ul. Kazimierza Wielkiego 1

Wrocław

biuro@adwokat-wroclaw.biz.pl

kontakt email: 24h / 7 dni w tygodniu

+ 48 695 560 425

8.30 - 16.30 - dni robocze

Pon - Pt: 8:30 - 16:30

Obsługa Klienta

Jak nie dać się ograć przy podziale majątku wspólnego małżonków po rozwodzie?

podział majątku pomiędzy byłymi małżonkami

Blog Kancelarii Klisz i Wspólnicy – najnowsze informacje prawne weryfikowane przez zawodowych adwokatów i radców prawnych

Podział majątku małżonków to skomplikowany proces. Nie tylko dlatego, że zasady tego podziału są złożone, ale też ze względu na trudności dowodowe (w czasie małżeństwa zwykle nie dokumentujemy rozliczeń z mężem czy żoną równie skrupulatnie co z klientem, czy kontrahentem), ale przede wszystkim z powodu na olbrzymiej dawki emocji, jaka towarzyszy stronom tego postępowania.

W moim osobistym przekonaniu adwokata, który od lat prowadzi za równo sprawy o rozwód oraz podział majątku, to właśnie te drugie są znacznie bardziej obciążające. Bo kto się nie zastanawia się jak pozbawić majątku drugiego małżonka? Kto nie ma takiego wrażenia, że wcale nie dzieli wspólnego majątku, ale traci swój? Komu nie zależy na tym, żeby wygrać podział majątku po rozwodzie?

Spis treści

Jak wygrać podział majątku po rozwodzie?

Musisz się przygotować do sprawy o podział majątku, jeszcze zanim Twój małżonek pomyśli o rozwodzie lub separacji, czyli w czasie kiedy masz jeszcze w miarę swobodny dostęp do wszystkich dokumentów i informacji. Musisz brać pod uwagę ewentualność, że Twój małżonek też już się do tego przygotowuje. Ukrywa dochody, potajemnie wyciąga pieniądze ze wspólnego konta czy niszczy faktury dokumentujące Twoje nakłady na majątek wspólny lub nakłady z majątku wspólnego na jego majątek osobisty. 

Im więcej informacji ustalisz w czasie, kiedy Twoje “śledztwo” nie będzie jeszcze budzić podejrzeń, tym szybciej i spokojniej przeprowadzisz podział majątku wspólnego. W czasie, kiedy pozew o rozwód jednego z małżonków trafi do sądu, Ty musisz dysponować już wszystkimi kartami. To najlepszy sposób, żeby wygrać taką sprawę. 

Jak podzielić majątek po rozwodzie — czyli sposoby podziału majątku wspólnego

Polskie prawo dopuszcza dwa sposoby podziału majątku wspólnego:

  • podział umowny — który polega na zawarciu porozumienia co do podziału majątku, zwykle z udziałem notariusza oraz adwokata każdego z byłych małżonków,
  • sądowy podział majątku wspólnego, który rozpoczyna się od złożenia odpowiedniego wniosku, najczęściej przygotowanego przez adwokata lub radcę prawnego.
 

Każda z tych dróg wymaga ustalenia składu majątku wspólnego oraz ustania tzw. wspólności majątkowej małżeńskiej. W dalszej części artykułu wyjaśnię Ci jak określić skład dzielonego majątku. Jeśli zaś chodzi o ustanie wspólności małżeńskiej, to ma to miejsce po:

  • orzeczeniu rozwodu lub separacji,
  • ubezwłasnowolnieniu jednego z małżonków, 
  • podpisaniu intercyzy,
  • ogłoszenia jego upadłości. 

Czy można przeprowadzić podział majątku przed rozwodem lub w jego trakcie?

To nie jest tak, że to brak rozwodu blokuje małżonków przed podzieleniem się majątkiem w trakcie trwania małżeństwa. Zakaz wynika z istoty ustroju wspólności majątkowej małżeńskiej. Jego ustanie (na wszystkie powyżej wskazane sposoby), otwiera drogę do przeprowadzenia podziału majątku przed rozwodem, w czasie, kiedy sprawa o rozwód toczy się w sądzie, a nawet bez rozwodu.

Więcej na ten temat w artykule pod tytułem: Podział majątku w trakcie rozwodu

Jak wygląda podział majątku u notariusza- czyli umowa o podział majątku wspólnego 

Zniesienie współwłasności majątku wspólnego może nastąpić w drodze umowy, w której strony określą, które elementy majątku przypadną każdej z nich.

