Jak zlikwidować spółkę jawną?
Zastanawiasz się w jaki sposób przeprowadzić likwidację spółki jawnej? Nie wiesz, czy przeprowadzenie likwidacji jest obowiązkowe? A może chciałbyś wiedzieć kto może zostać likwidatorem spółki i jaka jest jego rola? Z artykułu dowiesz się:
- czy likwidacja w spółce jawnej jest obowiązkowa,
- jakie czynności należy podjąć celem likwidacji spółki jawnej,
- kto może zostać likwidatorem spółki jawnej,
- w jaki sposób rozlicza się wspólników likwidowanej spółki,
- czy wspólnicy odpowiadają za długi spółki po jej wykreśleniu,
- jak należy postąpić z księgami i dokumentami spółki po jej likwidacji.
Czy można zrezygnować z likwidacji?
Wspólnicy spółki jawnej mogą w umowie spółki albo w późniejszym porozumieniu ustalić inny sposób zakończenia działalności, niż likwidacja. Pamiętaj jednak, że tego typu ustalenia powinny szczegółowo określać sposób spłaty zobowiązań, wyprzedaży majątku spółki oraz rozliczenia się wspólników. Do rezygnacji z postępowania likwidacyjnego nie wystarczy samo powzięcie uchwały w tym przedmiocie. Konieczne jest ustalenie ww. zasad.
W braku tego typu ustaleń, zaistnienie przyczyny rozwiązania spółki jawnej powoduje otwarcie (rozpoczęcie) jej likwidacji.
Jakie konsekwencje powoduje otwarcie likwidacji spółki jawnej?
Celem postępowania likwidacyjnego jest zakończenie bytu prawnego spółki po rozliczeniu się z jej wierzycielami i dłużnikami oraz przekazanie pozostałego mienia spółki jej wspólnikom. Cel ten wpływa na sposób funkcjonowania spółki po otwarciu likwidacji:
- spółka nie może rozpoczynać nowych interesów (pozyskiwać klientów, zawierać umów, itp.), chyba że jest to konieczne do zakończenia spraw w toku (np. zawarcie umowy z podwykonawcą na dokończenie prac),
- spółkę reprezentują oraz prowadzą jej sprawy wyłącznie likwidatorzy,
- w okresie likwidacji do firmy spółki należy dodać oznaczenie “w likwidacji”,
- otwarcie likwidacji powoduje wygaśnięcie prokury, w okresie likwidacji nie może zostać ustanowiona prokura
- zakaz konkurencji obowiązuje tylko osoby będące jej likwidatorami.
Jakie etapy ma likwidacja spółki jawnej?
Na postępowanie likwidacyjne składa się szereg czynności, którymi są:
- wybór likwidatorów,
- zgłoszenie likwidacji i likwidatorów do rejestru,
- sporządzenie bilansu i sprawozdania otwarcia przez likwidatorów,
- upłynnienie majątku spółki,
- ściągniecie wierzytelności spółki,
- zaspokojenie wierzycieli spółki,
- zatwierdzenie sprawozdania likwidacyjnego,
- dokonanie podziału majątku między wspólników,
- przekazanie ksiąg i dokumentów spółki wybranej osobie,
- wykreślenie spółki z KRS.
Likwidatorzy spółki jawnej
Zasadą jest, że z chwilą otwarcia likwidacji likwidatorami stają się wszyscy wspólnicy spółki. Dotyczy to zarówno wspólników uprawnionych do prowadzenia jej spraw, jak i pozostałych. Wskazana zasada ma kilka wyjątków:
- likwidatorów można określić w umowie spółki,
- wspólnicy mogą powołać na likwidatorów tylko wybrane przez siebie osoby,
- likwidatorzy mogą zostać powołani i odwołani przez sąd rejestrowy. Sąd działa na wniosek, gdy wystąpią ważne powody (np. działanie na niekorzyść spółki, brak kompetencji do pełnienia funkcji, choroba uniemożliwiająca jej sprawowanie, itp.).
Podstawowym zadaniem likwidatorów jest zgłoszenie do KRS: otwarcia likwidacji, nazwisk i imion likwidatorów oraz ich adresów, sposobu reprezentowania spółki przez likwidatorów i wszelkich w tym zakresie zmian. Prawo i obowiązek zgłoszenia tych danych do sądu rejestrowego ma każdy likwidator samodzielnie.
