Na czym polega odrzucenie spadku?
Powołanie do spadku w pierwszej kolejności kojarzy się z korzyściami. Niestety, sytuacje w życiu bywają różne. Jeśli w chwili, w której nastąpiło otwarcie spadku, zmarły miał długi, istnieje ryzyko, że Ty je odziedziczysz.
Sprawdź, jakie masz możliwości i jak zachować się po śmierci spadkodawcy. W niektórych przypadkach warto przyjąć spadek. W innych lepszym wyborem może okazać się oświadczenie o odrzuceniu spadku.
Pamiętaj, że odrzucenie spadku i zrzeczenie się dziedziczenia, to dwie różne instytucje prawa spadkowego.
Kto dziedziczy spadek?
Dziedziczenie może odbywać się na podstawie zasad sprecyzowanych w kodeksie cywilnym bądź na mocy testamentu. Wszystko zależy od tego, czy zmarły pozostawił ostatnią wolę.
Jeśli tak – to ustalony tam porządek znajdzie zastosowanie i zadecyduje o tym, kto nabędzie spadek. Dzięki temu można wyłączyć od dziedziczenia tych krewnych, którzy są uprzywilejowani na mocy ustawy. Mimo to niektórzy z nich mają zachowane prawo do zachowku, czyli żądania zapłaty określonej części udziału, który przypadałby im w dziedziczeniu ustawowym od spadkobierców testamentowych lub obdarowanych.
Ustawowy porządek dziedziczenia wejdzie z kolei w grę, gdy testament nie został sporządzony. W tej sytuacji spadkobierca ustawowy będzie dziedziczyć na podstawie porządku ustalonego w kodeksie cywilnym. Zgodnie z nim w pierwszej kolejności dziedziczy małżonek i zstępni spadkodawcy. W dalszej kolejności do dziedziczenia mogą dojść między innymi takie osoby jak rodzice, rodzeństwo czy dziadkowie spadkodawcy.
Więcej na temat dziedziczenia ustawowego przeczytasz tutaj: Podstawowe zasady dziedziczenia z ustawy
Dalsza część tekstu znajduje się pod materiałem audio.
.
Jakie decyzje mogą zostać podjęte co do spadku?
Każdy spadkobierca – zarówno ustawowy, jak i testamentowy – może podjąć decyzję o przyjęciu lub odrzuceniu spadku.
Jednym z najbardziej popularnych rozwiązań jest oświadczenie, że przyjmuje się spadek z dobrodziejstwem inwentarza. W ten sposób ograniczona zostaje odpowiedzialność za długi spadkowe. W szczególności nie ma ryzyka, że ewentualne obciążenia dotkną majątku osobistego spadkobiercy. W takiej wersji odpowiada on bowiem tylko do wysokości stanu czynnego spadku. Dalsze wierzytelności nie zostaną zaspokojone.
Możesz oczywiście przyjąć spadek wprost, jednak wtedy będziesz odpowiadać za długi spadkowe w pełnej kwocie. Tym samym na pierwszy rzut oka korzystny spadek może okazać się ogromnym obciążeniem dla Twoich finansów. Na to rozwiązanie nie decyduje się więc praktycznie nikt. Nawet jeśli wydaje Ci się, że masz wiedzę o stanie finansów spadkodawcy, lepiej nie ryzykować i zdecydować się na przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza.
Ostatnim z rozwiązań jest złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku. W tej sytuacji w ogóle nie będziesz dziedziczyć. Stracisz więc szansę na przysporzenie, ale jednocześnie uchronisz się od długów i dodatkowych formalności. W przypadku odrzucenia spadku kolejność dziedziczenia nie ma znaczenia.
Pamiętaj jednak, że kiedy Ty odrzucisz spadek najczęściej do dziedziczenia dochodzą Twoje dzieci. One też muszą spadek odrzucić, bo inaczej mogą odziedziczyć długi.
Zobacz materiał video: Odrzucenie spadku w imieniu małoletniego.
Kiedy można odrzucić spadek?
