Naruszenie praw autorskich

Zastanawiasz się, jakie roszczenia przysługują tobie w przypadku naruszenia praw autorskich? Ktoś używa twojego dzieła pod swoim nazwiskiem? A może obawiasz się, że sam naruszyłeś cudze prawa autorskie? W artykule znajdziesz informacje na temat:

• kiedy dochodzi do naruszenia praw autorskich,
• jakie roszczenia przysługują za naruszenie autorskich praw osobistych,
• jakie roszczenia przysługują za naruszenie autorskich praw majątkowych,
• jak dochodzić ochrony swoich praw autorskich.

Kiedy można naruszyć prawa autorskie

Korzystanie z cudzych utworów może odbywać się na co najmniej jednej z następujących podstaw:

• w ramach dozwolonego użytku pozwalającego na korzystanie z utworu bez konieczności zawierania umowy z twórcą (dozwolony użytek szczegółowo opisaliśmy w odrębnym artykule),
• na mocy umowy przenoszącej majątkowe prawa autorskie – umowa taka przenosi prawa jedynie na określonych w niej polach eksploatacji,
• w oparciu o umowę licencji – ta umowa również określa zakres legalnego korzystania z utworu,
• na podstawie umowy najmu lub użyczenia oryginału utworu, bądź jego egzemplarza.

Jeżeli zatem korzystasz z cudzych praw autorskich w sposób wykraczający poza ww. podstawy, będziesz naruszał owe prawa. Pamiętaj także, iż autorskie prawa osobiste (np. prawo do oznaczenia utworu nazwiskiem twórcy) nie mogą zostać przeniesione. Jeżeli zatem używasz utwór w sposób ingerujący w te prawa, prawdopodobnie również dojdzie do ich naruszenia.

Roszczenia związane z naruszeniem autorskich praw osobistych

W przypadku zagrożenia twoich autorskich praw osobistych możesz przede wszystkim domagać się zaniechania działań im zagrażających. Jeżeli, przykładowo, ktoś zamierza wydać twoją publikację albo udostępnić twój program komputerowy niezgodnie z twoją wolą lub z pominięciem danych twórcy – możesz zażądać wstrzymania tych czynności, dopóki nie uwzględni się w nich twoich praw autorskich.

Jeżeli zaś doszło już do naruszenia, masz prawo domagać się aby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności udostępniła utwór zawierający odpowiednie informacje o autorze, bądź złożyła publiczne oświadczenie o odpowiedniej treści i formie.

W przypadku natomiast, gdy naruszenie było zawinione (świadome), będziesz mógł dodatkowo domagać się zadośćuczynienia pieniężnego albo zobowiązania sprawcy aby uiścił odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez ciebie cel społeczny.

Wsparcie specjalistów z zakresu prawa autorskiego we Wrocławiu

Roszczenia związane z naruszeniem autorskich praw majątkowych

Ze względu na odmienny charakter autorskich praw majątkowych oraz możliwość ich gospodarczego wykorzystania, również katalog roszczeń jest inny. Jeśli zatem doszłoby do naruszenia twoich autorskich praw majątkowych, będziesz mógł domagać się:

• zaniechania naruszania,
• usunięcia skutków naruszenia,
• naprawienia wyrządzonej szkody:
  • na zasadach ogólnych, tj. dochodząc na swoją rzecz odszkodowania, którego wysokość będziesz musiał uzasadnić albo
  • poprzez zapłatę sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej dwukrotności, a w przypadku gdy naruszenie jest zawinione – trzykrotności stosownego wynagrodzenia, które w chwili jego dochodzenia byłoby należne tytułem udzielenia przez uprawnionego zgody na korzystanie z utworu;
• wydania uzyskanych korzyści.

Dochodzenie roszczeń przed sądem

Jeżeli osoba naruszająca twoje prawa autorskie nie zaprzestanie tego dobrowolnie, możesz wystąpić o ochronę na drogę postępowania sądowego. Od 01 lipca 2020 roku służy temu odrębne postępowanie przeznaczone dla spraw własności intelektualnej. Do rozpoznawania spraw z tego zakresu wyłącznie właściwe są sądy okręgowe, w których funkcjonują wydziały do spraw własności intelektualnej. Obecnie wydziały takie funkcjonują w sądach okręgowych w: Warszawie, Gdańsku, Lublinie i Poznaniu.

Przeczytaj także:

• Utwór pracowniczy
• Ochrona wizerunku