Jeżeli niewiele brakuje Ci do emerytury z pewnością wiesz, że w prawie pracy występuje tzw. okres ochronny. Zwany również jako ochrona przedemerytalna. Wynika ona z art. 39 kodeksu pracy. Artykuł ten stanowi, że jeżeli pracownikowi brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, pracodawca nie może mu wypowiedzieć umowy o pracę. Sa jednak sytuacje, w których okres ochrony przedemerytalnej jest wyłączony, a pracodawca może zwolnić pracownika w wieku przedemerytalnym.
W artykule wskaże kiedy pracodawca ma możliwość zwolnić pracownika w wieku przedemerytalnym i czy pracownik może jakoś się przed tym “bronić”.
Ochrona przedemerytalna – kiedy nie działa?
Na początku skupimy się na wyjątkach wymienionych w kodeksie pracy, które nie budzą większych zastrzeżeń. Są to sytuacje, w których pracodawca może zwolnić pracownika w wieku przedemerytalnym, pomimo ochrony z art. 39 kp.
#1 Renta
Okresu ochronnego z art. 39 kp nie stosuje się wobec pracownika, który uzyskał prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Należy podkreślić, że koniecznym warunkiem jest uzyskanie renty, a nie jedynie stwierdzenie całkowitej niezdolności do pracy. Renta musi być zatem oficjalnie przyznana przez organ rentowy.
#2 Upadłość pracodawcy
Jeżeli pracodawca ogłosi upadłość, może zwolnić pracownika w wieku przedemerytalnym. Przedsiębiorcy muszą na czas składać wnioski o ogłoszenie upadłości, ponieważ, jeżeli tego nie zrobią, grożą im poważne kary (cywilne oraz karne). Upadłość ogłasza się wtedy, gdy podmiot jest niewypłacalny, czyli nie może pokryć swoich zobowiązań finansowych. Jeżeli w Twoim miejscu pracy zaczynają się problemy finansowe, może się okazać, że niedługo Twój okres ochronny z art. 39 kp nie będzie miał znaczenia (jeżeli Twój pracodawca ogłosi upadłość, a na pewno to zrobi, jeżeli będzie miał poważne problemy finansowe).
#3 Likwidacja pracodawcy
Likwidacja pracodawcy również skutkuje brakiem ochrony z art. 39 kp. Należy jednak pamiętać, że samo ogłoszenie upadłości czy likwidacji nie sprawia, że Twoja umowa o pracę zostaje rozwiązana. Pracodawca i tak i tak musi Twoją umowę wypowiedzieć lub rozwiązać ją na mocy porozumienia z Tobą.
#4 Dorabiający emeryt
Warto również podkreślić, że jeżeli emeryt, któremu przysługuje już emerytura dalej pracuje nie podlega ochronie wynikającej z art. 39 kp. Przepis dotyczy tylko pracowników, którzy w mniej niż 4 lata nabędą prawo do emerytury. Jeżeli to prawo zostało już nabyte, pracodawca może zwolnić takiego pracownika.
Zwolnienie pracownika z jego winy
Kodeks Pracy zawiera również katalog sytuacji, w których można zwolnić pracownika bez wypowiedzenia. Są to przypadki, które dotyczą również osobę, która jest chroniona ma mocy art. 39 kp. Zatem pracodawca może zwolnić pracownika w wieku przedemerytalnym w razie:
- ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych,
- popełnienia przez pracownika w czasie trwania umowy o pracę przestępstwa, które uniemożliwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku, jeżeli przestępstwo jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem,
- zawinionej przez pracownika utraty uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku.
Ochrona przedemerytalna a choroba
Pracodawca jest równieżuprawniony do wypowiedzenia umowy o pracę, jeżeli niedzolność pracownika do pracy wskutek choroby trwa:
- dłużej niż 3 miesiące ? gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 6 miesięcy,
- dłużej niż łączny okres pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku oraz pobierania świadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze 3 miesiące
? gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy co najmniej 6 miesięcy lub jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem przy pracy albo chorobą zawodową;
Dodatkowo pracodawca może zwolnić pracownika bez wypowiedzenia w razie usprawiedliwionej nieobecności w pracy z innych przyczyn niż wskazane powyżej. Pod warunkiem, że trwa ona dłużej niż 1 miesiąc.
Co jeszcze robią pracodawcy, aby zwolnić pracownika w wieku przedemerytalnym?
Trzeba pamiętać, że zasady wynikające z ochrony przedemerytalnej dotyczą nie tylko wypowiedzenia umowy o pracę, ale również wypowiedzenia warunków pracy lub płacy. Art. 43 kp stanowi jednak, że można je wypowiedzieć wobec pracownika, któremu zostało nie więcej niż 4 lata do emerytury, jeżeli wypowiedzenie stało się konieczne ze względu na:
- wprowadzenie nowych zasad wynagrodzenia dotyczących ogółu pracowników zatrudnionych u danego pracodawcy;
- stwierdzoną orzeczeniem lekarskim utratę zdolności do wykonywania dotychczasowej pracy albo niezawinioną przez pracownika utratę uprawnień koniecznych do jej wykonywania;
Dzięki powyższym ograniczeniom pracodawca może starać się wypowiedzieć Ci warunki pracy lub płacy w okresie ochronnym. Przykładowo, aby “zmusić” Cię do rezygnacji z pracy. Może to jednak zrobić tylko, jeżeli zaistnieją powyższe przesłanki. W przeciwnym razie działanie pracodawcy jest bezprawne.
Przeczytaj również:
