ul. Kazimierza Wielkiego 1

Wrocław

biuro@adwokat-wroclaw.biz.pl

kontakt email: 24h / 7 dni w tygodniu

+ 48 695 560 425

8.30 - 16.30 - dni robocze

Pon - Pt: 8:30 - 16:30

Obsługa Klienta

Rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron

Rozwiązanie, wypowiedzenie umowy o pracę za porozumieniem stron

Blog Kancelarii Klisz i Wspólnicy – najnowsze informacje prawne weryfikowane przez zawodowych adwokatów i radców prawnych

Kluczowe wnioski do zapamiętania 

  • Rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron oznacza, że zarówno pracodawca, jak i pracownik zgadzają się na zakończenie umowy. Za zgodą obu stron można rozwiązać każdą umowę o pracę. 
  • W przeciwieństwie do standardowego przypadku rozwiązania umowy o pracę za wypowiedzeniem, zakończenie umowy o pracę za porozumieniem stron nie wymaga przestrzegania okresu wypowiedzenia.
  • Pracownik zgadzając się na taki tryb rozwiązania umowy pozbawia się możliwości odwołania do sądu pracy

Spis treści

Kiedyś zadzwoniła do mnie bardzo zdenerwowana znajoma mówiąc, że pracodawca chce jej wypowiedzieć umowę o pracę i jednocześnie zapytała, czy w takich okolicznościach powinna podpisać oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę za porozumieniem stron.

Moja odpowiedź była bardzo krótka: jeżeli chcesz się z rozstać z pracodawcą, to podpisz, ale jeżeli uważasz, że przyczyny Twojego zwolnienia są niesprawiedliwe i nieprawdziwe – to odmów, bo jeśli je podpiszesz, to nie będziesz już mogła odwołać się do sądu pracy. Zawarcie porozumienia stron jest zależne od woli obu stron dlatego muszą się na nie zgodzić obie strony umowy. Pracodawca nie może zmusić pracownika do jego podpisania.

Moja znajoma była zdezorientowana, bo nie wiedziała, że wcale nie musi podpisywać porozumieniem stron.

Sposoby rozwiązania umowy o pracę

Każdą umowę o pracę (dotyczy to umowy o pracę zawartej na okres próbny, czas oznaczony i nieoznaczony) można rozwiązać na dwa sposoby:

  • za wypowiedzeniem przez jedną ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia lub bez wypowiedzenia,
  • zawierając porozumienie o rozwiązaniu umowy o pracę

Każdy z tych sposobów jest przeznaczony na inne okazje i niesie za sobą bardzo istotne konsekwencje zarówno dla pracodawcy jak i pracownika.

Wypowiedzenie umowy o pracę a rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron

Wypowiedzenie umowy o pracę polega na tym, że jedna ze stron stosunku pracy rezygnuje z dalszej współpracy. Druga strona nie musi wyrażać zgody na takie rozwiązanie umowy ani nie ma też żadnych możliwości, żeby temu skutkowi zapobiec. Pracownik — jako słabsza strona umowy o pracę — ma jednak dwa bardzo ważne uprawnienia:

  • po pierwsze podlega ochronie przed nieuzasadnionym wypowiedzeniem umowy o prace ze strony pracodawcy (pracodawca musi zachować wiele warunków formalnych, a przy tym wskazać adekwatną przyczynę swojej decyzji)
  • po drugie, ma możliwość zakwestionowania takiego wypowiedzenia przed sądem

Rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem polega na tym, że obie strony zgadzają się na zakończenie współpracy i rozwiązanie umowy o pracę. Każda ze stron może zaproponować warunki rozwiązania umowy. Może do tego dojść zarówno z inicjatywy pracownika jak i pracodawcy. Za porozumieniem stron może być rozwiązana każdy rodzaj umowy o pracę.

Jak zaproponować rozwiązanie umowy o pracę na mocy porozumienia stron?

Zakończenie umowy o pracę za porozumieniem stron może być dokonane zarówno z inicjatywy pracownika, jak i pracodawcy. Wniosek o zawarcie porozumienia stron może złożyć każda ze stron stosunku pracy. Nie ma specjalnych wymogów co do jej treści. Wystarczy zapytać, czy druga strona wyraża zgodę na rozwiązanie współpracy w trybie porozumienia stron ze wskazaniem proponowanego terminu rozwiązania umowy o pracę.