W razie konieczności strony mogą również ustalić ewentualne dopłaty z tytułu wyrównania uzyskanych przez każdego z byłych małżonków wartości. Należy jednak pamiętać, że w sytuacji, kiedy w skład majątku wspólnego wchodzi nieruchomość, umowa powinna zostać zawarta w formie aktu notarialnego.

Podział majątku po rozwodzie w formie umowy może obejmować całość składników majątkowych zgromadzonych przez małżonków lub tylko ich część.

Sądowy podział majątku wspólnego małżonków

Warto w tym miejscu zaznaczyć, że sąd, na wniosek każdego z małżonków, może dokonać podziału już w wyroku rozwodowym. Jednak może to mieć miejsce tylko wówczas, gdy nie doprowadzi do nadmiernego opóźnienia w rozpoznaniu sprawy rozwodowej. Dlatego w praktyce w większości przypadków będziesz musiał poczekać, aż do czasu zakończenia sprawy o rozwód.

Jeżeli zatem nie doszło do podzielenia się majątkiem w wyroku rozwodowym, a i sami małżonkowie nie dogadują się w kwestii podziału, wówczas strona chcąca podzielić majątek musi złożyć tzw. wniosek o podział majątku wspólnego do sądu rejonowego właściwego ze względu na miejsce położenia majątku. 

Złożenie wniosku podlega opłacie stałej, czyli niezależnej od wartości dzielonego majątku. Wynosi ona 1 000 złotych, a w przypadku gdy wniosek zawiera zgodny plan podziału przygotowany przez oboje małżonków – 300 złotych. Należy pamiętać, że sądowy podział majątku co do zasady obejmuje jego całość. Jednakże z ważnych powodów, może być ograniczony do jego części na żądanie złożone przez oboje małżonków lub przez jednego z nich.

Podział majątku po rozwodzie przedawnienie

Jak długo po rozwodzie można ubiegać się o podział majątku?

Wniosek o podział majątku wspólnego małżonków można złożyć bez ograniczeń czasowych po rozwodzie. Oznacza to, że nie ma określonego terminu, w którym należy wystąpić z takim wnioskiem, a sprawę można prowadzić nawet po wielu latach od rozwodu. Ważne jest jednak, aby pamiętać, że im więcej czasu upłynie od rozwodu, tym trudniejsze może być ustalenie stanu majątkowego, jaki istniał w chwili ustania wspólnoty majątkowej. 

Wniosek o podział majątku wspólnego po rozwodzie i sprawa o podział majątku 

Jeżeli planujesz w niedalekiej przyszłości złożenie wniosku o podział majątku wspólnego oraz chciałbyś, przekonać się czego możesz spodziewać się w sprawie sądowej, zapoznaj się z tym tekstem: Jak napisać do sądu wniosek o podział majątku wspólnego

W jaki sposób można dokonać podziału majątku — czyli podział fizyczny rzeczy, spłata, sprzedaż. 

Przepisy przewidują trzy sposoby dokonania podziału majątku pomiędzy małżonkami:

  1. podział fizyczny rzeczy lub prawa,
  2. przyznanie prawa własności danego składnika majątku na rzecz jednego z małżonków, obciążając go obowiązkiem spłaty na rzecz drugiego,
  3. sprzedaż składników majątkowych wchodzących do majątku wspólnego i podział uzyskanej sumy pomiędzy małżonków
 

Jako przykład fizycznego podziału majątku można wskazać sytuację, w której sąd wydziela dwie mniejsze nieruchomości gruntowe z jednej dużej działki i przyznaje każdemu małżonkowi po jednej z nich.

Sąd może też przyznać prawo tej nieruchomości jednemu z małżonków, nakładając na niego obowiązek spłaty na rzecz drugiego małżonka. To drugi sposób.

Posługując się dalej przykładem nieruchomości – sąd może również zarządzić jej sprzedaż, a uzyskane środki podzielić pomiędzy małżonków. Tego sposobu Ci osobiście nie polecam, chyba że chcesz dzielić się wspólnym majątek nie tylko z drugim małżonkiem, ale także z komornikiem. 

W ten sposób należy rozdzielić wszystkie składniki majątku wspólnego, a następnie wyrównać ich wartości pomiędzy małżonkami odpowiednimi spłatami. W dalszej części wyjaśnię Ci jak w sprawie podziału majątku wspólnego, sąd ustala procentowy udział przysługujący każdemu z małżonków. 

Co sąd bierze pod uwagę przy podziale majątku?

Sposób dokonania podziału w pierwszej kolejności uzależniony jest od woli stron. W sytuacji, gdy nie są w stanie dojść do porozumienia, sąd – o ile to możliwe – będzie starał się dokonać podziału fizycznego. Z kolei sprzedaż składników majątku i podział uzyskanej kwoty to ostateczność.

