ul. Kazimierza Wielkiego 1

Wrocław

biuro@adwokat-wroclaw.biz.pl

kontakt email: 24h / 7 dni w tygodniu

+ 48 695 560 425

8.30 - 16.30 - dni robocze

Pon - Pt: 8:30 - 16:30

Obsługa Klienta

Postępowanie spadkowe – czyli jak załatwić formalności związane z uzyskaniem prawa do spadku?

postępowanie spadkowe

Blog Kancelarii Klisz i Wspólnicy – najnowsze informacje prawne weryfikowane przez zawodowych adwokatów i radców prawnych

Czy postępowanie spadkowe składa się z więcej niż jednego “etapu”?

Dziedziczenie i jego zasady reguluje prawo spadkowe. Przepisy nie nakładają na spadkobierców obowiązku przeprowadzenia postępowania spadkowego. Jednakże w pewnych przypadkach będziemy musieli wykazać tzw. nabycie spadku, czyli że jesteśmy spadkobiercami.

Np. w sytuacji, kiedy będziemy chcieli wpisać siebie jako właściciela nieruchomości odziedziczonej po zmarłym do księgi wieczystej lub pobrać pieniądze z konta bankowego spadkodawcy.

Dalsza część tekstu znajduje się pod materiałem audio.

Posłuchaj podcastu – Prawo spadkowe dla Każdego autorstwa radcy prawnego Anny Klisz z Kancelarii Prawa Spadkowego z Wrocławia
.

Jeżeli już zdecydujesz się na zakładanie sprawy spadkowej, musisz wiedzieć, że postępowanie spadkowe jest dwuetapowe.

Pierwszym etapem jest tzw. postępowanie w przedmiocie stwierdzenia nabycia spadku, podczas którego zakreślony zostaje jedynie krąg spadkobierców i udziały w jakich, każdy ze spadkobierców dziedziczy. Co ciekawe, można je zrobić jednocześnie po kilku spadkodawcach.

Drugi etapem jest dział spadku, na mocy którego poszczególne przedmioty wchodzące w skład spadku zostają przydzielone konkretnym spadkobiercom.

Jak prawo spadkowe reguluje dziedziczenie – czyli kto dziedziczy majątek spadkowy?

Prawo spadkowe stanowi, że majątek spadkowy można nabyć na na podstawie dziedziczenia ustawowego lub testamentu.

Dziedziczenia ustawowe to zbiór zasad określający kolejność dziedziczenia po osobie zmarłej przez określonych członków jej najbliższej rodziny (małżonek i dzieci, w dalszej kolejności rodzice, rodzeństwo, dziadkowie itd.)

Dziedziczenie ustawowe zostało opisane przeze mnie w tym wpisie: Zasady dziedziczenia ustawowego.

Pamiętaj, że jeśli zdecydujesz się na przyjęcie spadku wprost będziesz musiał przyjąć na siebie realizację obowiązków majątkowych spadkodawcy, w szczególności uregulować długi spadkowe.

A co jeżeli nie chcę dziedziczyć? Czy mam do tego prawo?

Nawet jeżeli jesteś powołany do spadku na zasadach dziedziczenia ustawowego przyjęcie spadku nie jest obowiązkowe. Prawo spadkowe daje Ci wybór.

Możesz zdecydować się na odrzucenie spadku. Pamiętaj jednak, że masz na ten krok ograniczony czas.

Odrzucenia spadku możesz dokonać w Kancelarii Notarialnej lub w postępowaniu sądowym.

Jeszcze wrócimy do tego tematu.

Czy sprawy spadkowe wymagają wizyty w sądzie jest konieczna? A można wszystko da się załatwić przed notariuszem?

Stwierdzenie nabycia spadku może być przeprowadzone z pomocą adwokata przed sądem lub przed notariuszem (wtedy nazywa się aktem poświadczenia dziedziczenia).

U notariusza można załatwić sprawę szybciej, ale tylko w przypadku gdy spadkobiercy złożą zgodny wniosek o sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia.

Notarialnego poświadczenia dziedziczenia nie może wykorzystać do załatwienia sprawy spadkowej kiedy nie ma zgody wśród spadkobierców co do zasad dziedziczenia lub ważności testamentu zwykłego lub sporządzonego w formie aktu notarialnego.