Warto podkreślić, że rozwiązanie za porozumieniem stron nie może nastąpić na skutek milczenia jednej ze stron. Przyjęcie oferty drugiej strony pracownik i pracodawca powinni sformalizować podpisanym porozumieniem.

Kiedy pracownik powinien się zgodzić na zakończenie współpracy z inicjatywy stron (za porozumieniem)?

Jeśli jest to świadoma i przemyślana decyzja obu stron, to ten tryb rozwiązania umowy jest jak najbardziej właściwy. Często jednak to pracodawca zaskakuje pracownika i podsuwa pismo z propozycją rozwiązania umowy, wymuszając jednocześnie wyrażenie zgody na takie rozwiązanie i zakończenie umowy.

Pracodawcy często proponują taki sposób rozwiązania umowy o pracę, aby nie narażać się ze strony pracowników na jakiekolwiek roszczenia.

Dlatego pamiętaj, jeżeli to pracodawca chce rozwiązać z Tobą umowę o pracę, a Ty nie masz możliwości na przemyślenie tej decyzji, to niech to zrobi z zachowaniem okresu wypowiedzenia (tj. za wypowiedzeniem). Wtedy możesz złożyć odwołanie do sądu pracy i walczyć o odszkodowanie). Poza tym, jeśli wyrazisz zgodę na rozwiązanie umowy w tym trybie, możesz mieć utrudniony dostęp do zasiłku dla bezrobotnych.

Po trzecie, rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia następuje w skrajnych przypadkach. Najczęściej rozwiązuje się umowę o pracę z zachowaniem okresu wypowiedzenia. Jest to znacznie korzystniejsze dla pracownika. Co prawda, musi on świadczyć pracę, ale otrzymuje też wynagrodzenie, może wybrać urlop wypoczynkowy, a także dysponuje określoną liczbą dni wolnych na poszukiwanie pracy.

Coraz więcej pracodawców zwalnia w tym okresie pracowników ze świadczenia pracy. To wszystko znacznie ułatwia pracownikowi zmianę zatrudnienia i gwarantuje mu otrzymanie zarobków przez okres od jednego do trzech miesięcy po otrzymaniu wypowiedzenia. Nawet jeśli strony zawierają porozumienie w kwestii skrócenia okresu wypowiedzenia, to pracownik i tak otrzymuje ekwiwalent finansowy.

Ty wcale nie musisz godzić się na podpisywanie oświadczeń o rozwiązywaniu umowy o pracę za porozumieniem stron, bo tym samym pozbawiasz się możliwości sądowej kontroli zasadności tego wypowiedzenia i szans na ewentualne odszkodowanie.

Tak na marginesie, moja znajoma ma teraz dużo fajniejszą pracę, a sąd pracy zasądził dla niej od jej byłego pracodawcy kilkunastotysięczne odszkodowanie. Gdyby podpisała porozumienie w przedmiocie rozwiązania umowy o pracę, sytuacja byłaby zupełnie inna.

Sąd pracy a rozwiązanie umowy na mocy porozumienia stron?

Wspomniałem powyżej, że w przypadku podpisania porozumienia w przedmiocie rozwiązania umowy o pracę pracownik pozbawia się możliwości sądowej kontroli zasadności ustania stosunku pracy i szans na odszkodowanie.

Każdy inny sposób jednostronnego rozwiązania stosunku pracy przez pracodawcę (za wypowiedzeniem, bez wypowiedzenia) podlega kontroli w zakresie prawdziwości oraz zasadności takiego rozwiązania. Jeżeli w toku takiego postępowania sąd stwierdzi, że rozwiązanie umowy o pracę było wadliwe może zasądzić od pracodawcy odszkodowanie lub przywrócić pracownika do pracy.

Więcej informacji na ten temat znajdziesz w kolejnym wpisie – Wypowiedzenie umowy o pracę.

Zakończenie współpracy wraz ze skróceniem okresu wypowiedzenia

Jak wiesz, zwyczajnym sposoby rozwiązania umowy o pracę jest rozwiązanie jej za wypowiedzeniem. W takim przypadku umowa o pracę rozwiązuje się po upływem czasu – tzw. okresu wypowiedzenia. To bardzo istotne uprawnienie dla pracownika.

Okres wypowiedzenia umowy o pracę w skrajnych sytuacjach może trwać prawie cztery miesiące.

Przeczytaj też: Wypowiedzenie warunków pracy i płacy

Kiedy pracownikowi opłaca się podpisać rozwiązanie umowy za porozumieniem stron?

