Rozwój działalności biznesowej niejednokrotnie wymusza podejmowanie przez przedsiębiorców pewnych działań. Zwłaszcza takich, które mają na celu zdobycie lepszej pozycji na rynku czy zmaksymalizowanie zysku. Niektórzy przedsiębiorcy będący osobami fizycznymi decydują się w pewnym momencie na przekształcenie działalności w spółkę. Natomiast Ci, którzy działają już w ramach spółki (zarówno kapitałowej jak i osobowej) podejmują decyzję o połączeniu spółek. O tym zagadnieniu chciałbym dziś trochę napisać. Uważam, że przedsiębiorcy powinni wiedzieć jak wygląda procedura łączenia się spółek i jakie są jej konsekwencje. Czasem działanie to może poprawić sytuację finansową (i nie tylko) przedsiębiorstwa i zwiększyć zasięg działalności biznesowej.
Jakie spółki mogą się połączyć?
Zaczynając od podstaw, zgodnie z kodeksem spółek handlowych:
- spółki kapitałowe mogą łączyć się ze sobą (w ramach przypomnienia – chodzi tu o spółkę z o.o. i spółkę akcyjną),
- spółki kapitałowe mogą również łączyć się ze spółkami osobowymi (spółki osobowe to z kolei spółka jawna, partnerska, komandytowa i komandytowo-akcyjna). W tym przypadku należy jednak mieć na uwadze, że spółka osobowa nie może być spółką przejmującą albo spółką nowo zawiązaną (po połączeniu się spółek musi zatem istnieć spółek kapitałowa, nie osobowa),
- spółki osobowe mogą łączyć się ze sobą, ale tylko przez zawiązanie nowej spółki kapitałowej.
Na marginesie warto również dodać, że spółki kapitałowe oraz spółka komandytowo-akcyjna (jako jedyna ze spółek osobowych) może połączyć się ze spółką zagraniczną utworzoną zgodnie z prawem państwa członkowskiego UE. Tu jednak również obowiązuje przepis, że spółka komandytowo-akcyjna nie może być spółką nowo zawiązaną lub przejmującą.
Jakie spółki nie mogą się połączyć?
Zgodnie z tym, co napisałem wyżej, każdy rodzaj spółki może się połączyć. Oczywiście uwzględniając opisane ograniczenia. W przepisach istnieje jednak regulacja, która nie pozwala łączyć się spółką z uwagi na “stan” w jakim się znajdują. Chodzi tu o spółkę w likwidacji, która rozpoczęła podział majątku oraz spółka w upadłości. Podczas tych postępowań spółka nie może zostać połączona z inną spółką.
Połączenie spółek – jak go dokonać?
W poprzednich akapitach kilkukrotnie użyłem sformułowania spółka nowo zawiązana lub spółka przejmująca. Za tymi terminami kryją się 2 dostępne możliwości połączenia spółek w polskim prawie handlowym. Zatem połączenie spółek może być dokonane:
- przez przeniesienie całego majątku spółki (przejmowanej) na inną spółkę (przejmującą) za udziały lub akcje, które spółka przejmująca wydaje wspólnikom spółki przejmowanej (jest to tzw. łączenie się przez przejęcie),
- przez zawiązanie spółki kapitałowej, na którą przechodzi majątek wszystkich łączących się spółek za udziały lub akcje nowej spółki (jest to tzw. łączenie się przez zawiązanie nowej spółki).
Często zdarza się, że oprócz udziałów (lub akcji), wspólnicy spółki przejmującej lub nowo zawiązanej dostają również dopłaty w gotówce. Nie mogą one jednak przekraczać 10% wartości przyznanych udziałów lub akcji. Może to również zadziałać w drugą stronę. Można bowiem uzależnić otrzymanie akcji lub udziałów od wniesienia dopłat przez wspólników. Ich wartość również nie może przekraczać 10% przyznanych udziałów lub akcji.
Połączenie spółek – skutki
Połączenie ma skutek z dniem wpisania go do KRS właściwego dla spółki przejmującej lub nowo zawiązanej. Jest to tzw. dzień połączenia. Po tym dniu następuje dopiero wykreślenie spółek łączących się. Wszystkie spółki, które uczestniczyły w łączeniu się (oprócz spółki przejmującej) zostają rozwiązane, bez przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego, w dniu wykreślenia z rejestru.
Spółka przejmująca lub nowo zawiązana w dniu połączenia przejmuje wszystkie prawa i obowiązki spółek łączących się. Przechodzą zatem wszystkie koncesje, pozwolenia, stosunki umowne, a także długi. Również wspólnicy spółek łączących się stają się z mocy prawa wspólnikami nowej spółki lub spółki przejmującej.
Wyjątkiem są prawa ujawnione w księgach wieczystych – aby w nim pojawiła się informacja o połączeniu spółek, należy złożyć odpowiedni wniosek.
Przepisy określają ponadto, że majątek każdej z połączonych spółek powinien być zarządzany oddzielnie do momentu zaspokojenia lub zabezpieczenia dotychczasowych wierzycieli, których wierzytelności powstały przed dniem połączenia, a którzy przed upływem sześciu miesięcy od dnia ogłoszenia o połączeniu zażądali na piśmie zapłaty. Warto o tym pamiętać, szczególnie gdy nasz kontrahent zamierza się połączyć z inną spółką.