Akt poświadczenia dziedziczenia jest nie dopuszczalny w przypadku konieczności stwierdzenia testamentu ustnego lub dziedziczenia na podstawie testamentu podróżnego.

Przeczytaj także: 

Akt poświadczenia dziedziczenia może zostać przygotowany przez każdego notariusza, którego wybiorą spadkobiercy. Może to być osoba z dowolnie wybranej kancelarii notarialnej bez względu na to, gdzie znajduje się majątek wchodzący w skład spadku, ani gdzie mieszkał spadkodawca.

Notariusz jest uprawniony do załatwienia spraw spadkowych nawet jeżeli spadkodawca przewidział w testamencie zapis windykacyjny lub zadecydował o powołaniu wykonawcy testamentu.

Sprawy spadkowe w sądzie (postępowanie spadkowe)

Natomiast postępowanie spadkowe w sprawie stwierdzenia nabycia spadku musi być przeprowadzone przez sąd ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy. Jeżeli złożymy wniosek nie do właściwego sądu, zostanie on przekazany, a my stracimy czas.

Przykład:

Jeżeli ostatnim miejscem zamieszkania spadkodawcy był Wrocław ul. Ludwika Solskiego to wniosek o stwierdzenie nabycia spadku należy skierować do Sądu Rejonowego Wrocław – Fabryczna.

Notarialne poświadczenie dziedziczenia przed notariuszem jak i stwierdzenie nabycia spadku w sądzie mają takie same skutki prawne i mogą być podstawą do dokonania wpisu np. w księgach wieczystych.

W przypadku uzyskania prawomocnego postanowienia o stwierdzenie nabycia spadku albo aktu poświadczenia dziedziczenia, możemy przejść do drugiego etapu – działu spadku.

Prawo do wystąpienia o dział spadku nie przedawnia się, a więc możemy to zrobić w każdym momencie nawet po 10 czy 20 latach od śmierci spadkodawcy.

Postępowanie spadkowe – dział spadku – przed sądem czy przed notariuszem?

Dział spadku może być dokonany przed sądem lub przed notariuszem.

Tak samo jak w pierwszym etapie postępowania spadkowego notariusz sporządzi nam umowę o dział spadku, ale tylko w przypadku gdy spadkobiercy co do podziału są zgodni.

Sprawy spadkowe dotyczące działu spadku w sądzie

Natomiast postępowanie o dział spadku na drodze sądowej, będzie przeprowadzone zarówno gdy spadkobiercy są zgodni co do podziału, jak również gdy występuje między nimi konflikt.

Jednakże w każdym przypadku spadkobierca musi zaprezentować projekt podziału spadku. Ani sąd ani notariusz nie zrobią tego za spadkobiercę.

Przykład:

We wniosku o dział spadku można zaproponować przyznanie jednemu spadkobiercy całego majątku spadkowego z obowiązkiem spłaty na rzecz pozostałych spadkobierców albo przyznanie spadkobiercom poszczególnych składników majątkowych (jednemu nieruchomość, a drugiemu działkę budowlaną i samochód) z obowiązkiem spłat lub bez obowiązku spłat.

W razie sporu między spadkobiercami co do podziału spadku sąd rozstrzygnie sprawę według swojego uznania biorąc pod uwagę, najlepszy zdaniem sądu, podział składników majątkowych.

Od orzeczenia wydanego przez sąd, każda ze stron będzie mogła się odwołać składając apelację.

Zapraszamy na nasz Kanał na You Tubie

Dalsza część tekstu pod materiałami video:

Czy można stwierdzenie nabycia spadku i dział spadku przeprowadzić w jednym postępowaniu spadkowym?

Prawo spadkowe dopuszcza taką możliwość. Jednak należy pamiętać, że oba rozstrzygnięcia będą wydane w osobnych postanowieniach i nie skończy się na jednym terminie posiedzenia.

W pierwszej kolejności sąd wyda postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku, następnie poczeka na jego uprawomocnienie się i dopiero jeśli uczestnicy sprawy nie wniosą apelacji, będzie rozstrzygał w sprawie działu spadku.

W takim przypadku nie oszczędzasz środków – opłaty za obie sprawy spadkowe się sumuje, ale na pewno zaoszczędzasz czas.