Warto jednak zaznaczyć, że powyższa kwestia wygląda nieco inaczej w wypadku, gdy pracodawca chce rozwiązać umowę o pracę w trybie dyscyplinarnym, czyli z powodu ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych.

Wówczas należy bardzo dokładnie rozważyć prawdziwość zarzutów pracodawcy i w konsekwencji możliwość zawarcia porozumienia, bo – w zależności od konkretnych okoliczności – może się ono dla Ciebie okazać korzystne.

Wszystko zależy od konkretnego przypadku. Pracodawca może przecież blefować, mówiąc o zwolnieniu dyscyplinarnym. Takie “sztuczki” służą do tego, że tylko po to, aby rozwiązać  umowę o pracę za porozumieniem stron i w efekcie pozbyć się Ciebie z grona pracowników. To stała praktyka.

Wspomniałem powyżej, że w przypadku podpisania porozumienia w przedmiocie rozwiązania umowy o pracę pracownik pozbawia się możliwości sądowej kontroli zasadności ustania stosunku pracy i szans na odszkodowanie. Każdy inny sposób jednostronnego rozwiązania stosunku pracy przez pracodawcę (za wypowiedzeniem, bez wypowiedzenia) podlega kontroli w zakresie prawdziwości oraz zasadności takiego rozwiązania. Więcej informacji na ten temat znajdziesz w kolejnym wpisie (wypowiedzenie umowy o pracę). Jeżeli w toku takiego postępowania sąd stwierdzi, że rozwiązanie umowy o pracę było wadliwe, może zasądzić od pracodawcy odszkodowanie lub przywrócić pracownika do pracy. Tymczasem rozwiązanie stosunku pracy za porozumieniem stron uniemożliwia taką właśnie sądową kontrole, albowiem pracownik nie może się od niego odwołać do sądu pracy.

Potrzebujesz pomocy przed sądem pracy? Adwokat Wrocław Prawo Pracy

Jakie są konsekwencje zakończenia umowy o pracę za porozumieniem stron?

W wyniku zawarcia porozumienia z pracodawcą umowa o pracę ulega rozwiązaniu, a stosunek pracy zakończeniu. Należy przy tym podkreślić, że nie musi to nastąpić z chwilą podpisania porozumienia. Strony mogą ustalić termin, w którym umowa ulegnie rozwiązaniu (np. wskazując konkretną datę kalendarzową lub koniec roku, koniec miesiąca itp.). Strony mogą także uzależnić zakończenie stosunku pracy od określonego warunku (np. umowa o pracę rozwiąże się w wypadku, gdy pracownik zda egzamin na studia prawnicze).

Czy mogę uchylić się od zawartego z pracodawcą porozumienia dotyczącego rozwiązania umowy o pracę?

W przypadku rozwiązania umowy z pracownikiem za porozumieniem stron istnieje sposób na wycofanie się z tej decyzji, ale jest ona dosyć skomplikowany.

Istnieje bowiem możliwość uchylenia się od złożonego pracodawcy oświadczenia tj. zawartego porozumienia. Jednak w tym zakresie będzie stosować przepisy prawa cywilnego, które w zasadzie nie w żaden sposób nie faworyzują pracownika. W tym celu pracownik będzie musiał wykazać, że w chwili zawierania porozumienia działał:

1) w stanie wyłączającym możliwość świadomego lub swobodnego wyrażenia woli,

2) pod wpływem błędu, podstępu lub groźby.

Ważne jest jednak to, aby złożyć pracodawcy we właściwej formie oświadczenie o uchyleniu się od zawartego porozumienia i dokonać tego w odpowiednim terminie. Jeżeli pracownik nie dochowa tych wymogów, uchylenie się od porozumienia nie będzie skuteczne.

Uchylenie się od zawarcia porozumienia o rozwiązaniu umowy o pracę z powołaniem na wyłącznie świadomości 

Pierwsza z powyżej wskazanych okoliczności zachodzi w sytuacji, gdy pracownik — z jakichś względów — nie był w stanie rozeznać swoich czynów, czyli w chwili podpisywania porozumienia z pracodawcą był niepoczytalny. Może być to spowodowane trwałą chorobą psychiczną lub nawet przemijającymi zaburzeniami np. związanymi z przyjmowaniem określonych leków. W toku ewentualnego postępowania Sąd będzie w większości przypadków korzystał z pomocy biegłego, który po przeprowadzeniu badania wyjaśni stan poczytalności pracownika w chwili zawierania porozumienia.

