ul. Kazimierza Wielkiego 1

Wrocław

biuro@adwokat-wroclaw.biz.pl

kontakt email: 24h / 7 dni w tygodniu

+ 48 695 560 425

8.30 - 16.30 - dni robocze

Pon - Pt: 8:30 - 16:30

Obsługa Klienta

Jak zwolnić pracownika

Blog Kancelarii Klisz i Wspólnicy – najnowsze informacje prawne weryfikowane przez zawodowych adwokatów i radców prawnych

Wbrew pozorom odpowiedź na pytanie jak zwolnić pracownika nie jest łatwa. Wielu pracodawców nie ma bowiem świadomości, jak dokładnie brzmią przepisy kodeksu pracy. Prawo pracy zawiera liczne wyjątki, które mają na celu ochronę pracowników.

Chronią ich przed nieuzasadnionym oraz niezgodnym z przepisami prawa rozwiązaniem umowy o pracę. Pracodawcy naruszający regulacje ustawowe ryzykują przywrócenie pracownika do pracy, przyznanie mu odszkodowania oraz poniesienie kosztów sądowych.

W przypadku rażącego naruszenia przepisów pracodawcy grozić może nawet kara grzywny do 30 000 zł!

O tym jak zwolnić pracownika, by nie naruszyć prawa pracy piszę w dzisiejszym artykule.

W jaki sposób można rozwiązać umowę o pracę?

Zacznę od informacji podstawowych, czyli o tym jakie istnieją sposoby na zwolnienie pracownika. Do wyboru są w zasadzie 3 opcje:

  1. zawarcie z pracownikiem porozumienia w przedmiocie rozwiązania umowy o pracę,
  2. rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem,
  3. rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia.

Każdy z powyższych trybów różni się od siebie kilkoma czynnikami, takimi jak:

Zależności pomiędzy wskazanymi przeze mnie trybami zwolnienia pracownika, prezentuje poniższa grafika:

jak zwolnić pracownika

Kogo nie można zwolnić? Szczególna ochrona przed wypowiedzeniem

Musisz również wiedzieć, że jako pracodawca w niektórych przypadkach nie możesz zwolnić określonego pracownika. Wprawdzie w świetle prawa Twoje oświadczenie o zwolnieniu będzie skuteczne, jednakże istnieje duże ryzyko, że przegrasz proces przed sądem pracy. Poniższa lista prezentuje kategorie pracowników, których obowiązuje szczególna ochrona przed zwolnieniem:

  • kobiety w ciąży
  • pracownicy w okresie korzystania z urlopu macierzyńskiego,
  • osoby przebywające na urlopie wychowawczym bądź pracujący w obniżonym wymiarze czasu pracy w ramach prawa do urlopu wychowawczego,
  • pracownicy, którym brakuje maksymalnie 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku,
  • pracownicy przebywający na urlopach oraz nieobecni w pracy w sposób usprawiedliwiony, o ile nie upłynął okres uprawniający do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia.

Powyższa lista nie jest kompletna, bowiem w gronie osób, których nie można zwolnić znajdują się również m.in.: członkowie zarządu zakładowej organizacji związkowej, członkowie rady pracowników, żołnierze, senatorowie, posłowie, radni itp. Są to jednak szczególne zawody i stanowiska. W przypadku większości pracodawców w zupełności wystarczy znajomość 5 grup, które wskazałem powyżej.

Kodeks pracy dopuszcza jednak możliwość zwolnienia ww. pracowników, jeżeli zaistnieją następujące przesłanki:

  • ogłoszenie upadłości pracodawcy,
  • otwarcie postępowania likwidacyjnego pracodawcy,
  • nadużycie prawa podmiotowego przez pracownika jest to sytuacja, w której z uwagi na naganne zachowanie pracownika nie przysługuje mu szczególna ochrona. Skorzystanie z tej przesłanki przy zwalnianiu pracownika jest jednak trudne, bowiem to pracodawca musi wykazać, że zachowanie pracownika prowadzi do braku możliwości skorzystania z ochrony.

Być może zastanawiasz się teraz, jak zwolnić pracownika, który podlega tej szczególnej ochronie. Pamiętaj, że takie osoby możesz nadal zwolnić dyscyplinarnie (bez okresu wypowiedzenia), a także zawrzeć z nimi porozumienie o rozwiązaniu umowy o pracę.

Warto wiedzieć, że niektórym pracownikom szczególnie chronionym, możesz wypowiedzieć warunki pracy i płacy.

Przyczyna rozwiązania umowy o pracę

Analizując powyżej 3 sposoby na to, jak zwolnić pracownika, wskazałem, że przy rozwiązaniu umowy o pracę za wypowiedzeniem, a także na mocy jednostronnego oświadczenia pracodawcy, należy w treści oświadczenia podać przyczynę zwolnienia.