Co ważne – sąd ustala skład majątku wspólnego według stanu z chwili ustania wspólności małżeńskiej (czyli np. rozwodu), zaś wartość majątku według cen z chwili dokonywania podziału majątku wspólnego.

Wspólność majątkowa małżeńska — czyli co wchodzi w skład majątku wspólnego małżonków po rozwodzie?

Z chwilą zawarcia małżeństwa powstanie pomiędzy małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (majątek wspólny). Chyba że, przed zawarciem małżeństwa małżonkowie zdecydują, że zostanie pomiędzy nimi zawarta umowa majątkowa małżeńska wprowadzająca ustrój rozdzielności majątkowej tzw. intercyza.

Zgodnie z treścią art. 31 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego w skład wspólnego majątku podlegającego podziałowi wchodzą:

  1. pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków;
  2. dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków;
  3. środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków;
  4. kwoty składek zewidencjonowanych w funduszach emerytalnych.

Do składników wchodzących w skład majątku wspólnego należy zaliczyć również wszystkie przedmioty majątkowe i prawa nabyte po zawarciu związku małżeńskiego w zamian składników pochodzących ze wspólnego majątku.

Zatem w uproszczeniu można powiedzieć, że wszystko to, co zostało nabyte w czasie trwania małżeństwa przez oboje małżonków, za zarobione w tym czasie pieniądze stanowi majątek wspólny małżonków. Wejście przedmiotu do majątku wspólnego zależy od czasu, kiedy został nabyty, a także to, za jakie środki (zarobione przed czy po ślubie) został zakupiony. 

Przeczytaj również: Władza rodzicielska

Co wchodzi do majątku osobistego każdego z małżonków?

Natomiast wszystkie przedmioty, które nie są objęte wspólnością majątkową, w stanowią majątek osobisty małżonka. Są to co do zasady:

  1. przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej (zanim został zawarty związek małżeński),
  2. przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił,
  3. prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom,
  4. przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków,
  5. prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie, przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę (nie dotyczy to jednak renty należnej poszkodowanemu małżonkowi z powodu utraty zdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość),
  6. wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków,
  7. przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków,
  8. prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy,
  9. przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego.’
 

W przypadku, kiedy w sprawie o podział majątku wspólnego małżonków zachodzi wątpliwość, czy dana rzecz lub prawo wchodzi do majątku osobistego jednego z małżonków, wówczas sąd uzna, że należy on do majątku wspólnego byłych małżonków.

Czyli dla przykładu: twierdzenie, że coś wchodzi do majątku osobistego żony, musi udowodnić żona. Jeśli nie przedstawi takich dowodów, które przekonają sąd, to ta rzecz czy prawo zostanie uznane za część majątku podlegającemu podziałowi. 

Ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym — kiedy nierówny podział majątku wspólnego jest możliwy?

Odpowiadając na pytanie, jak sąd dzieli majątek wspólny pomiędzy małżonkami, nie można pominąć kwestii dotyczącej wysokości udziałów małżonków w majątku wspólnym. Ile procent majątku ma każdy z małżonków?

W czasie trwania małżeństwa małżonkowie nie mają określonych udziałów w majątku wspólnym. Jest tak aż do momentu ustania wspólności majątkowej, np. na skutek rozwodu. Od tej chwili majątek wspólny dzieli się na dwie części, a każdy małżonków ma w nim równe udziały. Czyli jeśli chodzi o procentowy podział majątku wspólnego po rozwodzie, to co do zasady wynosi on po 50 procent. 

Jest tak niezależnie od tego, w jakim stopniu każdy z nich przyczynił się do jego powstania.

Warto jednak wiedzieć, że na wniosek  jednego z małżonków sąd może ustalić istnienie nierównych udziałów małżonków w majątku wspólnym. Podstawą takiego żądania jest istnienie ważnych powodów. W takiej sytuacji sąd ustali udziały w majątku wspólnym z uwzględnieniem stopnia przyczynienia się każdego z małżonków do powstania tego majątku.

Jakie argumenty wykorzystać w celu uzyskania do nierównego podziału majątku po rozwodzie?

Aby uzyskać nierówny podział majątku wspólnego po rozwodzie, można argumentować różnymi okolicznościami. Do tych argumentów zalicza się, między innymi, różnice w stopniu przyczyniania się obu małżonków do powstania majątku, zachowanie małżonka nieprzyczyniającego się do powiększania majątku (np. uzależnienie od hazardu, niegospodarność, sprzeniewierzenie majątku wspólnego), oraz inne powody majątkowe i etyczne, jak długotrwałe niepodejmowanie pracy mimo możliwości zatrudnienia, utrzymywanie “drugiej rodziny” czy przeznaczanie majątku wspólnego na używki.