Kodeks cywilny stanowi, że w razie powołania do dziedziczenia możesz spadek odrzucić. Przez wiele lat w sytuacji, gdy spadkobierca nie zmieścił się w terminie, z automatu przyjmował odpowiedzialność za wszystkie długi spadkowe. Nie miało znaczenia, czy przekroczą one wartość aktywów spadku, czy nie.
Aktualnie przekroczenie terminu nie rodzi już tak poważnych konsekwencji, jednak cały czas nie ma wątpliwości, że lepiej świadomie decydować o swojej sytuacji i złożyć oświadczenie w terminie. Obowiązujące przepisy jasno stanowią, że na odrzucenie spadku termin wynosi miesięcy od momentu otwarcia spadku (śmierci spadkodawcy) bądź uzyskania wiedzy o powołaniu do spadku. Najczęściej ma to miejsce w przy przypadku dziedziczenia przez spadkobiercę testamentowego (chwili ogłoszenia testamentu), ale nie tylko.
Gdyby okazało się, że powołany do spadku nie miał wiedzy o śmierci spadkodawcy, termin nie rozpocznie biegu. W tym przypadku sześć miesięcy liczy się od chwili powiadomienia go o tym, że należy do grona spadkobierców. W razie ewentualnego sporu sądowego konieczne jest jednak wykazanie tych okoliczności.
Przeczytaj także: Na czym polega niegodność dziedziczenia
Jak i gdzie złożyć oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku?
Jak odrzucić spadek? Oprócz dopilnowania terminu musisz również pamiętać o spełnieniu pozostałych warunków formalnych, aby Twoje oświadczenie było skuteczne.
Do odrzucenia spadku właściwy jest sąd rejonowy miejsca zamieszkania oraz alternatywnie notariusz. To od Ciebie zależy, które rozwiązanie będzie wygodniejsze i bardziej opłacalne.
Przed podjęciem decyzji musisz dokonać analizy – zależy Ci na czasie, czy może wolisz oszczędzić pieniądze? W sądzie musisz złożyć wniosek o odebranie oświadczenia o odrzuceniu spadku i dołączyć do niego odpis aktu zgonu oraz dowód opłaty. Alternatywnie możesz skorzystać z pomocy notariusza. W takim wypadku wszystko zakończy się prawdopodobnie podczas jednej wizyty, ale zapłacisz więcej.
W praktyce do złożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku dochodzi w toku sprawy sądowej o stwierdzenie nabycia spadku lub podczas przygotowywania aktu poświadczenia dziedziczenia u notariusza.
Przeczytaj także: Jak napisać wniosek o stwierdzenie nabycia spadku
Zapraszamy na nasz Kanał na You Tubie
Dalsza część tekstu pod materiałami video:
Ile kosztuje odrzucenie spadku?
W przypadku odrzucenia spadku przed sądem ponosisz jedynie koszt opłaty sądowej w kwocie 50 zł. Wydatki rosną w razie skorzystania z pomocy notariusza.
Różnica nie jest znaczna, dlatego warto rozważyć to rozwiązanie. Taksa notarialna wynosi również 50 zł. Musisz jednak doliczyć do niej podatek VAT oraz koszt wypisów aktu notarialnego. Jedną z płatnych kopii notariusz jest zobowiązany przesłać do właściwego sądu.
Odrzucenie spadku po terminie – czy jest możliwe?
Mimo jasnych przepisów w tym zakresie może dojść do sytuacji, w której nie złożysz oświadczenia o odrzuceniu spadku w terminie. W takiej sytuacji możesz naprawić swój błąd, ale tylko przed sądem. Po terminie nie masz możliwości załatwienia sprawy u notariusza.
W celu odrzucenia spadku musisz złożyć wniosek do sądu. Wytłumacz w nim przyczyny opóźnienia oraz podjęcia decyzji o odrzuceniu spadku. Zwykłe zapominalstwo prawdopodobnie nie będzie odpowiednim argumentem. Wskaż, że byłeś pozbawiony możliwości działania bądź nie miałeś świadomości co do rzeczywistego stanu majątku spadkodawcy mimo dochowania należytej staranności.