W przypadku ewentualnego sporu w sądzie z pracownikiem sąd będzie analizował powód, dla którego zwolniłeś pracownika, bazując na treści Twojego oświadczenia. Ważne jest zatem, żeby przyczyna rozwiązania umowy o pracę była opisana wyczerpująco i spełniała poniższe wymagania. Przyczyna musi być:

  • prawdziwa – upewnij się, że podana przez Ciebie przyczyna na pewno miała miejsce i że jest możliwość udowodnienia jej zaistnienia. Jeżeli wskażesz, że przyczyną wypowiedzenia była np. reorganizacja zakładu pracy, jednakże nie podjąłeś żadnych czynności reorganizacyjnych, najpewniej przegrasz spór z pracownikiem w sądzie pracy,
  • konkretna – powód musi być opisany bardzo szczegółowo z uwzględnieniem wielu czynników. Nie możesz napisać, że pracownik jest agresywny i często spóźnia się do pracy. Wskaż dokładnie, kiedy się awanturował, z kim, co dokładnie robił. Wymień również dni, w które się spóźnił, o ile i jak się tłumaczył, np. Pracownik Jan Kowalski spóźnił się do pracy 3 czerwca 2020 roku o 2 godziny. Nie powiedział przełożonemu, jaka jest przyczyna spóźnienia.
  • zrozumiała – przyczynę zwolnienia opisz prostym, przystępnym dla pracownika językiem w taki sposób, aby mógł od razu zorientować się o jaką sytuację chodzi. Ponadto, miej na względzie zakres informacji posiadanych przez pracownika, to w jego zakresie będzie analizował wskazaną przez Ciebie przyczynę zwolnienia go z pracy.

Zastanawiając się nad tym, jak zwolnić pracownika, możesz dojść do wniosku, że wskażesz wszystkie możliwe przyczyny rozwiązania umowy o pracę, jakie przyjdą Ci na myśl. Pamiętaj jednak, że sąd będzie badał każdą z nich pod kątem wyżej opisanych kryteriów. Jeżeli stwierdzi, że niektóre z nich są bezzasadne, możesz przegrać sprawę. Wymień zatem tylko te przyczyny, które w pełni spełniają powyższe wymagania.

Szukasz pomocy prawnej z prawa pracy we Wrocławiu? Skontaktuj się z prawnikiem od prawa pracy

Jak zwolnić pracownika dyscyplinarnie?

Powyższe warunki musisz spełnić zarówno rozwiązując umowę o pracę za okresem wypowiedzeniem, jak i bez niego. W tym ostatnim przypadku, zwanym potocznie dyscyplinarką możliwe jest jednak wskazanie tylko kilku określonych ustawowo przyczyn. Dzieli się je na:

  1. Przyczyny zawinione – ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych znajdujących się w art. 100 Kodeksu pracy, popełnienie przez pracownika przestępstwa, które uniemożliwia zatrudnienie go na dotychczasowym stanowisku, zawiniona utrata uprawnień koniecznych do zajmowania określonego stanowiska. Ponadto takiego pracownika nie możesz zwolnić po upływie 1 miesiąca od uzyskania informacji o okoliczności uzasadniającej rozwiązanie umowy o pracę.
  2. Przyczyny niezawinione (gdy niezdolność pracownika wskutek choroby trwa dłużej niż okresy z art. 53 kodeksu pracy, w razie nieusprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy trwającej dłużej niż 1 miesiąc, chyba, że pracownik sprawuje opiekę nad dzieckiem lub jest w odosobnieniu ze względu na chorobę zakaźną). Pracownika nie możesz zwolnić, jeżeli stawi się do pracy w związku z ustaniem przyczyny nieobecności.

Jak zwolnić pracownika? – kwestie formalne, treść oświadczenia

W swoim oświadczeniu uzasadniającym zwolnienie pracownika musisz zawrzeć następujące elementy:

  • strony umowy o pracę,
  • określenie umowy, która podlega rozwiązaniu,
  • wskazania trybu rozwiązania umowy,
  • długość okresu wypowiedzenia i dzień w którym upływa (jeżeli zwalniasz pracownika za wypowiedzeniem),
  • przyczyna wypowiedzenia (jeżeli jest wymagana przez przepisy),
  • pouczenie o możliwości odwołania się do sadu pracy w terminie 21 dni od otrzymania oświadczenia,
  • Twój podpis.

Oświadczenie powinieneś złożyć na piśmie. Możesz zwolnić pracownika również w innej formie (np. telefonicznie) ? rozwiązanie stosunku pracy będzie ważne, ale niezgodne z przepisami kodeksu pracy. To z kolei sprawia, że pracownik będzie mógł odwołać się do sądu pracy.

Jak już wspominałem, w oświadczeniu musisz podać przyczynę rozwiązania umowy o pracę. Warto również wspomnieć o tzw. prekluzji dowodowej przy zwalnianiu pracownika. Termin ten oznacza, że podczas ewentualnego sporu z pracownikiem przed sądem pracy nie możesz wskazywać nowych przyczyn zwolnienia, które nie pojawiły się w Twoim oświadczeniu.

