Rozporządzenie majątkiem na wypadek śmierci to często trudna i mocno przemyślana decyzja. Wybór spadkobierców powinien być racjonalny i odpowiedzialny. Niestety relacje pomiędzy bliskimi ulegają ciągłym zmianom, co może doprowadzić przyszłego spadkodawcę do decyzji o odwołaniu sporządzonego wcześniej testamentu.
O tym, w jaki sposób odwołać testament i jakie są tego konsekwencje, opowie nam dzisiaj Radca Prawny Anna Klisz ? specjalista od prawa spadkowego.
Na początek jednak parę słów o r. pr. Annie Klisz. 90 % spraw, jakimi zajmuje się Pani Mecenas, to sprawy spadkowe. Na swojej stronie napisała
…mój sukces w sprawie spadkowej przekłada się na wynik liczbowy czyli na ilość środków, które dla Ciebie wywalczyłam, a nie na skalę patosu, jaką wywołała moja mowa końcowa w sprawie (chociaż, jak trzeba, to też powiem swoje). Właśnie dlatego nie mam bloga o prawie spadkowym. Nie przepadam za pisaniem, wolę poświęcić się prowadzeniu spraw dla moich klientów.?
Dziś udało nam się skraść Pani Mecenas parę cennych minut, by podpytać ją o kwestie odwołania testamentu.
Pani Mecenas, czy testament w ogóle można odwołać?
Tak, jak najbardziej. Decyzje, które podejmuje spadkodawca stają się ostateczne dopiero po jego śmierci. Za życia testament może być odwoływany i zmieniany niezliczoną ilość razy.
Dlatego lepiej jest dokonać dyspozycji majątkiem na wypadek śmierci w drodze testamentu, niż darowizny. Darowiznę jest znacznie trudniej odwołać czy zmienić, niż testament.
W takim razie, w jaki sposób może nastąpić odwołanie testamentu?
Dostępne są trzy metody odwołania sporządzonego przez nas testamentu. Pierwsza to sporządzenie nowego testamentu. Wcześniejszy staje się wówczas nieważny. Jeden i drugi testament powinien zostać oznaczony datą sporządzenia. Nie ma wtedy wątpliwości, który z nich został odwołany. Tutaj jednak ważna uwaga. W nowym testamencie warto zamieścić wzmiankę, że poprzedni testament został odwołany.
A co dzieje się w przypadku, gdy spadkodawca sporządził nowy testament i nie zaznaczył w nim, że poprzedni odwołuje?
Wtedy odwołaniu nie ulega całość testamentu, a jedynie te postanowienia, których nie da się pogodzić z treścią nowego testamentu. Jeżeli postanowienia nie stoją ze sobą w sprzeczności, wówczas pod uwagę bierze się i jeden, i drugi testament. Pamiętać bowiem należy, że testament tłumaczy się tak, żeby zapewnić możliwie jak najpełniejsze urzeczywistnienie woli spadkodawcy.
Przykładowo: spadkodawca w pierwszym testamencie powołuje do spadku w częściach równych swojego syna i swojego brata. Następnie po kilku latach sporządza kolejny testament, w którym jedno ze swoich mieszkań zapisuje na rzecz przyjaciela.
Jak widać jeden i drugi testament nie są ze sobą sprzeczne. Do spadku zostanie powołany syn i brat spadkodawcy, a mieszkanie ? na mocy drugiego z testamentów ? trafi do przyjaciela spadkodawcy w drodze zapisu lub zapisu windykacyjnego.
Inaczej sytuacja wyglądałby gdyby spadkobierca dysponował tylko mieszkaniem, które w pierwszym testamencie zapisałby na rzecz syna, a w drugim na rzecz przyjaciela. Wówczas testamenty są sprzeczne, dlatego dziedziczenie następuje na podstawie tego późniejszego.
Czyli jak wyglądałoby dziedziczenie w tym drugim przykładzie?
Do całości spadku zostałby powołany przyjaciel spadkodawcy, a syn mógłby ewentualnie domagać się zachowku.
Czy można po prostu odwołać testament bez rozporządzenia swoją wolą na nowo?
Tak. Można napisać oświadczenie typu: ?Ja, Anna Klisz, świadoma podejmowanych czynności i bez żadnego nacisku, oświadczam, że odwołuję w całości testament sporządzony w dniu XXX? i nie sporządzać nowego testamentu.
Rozumiem. Mówiła Pani Mecenas, że istnieją trzy sposoby na odwołanie testamentu. Pierwszy już omówiliśmy. Jakie są dwa pozostałe?
Kolejnym sposobem na odwołanie testamentu, zresztą prawdopodobnie najprostszym, jest zniszczenie dokumentu zawierającego testament albo po prostu pozbawienie go cech, od których zależy jego ważność. Oczywiście sposób ten nie będzie miał zastosowania w przypadku testamentów, które nie widnieją na papierze.
Czy wystarczy taki testament podrzeć albo spalić by został uznany za odwołany?
Wystarczy pod warunkiem, że testament uległ zniszczeniu w zamiarze jego odwołania, czyli spadkodawca zniszczył go celowo. Jeżeli uległby przypadkowemu spaleniu, wtedy wola spadkodawcy pozostaje taka sama i nie możemy mówić tutaj o odwołaniu. Co najwyżej o uszkodzeniu dokumentu.
Inni czytali także: Co to jest polecenie testamentowe?
Czy w takim razie można nabyć spadek na podstawie testamentu, który zaginął lub uległ przypadkowemu zniszczeniu?
Oczywiście, że tak. Powstaje tylko problem jak wiarygodnie przekonać sąd o tym, że taki testament w ogóle istniał. To bardzo trudne sprawy, ale nie niemożliwe.
Dobrze. Pani Mecenas, przejdźmy teraz do trzeciej możliwości odwołania testamentu.
Trzecim sposobem odwołania testamentu, wynikającym z Kodeksu Cywilnego, jest dokonanie w testamencie takich zmian, z których wynika wola odwołania jego postanowień.
Jak to w praktyce wygląda?
Wystarczy napisać ?odwołuję? albo przekreślić postanowienia, które chcemy odwołać i postawić przy nich parafkę, by nie było wątpliwości, że wykreślenie ich było naszą wolą.
Pani Mecenas, dziękuję za przybliżenie kwestii odwołania testamentu. Nie zabieram już więcej czasu.
***
Jeżeli interesuje Państwa zagadnienie prawa spadkowego i chcieliby Państwo poznać je bliżej od strony praktycznej – zapraszamy do polubienia strony na Facebooku r.pr. Anny Klisz – Anna Klisz Kancelaria Prawna