Łatwiej jest przeprowadzić postępowanie spadkowe kompleksowo i od razu przesłuchać wszystkich uczestników na istotne okoliczności, niż wzywać ich do sądu wielokrotnie.

Podobnie przy sporządzaniu notarialnego aktu poświadczenia dziedziczenia możesz od razu zlecić notariuszowi sporządzenie umowy o dział spadku.

Pamiętaj jednak, że załatwienie sprawy u notariusza wymaga zgody i obecności wszystkich zainteresowanych osób.

Oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku – co to takiego?

Jest to oświadczenie, które można złożyć w toku sądowej sprawy o stwierdzenie nabycia spadku lub w dowolnej kancelarii notarialnej.

Treść Twojego oświadczenia będzie miała wpływ na brzmienie postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku, dlatego nie można w tym miejscu pominąć tak ważnego aspektu postępowania spadkowego.

Jeśli jesteś spadkobiercą masz trzy możliwości: możesz złożyć oświadczenie o przyjęciu spadku wprost lub oświadczenie o przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza albo możesz odrzucić spadek.

Jeśli przyjmiesz spadek wprost, odziedziczysz zarówno pasywa jak i aktywa. Może się zdarzyć, że długi spadkowe będą przewyższać wartość otrzymanej masy spadkowej. Dlatego jeżeli nie jesteś pewien co wchodzi w skład spadku, bezpieczniej jest przyjąć spadek z dobrodziejstwem inwentarza.

Jeśli przyjmiesz spadek z dobrodziejstwem inwentarza, będziesz odpowiadał za długi zmarłego tylko do wartości odziedziczonych aktywów. Musisz jednak pamiętać, że w takiej sytuacji powinieneś sporządzić wykaz inwentarza majątku spadkowego (prywatny spis inwentarza).

Drugim rodzajem spisu inwentarza jest spis sporządzony przez komornika sądowego. Ma on formę dokumentu urzędowego, z tego względu w razie wątpliwości trudniej jest go podważyć.

Z kolei złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku skutkuje pozbawieniem Cię jakichkolwiek praw do spadku. Z prawnego punktu widzenia traktuje się Ciebie tak, jakbyś nie dożył daty śmierci spadkodawcy.

W Twoje miejsce jako spadkobiercy wstępują kolejne osoby uprawnione do spadku.

Powinieneś złożyć oświadczenie o przyjęciu bądź odrzuceniu spadku w ciągu 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedziałeś się o tytule swego powołania do spadku.

Często będzie to sześć miesięcy od chwili otwarcia spadku (czyli od śmierci spadkodawcy). Jeżeli jednak spadkodawca pozostawił testament, termin 6 miesięcy będzie liczył się od dnia, w którym ogłoszono treść testamentu.

Może się też zdarzyć, że termin na odrzucenie spadku otworzy się przed Tobą dopiero, gdy któryś ze spadkobierców ustawowych uprawnionych do dziedziczenia w pierwszej kolejności odrzuci spadek.

Dla każdego spadkobiercy termin sześciomiesięczny biegnie osobno.

Przeczytaj także: 

Oświadczenie o przyjęciu bądź odrzuceniu spadku możesz złożyć przed notariuszem lub w toku postępowania o stwierdzenie nabycia spadku.

Możesz też złożyć do sądu osobny wniosek o odebranie ustnego oświadczenia. Dla złożenia oświadczenia nie jest konieczne uprzednie przeprowadzenie postępowania spadkowego.

Jak wygląda postępowanie spadkowe o stwierdzenie nabycia spadku?

Jeżeli chcesz uzyskać postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku to, powinieneś złożyć do sądu spadku odpowiedni wniosek: tzw. wniosek o stwierdzenie nabycia spadku.

Nie ma terminu na złożenie takiego wniosku, dlatego zdarza się, że spadkobiercy składają go po wielu latach.

Sam wniosek może obejmować kilku spadkodawców np. dziadków i rodziców.

Często spotyka się takie wniosku – drabinkowe – bo stwierdzenie nabycia spadku po dalszych krewnych jest konieczne, by dokonać wpisu prawa własności w księdze wieczystej.

Wniosek powinieneś złożyć do sądu ostatniego miejsca zwykłego pobytu spadkodawcy, a jeżeli jego miejsca zwykłego pobytu w Polsce nie da się ustalić, do sąd miejsca, w którym znajduje się majątek spadkowy lub jego część (jest to tzw. sąd spadku).