Oświadczenie możesz:

  • wręczyć pracownikowi osobiście i poprosić go o podpisanie oświadczenia, które pozostawisz sobie, jak dowód doręczenia. Jeżeli pracownik odmawia złożenia podpisu, wręcz go mu przy świadkach i sporządź z próby doręczenia notatkę służbową,
  • wysłać listem za zwrotnym poświadczeniem odbioru albo przesyłką kurierską.

Sprawdz: Checklista do zwolnienia pracownika

Zwolnienie pracownika a okres wypowiedzenia

Pamiętaj, że zwolnienie pracownika następuje dopiero po okresie wypowiedzenia. Przed jego upływem pracownik dalej jest zatrudniony. W trakcie trwania okresu wypowiedzenia możesz jednak:

  • udzielić pracownikowi urlopu wypoczynkowego, jeżeli nie został przez niego wykorzystany,
  • zwolnić pracownika z obowiązku świadczenia pracy – dalej jednak jesteś zobowiązany wypłacać mu wynagrodzenie,
  • udzielić dni wolnych na poszukiwanie nowej pracy na jego wniosek.

W trakcie okresu wypowiedzenia, pracownik powinien świadczyć pracę na dotychczasowych zasadach. Jeżeli zatem np. naruszy obowiązki pracownicze nie jest wykluczone zwolnić go dyscyplinarnie już w trakcie trwania okresu wypowiedzenia.

Modyfikacja okresu wypowiedzenia

Jeżeli umowa o pracę ulega rozwiązaniu za porozumieniem stron, możesz dowolnie określić moment rozwiązania stosunku pracy. Jeżeli jednak wypowiedzenie dokonywane jest na podstawie Twojego jednostronnego oświadczenia, skrócenie okresu wypowiedzenia jest możliwe tylko w następujących przypadkach:

  • za zgodą pracownika,
  • w przypadku wypowiedzenia umowy o pracę z powodu ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy albo z innych przyczyn niedotyczących pracowników, możesz skrócić okres trzymiesięcznego wypowiedzenia, najwyżej jednak do 1 miesiąca. W takim przypadku jednakże pracownikowi przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za pozostałą część okresu wypowiedzenia.

Oprócz skrócenia okres wypowiedzenia istnieje możliwość umownego wydłużenia okresu wypowiedzenia, z zaznaczeniem, że zmiany te muszą zostać wprowadzone już w trakcie zawierania umowy o pracę lub na skutek wypowiedzenia zmieniającego. Jeżeli zatrudniasz pracownika na stanowisku uzasadniającym wydłużenie okresu wypowiedzenia, warto, abyś podjął takie działania na etapie jego zatrudniania. Kodeks pracy dopuszcza możliwość wydłużenia okresu wypowiedzenia:

  • z 2-tygodniowego do miesięcznego okresu wypowiedzenia,
  • z miesięcznego do 3- miesięcznego okresu wypowiedzenia.

Jak zwolnić pracownika o czym należy pamiętać?

Pamiętaj, że w każdym przypadku zwolnienia pracownika, masz obowiązek wystawić świadectwo pracy. Musisz również rozliczyć się z pracownikiem z należnych mu świadczeń. Może bowiem istnieć konieczność wypłacenia ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy, czy wypłaty odprawy.

Zapoznaj się także z następującymi trybami zwolnienia pracowników:

 

adwokat Iwo Klisz

adwokat Iwo Klisz

Prawnik, założyciel i wspólnik zarządzający w "Klisz i Wspólnicy Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych". Specjalista z zakresu prawa pracy, prawa rodzinnego, spadkowego oraz gospodarczego. Były wykładowca akademicki na Uniwersytecie Wrocławskim, autor wielu publikacji w prasie fachowej, bloger oraz YouTuber

tel. 695 560 425, e-mail: i.klisz@kancelaria-klisz.pl

adwokat Iwo Klisz

adwokat Iwo Klisz

Prawnik, założyciel i wspólnik zarządzający w "Klisz i Wspólnicy Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych". Specjalista z zakresu prawa pracy, prawa rodzinnego, spadkowego oraz gospodarczego. Były wykładowca akademicki na Uniwersytecie Wrocławskim, autor wielu publikacji w prasie fachowej, bloger oraz YouTuber

tel. 695 560 425, e-mail: i.klisz@kancelaria-klisz.pl

Adwokat Iwo Klisz jako ekspert w ogólnopolskich i lokalnych mediach:

Adwokat Iwo Klisz, założyciel Kancelarii Klisz i Wspólnicy jest nie tylko twórcą wielu publikacji w prasie branżowej, ale także popularnym autorem komentarzy eksperckich w największych portalach informacyjnych oraz stacjach telewizyjnych.

Adwokat Iwo Klisz i prawnicy z Kancelarii Klisz i Wspólnicy są do Twojej dyspozycji:

Nasi eksperci czekają na Twoją wiadomość - napisz teraz

Pomoc doświadczonego adwokata
Pomożemy Ci w każdej sprawie sądowej
Porady prawne on-line
Zdalne porady prawne u adwokata bez konieczności wychodzenia z domu lub z biura