Złożenie oświadczenia po terminie jest możliwe, aczkolwiek nie ma co ukrywać, że znacznie prostsze jest działanie w ciągu sześciu miesięcy. Prawo załatwienia sprawy u notariusza czy brak dodatkowych formalności to tylko niektóre z ułatwień. Najczęściej w takich sytuacjach warto skorzystać z pomocy adwokata, który pomoże nam odpowiednio przedstawić sądowi argumenty mające znaczenie dla pozytywnego zakończenia sprawy.
Przeczytaj także:
Co po odrzuceniu spadku?
Gdy odrzucisz spadek, nie będziesz dziedziczyć. Decyzji o złożeniu oświadczenia nie możesz odwołać. W tej sytuacji jesteś traktowany tak, jakbyś nie dożył otwarcia spadku. Decyzja wymaga wszechstronnego przemyślenia.
W ten sposób uwalniasz się od potencjalnych długów. To rozwiązanie jest polecane w sytuacji, gdy masz pewność, że pasywa znacznie przewyższają aktywa spadku. W innym przypadku rozważ, czy nie warto przyjąć spadku z dobrodziejstwem inwentarza.
W razie odrzucenia spadku, jeśli masz dzieci, spadek przejdzie na nie. Gdy nie są one pełnoletnie, a wiesz, że dziedziczenie nie będzie dla nich korzystne, musisz podjąć w ich imieniu właściwe działania.
Odrzucenie spadku przez małoletniego – kto powinien tego dokonać?
Osoba małoletnia co do zasady nie posiada pełnej zdolności do czynności prawnych, więc nie może w pełni o sobie decydować. W tej sytuacji ustawodawca przewidział, że potrzebna jest jej pomoc przedstawicieli ustawowych. Najczęściej w praktyce są to rodzice. To oni mogą złożyć w imieniu małoletniego oświadczenie o zrzeczeniu się spadku. Nic nie dzieje się jednak z automatu.
Na odrzucenie spadku w imieniu małoletniego trzeba uzyskać pozwolenie. Potrzebna będzie zgoda sądu wydana przez właściwy sąd opiekuńczy. W celu jej uzyskania złóż wniosek, w którym wskażesz m.in. że przyjęcie spadku spowoduje po stronie dziecka negatywne następstwa. Jeśli sąd uzna Twoją argumentację za zasadną, zostaniesz uprawniony do złożenia oświadczenia w imieniu dziecka.
Zobacz materiał video: Odrzucenie spadku w imieniu małoletniego.
Odrzucenie spadku przez Skarb Państwa – czy jest możliwe?
Wspominaliśmy, że spadkobiercy – zarówno ustawowi, jak i testamentowi – mają prawo do podjęcia dobrowolnej decyzji o przyjęciu bądź odrzuceniu spadku. Nie ma wątpliwości, że takie uprawnienie jest zagwarantowane w ustawie dla krewnych zmarłego.
Z drugiej jednak strony w Polskim prawie nie może dojść do sytuacji, w której dany spadek pozostanie bez właściciela. Z tego względu w kodeksie cywilnym rozstrzygnięto, że gmina ani Skarb Państwa nie mogą odrzucić spadku, który im przypadł z tytułu dziedziczenia ustawowego. Uważa się go jednak za przyjęty z dobrodziejstwem inwentarza, a wskazane osoby prawne nie składają oświadczenia w przedmiocie jego przyjęcia bądź odrzucenia.
Inni czytali również:
POBIERZ DARMOWEGO EBOOKA: ZACHOWEK WSZYSTKO, CO MUSISZ WIEDZIEĆ
Każdy z nas intuicyjnie wie, czym jest zachowek i kiedy się należy. Jednakże w rzeczywistości jest to skomplikowana instytucja prawa spadkowego. W zależności od wielu czynników, jego wysokość może być bardzo różna. Co więcej, istnieje wiele sytuacji, w których żądanie zachowku nie jest dopuszczalne.
W ebooku odpowiadamy na następujące pytania:
- Kiedy i komu przysługuje zachowek?
- Kiedy można go dochodzić?
- Ile wynosi zachowek?
Dodatkowo w e-booku: zachowek a testament, darowizna i zapis windykacyjny.
Wpisz maila, abyśmy mogli udostępnić Ci ebooka.
