Umowa agencyjna – Darmowy Wzór Umowy – Wskazówki Eksperta

Umowa agencyjna

Zastanawiasz się jak prawidłowo skonstruować umowę agencyjną? Nie wiesz, jakie klauzule powinny znaleźć się w jej treści? A może nie wiesz, jakie prawa i obowiązki mają strony tej umowy po jej zakończeniu? Z artykułu dowiesz się:

• jakie jest przeznaczenie umowy agencyjnej,
• czym umowa agencyjna różni się od umów akwizycyjnych i dystrybucyjnych,
• jakie są podstawowe prawa i obowiązki agenta,
• jakie postanowienia dodatkowe można wprowadzić do umowy agencyjnej,
• w jakich przypadkach po wygaśnięciu umowy agentowi należne jest wynagrodzenie.

Przeznaczenie umowy agencyjnej

Agencja jest sformalizowanym typem umowy odpłatnej pośrednictwa, w której główne prawa i obowiązki stron zostały precyzyjnie uregulowane w Kodeksie cywilnym. Przepisy te zapewniają znaczna ochronę agentowi w zakresie trwałości umowy oraz sposobu zapłaty prowizji, a także dającemu zlecenie co do ograniczenia działalności konkurencyjnej agenta.          Istotą umowy agencyjnej jest stałe pośredniczenie przez agenta, w ramach prowadzonej przez niego działalności gospodarczej, przy zawieraniu z klientami umów na rzecz dającego zlecenie albo do zawierania ich w jego imieniu. Wynagrodzenie agenta to prowizja. Oznacza to przede wszystkim, że:

• agentem może być osoba prowadząca działalność gospodarczą,
• agent może posiadać uprawnienie do zawierania umów w imieniu zleceniodawcy, gdy go nie posiada przekazuje umowy do podpisu mocodawcy,
• agent nie musi mieć przyznanego stałego wynagrodzenia, otrzymuje on uzgodnioną prowizję od każdej umowy.

Kolejną odmiennością między typową umową agencyjną a umowami akwizycyjnymi i dystrybucyjnymi jest zatem uprawnienie agenta do składania i przyjmowania oświadczeń na rzecz oraz w imieniu zleceniodawcy. Agent działać może, zatem w roli pełnomocnika dającego zlecenie.

Podstawowe postanowienia umowne w umowie agencyjnej

W umowie agencyjnej należy określić przede wszystkim następujące elementy:

• jaki jest przedmiot umowy agencyjnej, czyli do jakich czynności agent się zobowiązuje względem dającego zlecenie (zob. §1 ust. 1 wzoru umowy),
• czy agentowi przysługuje uprawienie do zawierania umów oraz przyjmowania oświadczeń kontrahentów w imieniu dającego zlecenie, czy takiego uprawnienia nie posiada (zob. §1 ust. 2 wzoru umowy),
• w jaki sposób obliczane jest wynagrodzenie (prowizja) agenta i w jakich terminach będzie ono wypłacane (zob. §6 wzoru umowy),
• czy agent uprawniony jest do przyjmowania świadczeń od kontrahentów dającego zlecenie (zob. §1 ust. 2 wzoru umowy),
• jaki jest czas trwania umowy (zob. §7 wzoru umowy),
• szczegółowe prawa i obowiązki stron (zob. §3-5 wzoru umowy),
• czy agenta obowiązywać będzie zakaz konkurencji po zakończeniu umowy (zob. §8 wzoru umowy),
• ewentualne zabezpieczenia wykonania umowy (zob. §9 wzoru umowy),
• warto jest również rozstrzygnąć w umowie kwestie związane z jej zmianami, właściwością sądu, itp. (zob. §10 wzoru umowy).

Wiele elementów umowy agencyjnej określono wprost w przepisach prawa. Koniecznie zapoznaj się z nimi oraz z dopuszczalnymi zmianami, jakie możesz do nich wprowadzić. Najważniejsze z nich przedstawiamy poniżej. Większość z nich znajdzie zastosowanie, nawet gdy nie zostaną wprowadzone do treści umowy agencyjnej. Nie dotyczy to tylko tych postanowień, których skuteczność uzależniono od wprowadzenia do umowy.