Przeczytaj także: Zachówek

We wniosku należy odpisać kiedy nastąpiła śmierć spadkodawcy, kogo po sobie pozostawił i czy te osoby pozostają jeszcze przy życiu.

Jeśli dziedziczenie nastąpi na podstawie testamentu, do wniosku powinieneś załączyć także oryginał tego dokumentu.

Załącznikami do wniosku będą także odpowiednie akty stanu cywilnego. Nieodzowny będzie akt zgonu spadkodawcy oraz akty dotyczące spadkobierców – najczęściej będzie to akt urodzenia spadkobiercy (właściwie odpis skrócony tego aktu) lub odpis aktu małżeństwa.

Odpis aktu małżeństwa przedkłada się w przypadku zamężnych kobiet, o ile w związku z zawarciem małżeństwa zmieniły nazwisko.

Sąd może przeprowadzić postępowanie spadkowe pod nieobecność uczestników postępowania, najczęściej jednak oczekuje, by na posiedzeniu stawił się wnioskodawca i złożył tzw. zapewnienie spadkowe.

W zapewnieniu spadkobierca pod groźbą odpowiedzialności karnej powinien potwierdzić koligacje rodzinne pomiędzy zmarłym a jego krewnymi uprawnionymi do spadku.

W postanowieniu o stwierdzeniu nabycia spadku sąd wskazuje tylko udziały w jakich poszczególni spadkobiercy dziedziczą po zmarłym. Nie wskazuje przedmiotów wchodzących w skład spadku.

Jeśli chcesz znieść współwłasność przedmiotów wchodzących w skład masy spadkowej, powinieneś przeprowadzić dział spadku.

Na koniec warto zaznaczyć, iż przeprowadzanie postępowania o dział spadku nie będzie konieczne jeżeli spadkobierca jest tylko jeden.

Nie ma bowiem co dzielić, bo wszystkie przedmioty spadkowe są w całości własnością jedynego spadkobiercy. W takim wypadku wystarczy przeprowadzić postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku.

Jak widzisz prawo spadkowe i postępowanie spadkowe są bardzo złożone. Mimo, że prowadzimy w Kancelarii sprawy spadkowe od wielu lat i przeprowadziliśmy ich setki, nadal mamy bardzo duży respekt do tej dziedziny prawa.

 

Prawo spadkowe i postępowanie spadkowe na infografice.

sprawy spadkowe

Przeczytaj także:

adwokat Iwo Klisz

adwokat Iwo Klisz

Prawnik, założyciel i wspólnik zarządzający w "Klisz i Wspólnicy Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych". Specjalista z zakresu prawa pracy, prawa rodzinnego, spadkowego oraz gospodarczego. Były wykładowca akademicki na Uniwersytecie Wrocławskim, autor wielu publikacji w prasie fachowej, bloger oraz YouTuber

tel. 695 560 425, e-mail: i.klisz@kancelaria-klisz.pl

adwokat Iwo Klisz

adwokat Iwo Klisz

Prawnik, założyciel i wspólnik zarządzający w "Klisz i Wspólnicy Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych". Specjalista z zakresu prawa pracy, prawa rodzinnego, spadkowego oraz gospodarczego. Były wykładowca akademicki na Uniwersytecie Wrocławskim, autor wielu publikacji w prasie fachowej, bloger oraz YouTuber

tel. 695 560 425, e-mail: i.klisz@kancelaria-klisz.pl

Adwokat Iwo Klisz jako ekspert w ogólnopolskich i lokalnych mediach:

Adwokat Iwo Klisz, założyciel Kancelarii Klisz i Wspólnicy jest nie tylko twórcą wielu publikacji w prasie branżowej, ale także popularnym autorem komentarzy eksperckich w największych portalach informacyjnych oraz stacjach telewizyjnych.

Adwokat Iwo Klisz i prawnicy z Kancelarii Klisz i Wspólnicy są do Twojej dyspozycji:

Nasi eksperci czekają na Twoją wiadomość - napisz teraz

Pomoc doświadczonego adwokata
Pomożemy Ci w każdej sprawie sądowej
Porady prawne on-line
Zdalne porady prawne u adwokata bez konieczności wychodzenia z domu lub z biura