Frankowa rewolucja ?
Za nami długo wyczekiwany Wyrok TSUE, które daje nadzieje na ustabilizowanie linii orzeczniczej w kwestii tzw. odfrankowywania kredytów udzielanych na przełomie lat 2006/2008r.
Poniżej tezy Wyroku i krótki do nich komentarz mecenasa Michała Dziedzica.
Artykuł 6 ust. 1 dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunko?w w umowach konsumenckich nalez?y interpretowac? w ten sposo?b, z?e nie stoi on na przeszkodzie temu, aby sa?d krajowy, po stwierdzeniu nieuczciwego charakteru niekto?rych warunko?w umowy kredytu indeksowanego do waluty obcej i oprocentowanego według stopy procentowej bezpos?rednio powia?zanej ze stopa? mie?dzybankowa? danej waluty, przyja?ł, zgodnie z prawem krajowym, z?e ta umowa nie moz?e nadal obowia?zywac? bez takich warunko?w z tego powodu, z?e ich usunie?cie spowodowałoby zmiane? charakteru gło?wnego przedmiotu umowy.
W tej części orzeczenia TSUE daje możliwość naszym sądom unieważnienia całej umowy kredytu indeksowanego do waluty obcej w przypadku stwierdzenia, że zawiera nieuczciwe dla konsumenta warunki. Chodzi o oczywiście przede wszystkicm o klauzulę indeksacyjną do waluty obcej. Jeżeli po ?wykreśleniu? tego punktu umowy jeżeli nawet uległby zmianie charakter przedmiotu umowy to i tak jest możliwe unieważnienie całej umowy.
Umowa składa się z pewnych klocków ? tzw. postanowień. Jeżeli wyciągniemy klocek utrzymujący całą konstrukcje nasza hipotetyczna wieża- umowa może się zawalić, umowa przestaje istnieć. TSUE dopuszcza taką możliwość.
Artykuł 6 ust. 1 dyrektywy 93/13 nalez?y interpretowac? w ten sposo?b, z?e z jednej strony skutki dla sytuacji konsumenta wynikaja?ce z uniewaz?nienia całos?ci umowy, takie jak te, o kto?rych mowa w wyroku z dnia 30 kwietnia 2014 r., Ka?sler i Ka?slerne? Ra?bai (C?26/13, EU:C:2014:282), nalez?y oceniac? w s?wietle okolicznos?ci istnieja?cych lub moz?liwych do przewidzenia w chwili zaistnienia sporu, a z drugiej strony, do celo?w tej oceny decyduja?ca jest wola wyraz?ona przez konsumenta w tym wzgle?dzie.
Tutaj Trybunał zwraca się w strone konsumenta. Jeżeli w umowie indeksowanej sąd stwierdzi występowanie klauzuli zabronionej to powinien wziąć pod uwagę wolę konsumenta w kwestii unieważnienia całej umowy lub zastąpienia powstałej luki przez przepisy prawa krajowego o charakterze dyspozytyznym.
Artykuł 6 ust. 1 dyrektywy 93/13 nalez?y interpretowac? w ten sposo?b, z?e stoi on na przeszkodzie wypełnieniu luk w umowie, spowodowanych usunie?ciem z niej nieuczciwych warunko?w, kto?re sie? w niej znajdowały, wyła?cznie na podstawie przepiso?w krajowych o charakterze ogo?lnym, przewiduja?cych, z?e skutki wyraz?one w tres?ci czynnos?ci prawnej sa? uzupełniane w szczego?lnos?ci przez skutki wynikaja?ce z zasad słusznos?ci lub ustalonych zwyczajo?w, kto?re nie stanowia? przepiso?w dyspozytywnych lub przepiso?w maja?cych zastosowanie, jez?eli strony umowy wyraz?a? na to zgode?.
Tutaj Trybunał wyjaśnia, że jeżeli usuniemy pewien ważny element z umowy, to nie możemy zapełniać tej luki innymi krajowymi przepisami ogólnymi, które odnoszą się do zasad słusznos?ci lub ustalonych zwyczajo?w.
Artykuł 6 ust. 1 dyrektywy 93/13 należy interpretowac? w ten sposo?b, z?e stoi on na przeszkodzie utrzymywaniu w umowie nieuczciwych warunko?w, jez?eli ich usunie?cie prowadziłoby do uniewaz?nienia tej umowy, a sa?d stoi na stanowisku, z?e takie uniewaz?nienie wywołałoby niekorzystne skutki dla konsumenta, gdyby ten ostatni nie wyraził zgody na takie utrzymanie w mocy.
Tutaj znowu TSUE mówi o decydującej woli konsumenta w sporze sądowym z bankiem. Jeżeli wolą konsumenta jest unieważnienie umowy i nawet z perspektywy orzekającego sądu byłoby to niekorzystne dla konsumenta, sąd powinien umowę unieważnić zgodnie w wolą powoda.
Czy Wyrok będzie miał decydujące znaczenie dla wyników sporów z bankami? Wszystko wskazuje na to, że tak. Sądy będą miały wg. woli powoda/konsumenta dwie możliwości:
– unieważnienie całej umowy lub
– przewalutowanie kredytu na kredyt złotówkowy z LIBOR.
Powód/konsument przed podjęciem decyzji o sporze z bankiem powinien przeliczyć który wariant będzie dla niego korzystniejszy. Z całą pewnością dla osób mających przed sobą jeszcze kilkadziesiąt lat spłaty wariant pierwszy wydaje się być najkorzystniejszy.
