Czym jest klauzula wykonalności?
Dysponujesz prawomocnym wyrokiem i chciałbyś wszcząć egzekucję? Zamierzasz skorzystać z klauzuli poddania się egzekucji zawartej w akcie notarialnym? A może zastanawiasz się, kiedy klauzulę wykonalności można nadać przeciwko innej osobie niż pozwany? Z artykułu dowiesz się:
- czym jest klauzula wykonalności i jak ją uzyskać,
- czym różni się klauzula wykonalności od klauzuli prawomocności,
- w jakich przypadkach sąd może nadać klauzulę wykonalności przeciwko innym osobom niż pozwany,
- kiedy sąd nadaje klauzulę wykonalności z urzędu.
Klauzula wykonalności
Klauzula wykonalności stanowi nadawane w drodze postanowienia sądowe stwierdzenie, że roszczenie stwierdzone tytułem egzekucyjnym (np. prawomocny wyrok sądowy, akt notarialny zawierający klauzulę poddania się egzekucji, orzeczenie nieprawomocne podlegające natychmiastowej wykonalności) podlega egzekucji sądowej.
Jak uzyskać klauzulę wykonalności
Klauzulę wykonalności nadaje sąd I instancji, w którym sprawa się toczyła lub toczy. Dopóki akta sprawy znajdują się w sądzie II instancji, klauzulę może nadać ten sąd. Tytułom egzekucyjnym nie pochodzącym od sądu (np. aktowi notarialnemu) klauzulę wykonalności nadaje sąd rejonowy właściwości ogólnej dłużnika. Tytułom egzekucyjnym pochodzącym od sądu administracyjnego oraz innym tytułom klauzulę wykonalności nadaje sąd rejonowy właściwości ogólnej dłużnika. Jeżeli tej właściwości nie można ustalić, klauzulę nadaje sąd rejonowy, w którego okręgu ma być wszczęta egzekucja, a gdy wierzyciel zamierza wszcząć egzekucję za granicą – sąd rejonowy, w którego okręgu tytuł został sporządzony.
Niekiedy wniosek o nadanie klauzuli wykonalności podlegać będzie opłacie sądowej. Pamiętaj aby to sprawdzić przed wystąpieniem z wnioskiem. Opłatę będziesz musiał uiścić w wysokości:
- 50 zł – nadanie klauzuli wykonalności tytułowi egzekucyjnemu, innemu niż orzeczenie sądu, ugoda sądowa, nakaz zapłaty albo ugoda zawarta przed mediatorem w wyniku prowadzenia mediacji na podstawie postanowienia sądu kierującego strony do mediacji, a także nadania klauzuli wykonalności przeciwko:
- nadanie klauzuli wykonalności przeciwko małżonkowi dłużnika,
- lub na rzecz osoby innej niż wskazana w tytule egzekucyjnym, na którą przeszły uprawnienie lub obowiązek po powstaniu tytułu lub w toku sprawy przed wydaniem tytułu,
- wspólnikowi ponoszącemu odpowiedzialność bez ograniczenia całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki,
- 300 zł – od stwierdzenia wykonalności orzeczenia sądu polubownego lub ugody zawartej przed tym sądem, a także od stwierdzenia wykonalności orzeczenia sądu państwa obcego lub rozstrzygnięcia innego organu państwa obcego albo ugody zawartej przed tym sądem lub organem lub zatwierdzonej przez ten sąd lub organ.
Klauzula prawomocności
Pamiętaj, nie wszystkie orzeczenia sądowe podlegają egzekucji, przykładowo postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku. W takim przypadku sąd nie nadaje klauzuli wykonalności, a klauzulę prawomocności. Ta ostatnia stwierdza, że dane orzeczenie jest prawomocne, czyli nie przysługuje od niego zwyczajny środek odwoławczy (apelacja, zażalenie, skarga na orzeczenie referendarza sądowego).
Klauzula wykonalności na inne podmioty
W niektórych przypadkach, zamiast występować z odrębnym powództwem, możliwe jest nadanie klauzuli wykonalności na tytuł egzekucyjny wydany przeciwko innej osobie. Dotyczy to m.in. następujących przypadków:
- tytułowi egzekucyjnemu wydanemu przeciwko spółce jawnej, spółce partnerskiej, spółce komandytowej lub spółce komandytowo-akcyjnej sąd może nadać klauzulę wykonalności przeciwko wspólnikowi ponoszącemu odpowiedzialność bez ograniczenia całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki, jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, jak również wtedy, gdy jest oczywiste, że egzekucja ta będzie bezskuteczna,
- jeżeli uprawnienie lub obowiązek po powstaniu tytułu egzekucyjnego lub w toku sprawy przed wydaniem tytułu przeszły na inną osobę, sąd nada klauzulę wykonalności na rzecz lub przeciwko tej osobie, gdy przejście to będzie wykazane dokumentem urzędowym lub prywatnym z podpisem urzędowo poświadczonym (np. w przypadku przeniesienia wierzytelności, o którą toczył się proces albo nabycia przedsiębiorstwa bądź gospodarstwa rolnego, z którymi związane są dane roszczenia).
Niekiedy do wszczęcia egzekucji konieczne jest uzyskanie klauzuli wykonalności przeciwko albo na rzecz innego podmiotu niż strona postępowania. Ma to miejsce przykładowo, gdy:
- do egzekucji ze spadku konieczny jest – aż do działu spadku – tytuł egzekucyjny przeciwko wszystkim spadkobiercom,
- jeżeli ustanowiono zarządcę masy majątkowej lub kuratora spadku albo gdy powołano wykonawcę testamentu, do egzekucji z mienia poddanego ich pieczy konieczny jest tytuł egzekucyjny wydany przeciwko tym osobom,
- do egzekucji ze wspólnego majątku wspólników spółki prawa cywilnego konieczny jest tytuł egzekucyjny wydany przeciwko wszystkim wspólnikom.
Klauzula wykonalności z urzędu
Istnieje też przypadek, w którym klauzula wykonalności nadawana jest przez sąd z urzędu. Odnosi się to do orzeczenia zasądzającego alimenty. W tym wypadku również tytuł wykonawczy doręcza się wówczas wierzycielowi z urzędu.
