz

Prawnik, założyciel i wspólnik zarządzający w "Klisz i Wspólnicy Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych". Specjalista z zakresu prawa pracy, prawa rodzinnego, spadkowego oraz gospodarczego. Były wykładowca akademicki na Uniwersytecie Wrocławskim, autor wielu publikacji w prasie fachowej, bloger oraz YouTuber

tel. 695 560 425, e-mail: i.klisz@kancelaria-klisz.pl

adwokat Iwo Klisz

adwokat Iwo Klisz

Prawnik, założyciel i wspólnik zarządzający w "Klisz i Wspólnicy Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych". Specjalista z zakresu prawa pracy, prawa rodzinnego, spadkowego oraz gospodarczego. Były wykładowca akademicki na Uniwersytecie Wrocławskim, autor wielu publikacji w prasie fachowej, bloger oraz YouTuber

tel. 695 560 425, e-mail: i.klisz@kancelaria-klisz.pl

Adwokat Iwo Klisz jako ekspert w ogólnopolskich i lokalnych mediach:

Adwokat Iwo Klisz, założyciel Kancelarii Klisz i Wspólnicy jest nie tylko twórcą wielu publikacji w prasie branżowej, ale także popularnym autorem komentarzy eksperckich w największych portalach informacyjnych oraz stacjach telewizyjnych.

Adwokat Iwo Klisz i prawnicy z Kancelarii Klisz i Wspólnicy są do Twojej dyspozycji:

Nasi eksperci czekają na Twoją wiadomość - napisz teraz

Pomoc doświadczonego adwokata
Pomożemy Ci w każdej sprawie sądowej
Porady prawne on-line
Zdalne porady prawne u adwokata bez konieczności wychodzenia z domu lub z biura