Więcej na ten temat możesz przeczytać tutaj: Ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym.

Pozostałe roszczenia pomiędzy małżonkami w prawie o podział majątku wspólnego po rozwodzie.

Warto pamiętać, że w toku postępowania o podział majątku wspólnego, małżonkowie mogą dochodzić nie tylko ustalenia nierównych udziałów.

Małżonkowie mogą żądać zwrotu wydatków, nakładów i innych świadczeń z majątku wspólnego na majątek osobisty (z wyjątkiem wydatków i nakładów koniecznych dokonanych na przedmioty majątkowe przynoszące dochód).

Można także żądać zwrotu wydatków i nakładów poczynionych z majątku osobistego na rzecz majątku wspólnego (za wyjątkiem wydatków i nakładów zużytych w celu zaspokojenia potrzeb rodziny, chyba że zwiększyły wartość majątku w chwili ustania wspólności)

Gdy postępowanie sądowe jest w toku, nie mogą toczyć się równolegle osobne postępowania dotyczące wskazanych wyżej żądań. Dlatego ich zgłoszenie w postępowaniu podziałowym jest tak ważne – po uprawomocnieniu się postanowienia o podziale majątku wspólnego małżonkowie nie będą mogli ich już dochodzić.

FAQ – czyli najcześciej zadawane pytania przez naszych Klientów

Po ilu latach małżeństwa majątek jest wspólny? Czy po 5 latach małżeństwa majątek jest wspólny

Nie ma żadnego okresu, który musi minąć, żeby majątek stał się wspólny. To nie jest tak, że żona po 5 latach staje się współwłaścicielem całego dorobku męża. Kluczowe znaczenie ma to, kiedy i za czyje środki dana rzecz lub prawo zostało zakupione. 

O co pyta sąd przy podziale majątku po rozwodzie?

Podczas sprawy o podział majątku po rozwodzie, sąd może zadać różne pytania, aby ustalić fakty dotyczące majątku. Do tych pytań należą między innymi: kiedy zapadł wyrok rozwodowy, co wchodzi w skład majątku wspólnego, jaka jest wartość poszczególnych składników majątkowych, czy majątek jest obciążony hipoteką, czy były dokonywane nakłady z majątku osobistego na majątek wspólny i odwrotnie, oraz w jaki sposób małżonkowie chcieliby podzielić majątek.

Kto płaci za biegłego przy podziale majątku

Koszty związane z opinią biegłego przy podziale majątku są zwykle początkowo pokrywane przez stronę, która wniosła o jego ustanowienie. Ostateczne rozliczenie tych kosztów może jednak zostać dokonane przez sąd, który może zdecydować o ich podziale między obie strony sprawy. Decyzja o podziale kosztów biegłego zależy od okoliczności konkretnej sprawy i uznania sądu.

Rozwód z orzekaniem o winie a podział majątku 

Nawet jeśli w procesie rozwodowym orzeczono winę jednej ze stron, nie przekłada się to automatycznie na sposób podziału majątku wspólnego. Podział majątku odbywa się zgodnie z zasadami dotyczącymi majątku wspólnego małżonków, niezależnie od orzeczenia o winie w sprawie rozwodowej. Decyzje dotyczące podziału majątku opierają się na innych kryteriach, takich jak wkład małżonków w powstanie majątku wspólnego.

Picture of adwokat Iwo Klisz

adwokat Iwo Klisz

Prawnik, założyciel i wspólnik zarządzający w "Klisz i Wspólnicy Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych". Specjalista z zakresu prawa pracy, prawa rodzinnego, spadkowego oraz gospodarczego. Były wykładowca akademicki na Uniwersytecie Wrocławskim, autor wielu publikacji w prasie fachowej, bloger oraz YouTuber

tel. 695 560 425, e-mail: i.klisz@kancelaria-klisz.pl

Nasze eksperckie wypowiedzi w ogólnopolskich i lokalnych mediach:

Założyciel Kancelarii jest nie tylko twórcą wielu publikacji w prasie branżowej, ale także popularnym autorem komentarzy eksperckich w największych portalach informacyjnych oraz stacjach telewizyjnych.

Nasi prawnicy są do Twojej dyspozycji:

Nasi eksperci czekają na Twoją wiadomość - napisz teraz

Pomoc doświadczonego adwokata
Pomożemy Ci w każdej sprawie sądowej
Porady prawne on-line
Zdalne porady prawne u adwokata bez konieczności wychodzenia z domu lub z biura