Wynagrodzenie w umowie agencyjnej

• jeżeli sposób wynagrodzenia nie został w umowie określony, agentowi należy się prowizja,
• agent może żądać prowizji również od umowy zawartej po rozwiązaniu umowy agencyjnej, jeżeli propozycję zawarcia umowy dający zlecenie lub agent otrzymał od klienta przed rozwiązaniem umowy agencyjnej. Agent może żądać prowizji od umowy zawartej po rozwiązaniu umowy agencyjnej także wtedy, gdy do jej zawarcia doszło w przeważającej mierze w wyniku jego działalności w okresie trwania umowy agencyjnej, a zarazem w rozsądnym czasie od jej rozwiązania ? chodzi zatem o przypadki, gdy umowa zostanie zawarta dzięki działaniom agenta podjętym jeszcze w czasie obowiązywania umowy,
• agent nie może żądać prowizji, gdy oczywiste jest, że umowa z klientem nie zostanie wykonana na skutek okoliczności, za które dający zlecenie nie ponosi odpowiedzialności, jeżeli zaś prowizja została już agentowi wypłacona, podlega ona zwrotowi ? to z kolei ma chronić dającego zlecenie przed sztucznym zawyżaniem prowizji przez agenta,
• w umowie agencyjnej zawartej w formie pisemnej można zastrzec, że agent za odrębnym wynagrodzeniem (prowizja del credere), w uzgodnionym zakresie, odpowiada za wykonanie zobowiązania przez klienta. Jeżeli umowa nie stanowi inaczej, agent odpowiada za to, że klient spełni świadczenie. W razie niezachowania formy pisemnej poczytuje się umowę agencyjną za zawartą bez tego zastrzeżenia. Postanowienie to nie wywoła zatem skutku, jeżeli nie wprowadzisz go do treści umowy.

Rozwiązanie umowy agencyjnej:

• umowa zawarta na czas nieoznaczony może być wypowiedziana na miesiąc naprzód w pierwszym roku, na dwa miesiące naprzód w drugim roku oraz na trzy miesiące naprzód w trzecim i następnych latach trwania umowy. Ustawowe terminy wypowiedzenia nie mogą być skracane. Jeżeli w umowie wskażesz krótsze terminy, to postanowienia takie będą nieważne. Terminy te można jednak wydłużyć. Warunkiem jest aby były takie same dla obu stron,
• umowa zawarta na czas określony może zostać rozwiązana tylko w przypadkach w niej określonych,
• po rozwiązaniu umowy agencyjnej agent może żądać od dającego zlecenie świadczenia wyrównawczego, jeżeli w czasie trwania umowy agencyjnej pozyskał nowych klientów lub doprowadził do istotnego wzrostu obrotów z dotychczasowymi klientami, a dający zlecenie czerpie nadal znaczne korzyści z umów z tymi klientami. Świadczenie wyrównawcze nie może przekroczyć wysokości wynagrodzenia agenta za jeden rok, obliczonego na podstawie średniego rocznego wynagrodzenia uzyskanego w okresie ostatnich pięciu lat. Roszczenie o świadczenie wyrównawcze wygasa, jeśli nie zostanie zgłoszone w ciągu roku od rozwiązania umowy agencyjnej. Roszczenia tego nie można się zrzec przed rozwiązaniem umowy. Można zatem z niego zrezygnować już po rozwiązaniu umowy,
• strony mogą, w formie pisemnej pod rygorem nieważności, ograniczyć działalność agenta mającą charakter konkurencyjny na okres po rozwiązaniu umowy agencyjnej (ograniczenie działalności konkurencyjnej). Ograniczenie jest ważne, jeżeli dotyczy grupy klientów lub obszaru geograficznego, objętych działalnością agenta, oraz rodzaju towarów lub usług stanowiących przedmiot umowy. Ograniczenie działalności konkurencyjnej nie może być zastrzeżone na okres dłuższy niż dwa lata od rozwiązania umowy. Ograniczenie działalności konkurencyjnej jest odpłatne, chyba że strony umówiły się inaczej. Dający zlecenie może do dnia rozwiązania umowy odwołać ograniczenie działalności konkurencyjnej z takim skutkiem, że po upływie sześciu miesięcy od chwili odwołania jest on zwolniony z obowiązku wypłacania wynagrodzenia, zakaz przestaje zaś wiązać agenta z chwilą odwołania.

Wzór umowy agencyjnej