Jeżeli biegły psycholog lub psychiatra uzna, że w krytycznym momencie poczytalność pracownika nie była wyłączona, sąd będzie musiał oddalić sprawę pracownika. Należy zwrócić uwagę, że zgodnie z treścią przepisów poczytalność musi być w takim przypadku całkowicie wyłączona. Nie wystarczy, że zdolność do kierowania swoim postępowaniem przez pracownika była jedynie ograniczona np. ze względu na stres towarzyszący utracie pracy.

Uchylenie się od zawarcia porozumienia o rozwiązaniu umowy o pracę z powołaniem na błąd lub podstęp

Od zawartego porozumienia w zakresie rozwiązania umowy o pracę można również uchylić się w przypadku, gdy zostało ono podpisane pod wpływem:

  • groźby,
  • podstępu
  • błędu.

Możemy zatem podważyć zawarte porozumienie, jeżeli zawarliśmy je tylko ze względu na groźby pracodawcy lub innych osób z nim związanych. Należy jednak podkreślić, że co do zasady nie będzie dotyczyć to przypadków, w których zagrożeniem była utrata pracy (np. wskazana powyżej groźba dyscyplinarnego zwolnienia, w przypadku gdy pracownik nie podpisze porozumienia).

Możliwość uchylenia się od zawartego z pracodawcą porozumienia zachodzi także w wypadku, gdy działaliśmy pod wpływem błędu (tj. mieliśmy nieprawdziwy, błędny obraz rzeczywistości). Może powołać się na błąd pracownica, która zgodziła się na rozwiązanie umowy o pracę w chwili, w której jeszcze nie wiedziała, że jest w ciąży.

Podstęp jest w zasadzie równoważny z błędem, przy czym musi zostać wywołany umyślnie przez pracodawcę lub osobę trzecią. Tymczasem na błąd możemy powołać się także wówczas, gdy błędny ogląd rzeczywistości powstał nawet przypadkowo, bez niczyjej winy.

Sąd Najwyższy rozpatrywał kiedyś sprawę, w której chodziło o to, że pracodawca przekonał pracownika do zawarcia porozumienia w przedmiocie rozwiązania umowy o pracę, twierdząc, że znajduje się w likwidacji. Ostatecznie ta informacja okazała się jednak nieprawdą. W zapadłym wyroku Sąd Najwyższy przyjął, że pracownik działał pod wpływem podstępu pracodawcy i w konsekwencji uznał, że pracownik skutecznie uchylił się od zawartego porozumienia.

adwokat Iwo Klisz

adwokat Iwo Klisz

Prawnik, założyciel i wspólnik zarządzający w "Klisz i Wspólnicy Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych". Specjalista z zakresu prawa pracy, prawa rodzinnego, spadkowego oraz gospodarczego. Były wykładowca akademicki na Uniwersytecie Wrocławskim, autor wielu publikacji w prasie fachowej, bloger oraz YouTuber

tel. 695 560 425, e-mail: i.klisz@kancelaria-klisz.pl

adwokat Iwo Klisz

adwokat Iwo Klisz

Prawnik, założyciel i wspólnik zarządzający w "Klisz i Wspólnicy Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych". Specjalista z zakresu prawa pracy, prawa rodzinnego, spadkowego oraz gospodarczego. Były wykładowca akademicki na Uniwersytecie Wrocławskim, autor wielu publikacji w prasie fachowej, bloger oraz YouTuber

tel. 695 560 425, e-mail: i.klisz@kancelaria-klisz.pl

Adwokat Iwo Klisz jako ekspert w ogólnopolskich i lokalnych mediach:

Adwokat Iwo Klisz, założyciel Kancelarii Klisz i Wspólnicy jest nie tylko twórcą wielu publikacji w prasie branżowej, ale także popularnym autorem komentarzy eksperckich w największych portalach informacyjnych oraz stacjach telewizyjnych.

Adwokat Iwo Klisz i prawnicy z Kancelarii Klisz i Wspólnicy są do Twojej dyspozycji:

Nasi eksperci czekają na Twoją wiadomość - napisz teraz

Pomoc doświadczonego adwokata
Pomożemy Ci w każdej sprawie sądowej
Porady prawne on-line
Zdalne porady prawne u adwokata bez konieczności wychodzenia z domu lub z biura