Spółka jawna w toku likwidacji
Do podstawowych zadań likwidatorów nazywanych czynnościami likwidacyjnymi należą: zakończenie bieżących interesów spółki, ściągnięcie wierzytelności spółki, wypełnienie jej zobowiązań oraz upłynnienie majątku spółki.
Z majątku spółki likwidatorzy spłacają przede wszystkim zobowiązania spółki oraz pozostawiają się odpowiednie kwoty na pokrycie zobowiązań niewymagalnych lub spornych. Likwidatorzy mają prawo prowadzenia spraw spółki i jej reprezentowania. Jednakże, z uwagi na cel likwidacji, likwidatorzy powinni dokonywać tylko tych czynności, które z jednej strony prowadzą do zakończenia działalności spółki, z drugiej zaś do upłynnienia jej majątku. Nie powinni oni zatem rozpoczynać nowych przedsięwzięć gospodarczych, zdobywać klientów, startować w przetargach, itp.
Rozliczenie wspólników
Na wstępie przypomnę tobie, że kwestie te mogą zostać uregulowane wprost w umowie spółki albo jednomyślnej uchwale wspólników. Dopiero w przypadku braku takich ustaleń, zastosowanie znajdą reguły kodeksowe. Zgodnie z nimi natomiast:
- w pierwszej kolejności spłaca się wspólnikom ich udziały kapitałowe,
- jeżeli po wykonaniu pierwszego punktu pozostają dalsze środki, nadwyżkę dzieli się między wspólników w takim stosunku, w jakim uczestniczą oni w zysku,
- rzeczy wniesione przez wspólnika do spółki tylko do używania zwraca się wspólnikowi w naturze.
Jeżeli pozostały majątek spółki nie wystarcza na spłatę udziałów i długów, likwidatorzy powinni podzielić niedobór między wspólników stosownie do postanowień umowy, a w ich braku – w stosunku, w jakim wspólnicy uczestniczą w stracie. W przypadku zaś niewypłacalności jednego ze wspólników, przypadającą na niego część niedoboru dzieli się między pozostałych wspólników w takim samym stosunku.
W przypadku, gdy przyczyną rozwiązania spółki jest śmierć wspólnika, za zobowiązania spółki zaciągnięte w okresie likwidacji spadkobiercy wspólnika odpowiadać będą według przepisów o odpowiedzialności za długi spadkowe.
Odpowiedzialność za długi zlikwidowanej spółki
Musisz wiedzieć, że nawet dokonanie podziału majątku spółki i wykonanie pozostałych obowiązków likwidacyjnych nie chroni wspólników spółki przed późniejszymi roszczeniami wierzycieli.
Zgodnie bowiem z zasadą subsydiarnej odpowiedzialności wspólników za zobowiązania spółki, nawet wykreślenie jej z rejestru nie powoduje niemożności dochodzenia roszczeń od jego wspólników. Jeżeli zatem, już po podziale majątku spółki pomiędzy wspólników zgłosiliby się spóźnieni wierzyciele to, wspólnicy będą zobowiązani do ich spłaty.
Wykreślenie spółki jawnej z KRS
Po wykonaniu wszystkich czynności likwidacyjnych, likwidatorzy powinni złożyć wniosek o wykreślenie spółki z rejestru. Służy do tego formularz urzędowy KRS-X1. Opłata sądowa od wniosku o wykreślenie spółki z rejestru wynosi 250 zł, opłata za ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym natomiast 100 zł. Rozwiązanie spółki następuje z chwilą wykreślenia jej z rejestru.
W przypadku upadłości spółki jej rozwiązanie następuje po zakończeniu postępowania upadłościowego, z chwilą wykreślenia z rejestru. Wniosek o wykreślenie z rejestru składa syndyk.
Księgi i dokumenty spółki jawnej
Księgi i dokumenty rozwiązanej spółki należy oddać na przechowanie wspólnikowi lub osobie trzeciej na okres nie krótszy niż pięć lat. W przypadku braku zgody wspólnika lub osoby trzeciej, przechowawcę wyznacza sąd rejestrowy. Również i w tym przypadku, sposób przechowywania ksiąg i dokumentów spółki, w tym wskazanie osoby za to odpowiedzialnej wspólnicy mogą uregulować w treści umowy spółki albo w późniejszej uchwale.
Dostęp do dokumentów mają m.in. byli wspólnicy spółki, jej wierzyciele i klienci, byli pracownicy oraz organy państwowe. Dostęp ten przysługuje także innym osobom, dla których dokumentacja ta może mieć istotne znaczenie.
