Zastanawiasz się kiedy możesz stosować kary umowne, a kiedy odsetki? Nie wiesz czym są odsetki ustawowe i odsetki umowne albo odsetki kapitałowe i odsetki za opóźnienie? Szukasz informacji o stawkach odsetek? A może chciałbyś wiedzieć czym jest miarkowanie kary umownej, czy też kiedy występuje opóźnienie, a kiedy zwłoka dłużnika? Z artykułu dowiesz się:
- kiedy stosuje się kary umowne,
- jakie są rodzaje i stawki odsetek,
- co oznacza miarkowanie kary umownej,
- czym różni się opóźnienie od zwłoki dłużnika.
Kary i odsetki umowne są dodatkowymi klauzulami umownymi, które upraszczają stronie umowy dochodzenie odszkodowania w przypadku niewykonania umowy lub opóźnienia albo zwłoki w jej wykonaniu.
Różnica między karą umowną a odsetkami
Na wstępie poczynić należy rozróżnienie pomiędzy karą umowną i odsetkami. Mianowicie, kara umowna może zostać zastrzeżona wyłącznie na wypadek niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego (np. wydanie towaru, wykonanie usługi, wybudowanie magazynu, zachowanie poufności, bądź zakazu konkurencji, itp.), zaś odsetki należne są w przypadku nieterminowej zapłaty świadczenia pieniężnego.
Różnica między opóźnieniem a zwłoką
W dalszej kolejności wyjaśnić należy z pozoru podobne terminy ?opóźnienia? i ?zwłoki?, otóż ten pierwszy dotyczy sytuacji, gdy kontrahent nie wykonuje danego obowiązku nie ze swojej winy, drugi zaś uzależniony jest od zawinionego opóźnienia. Innymi słowy zwłoka to zawinione opóźnienie, zaś opóźnienie to niewykonanie obowiązku w terminie.
Co oznacza miarkowanie kary umownej
Ustawowym ograniczeniem wysokości kary umownej jest jej ?wygórowanie?. W takim wypadku sąd ? na wniosek dłużnika – może dokonać jej miarkowania i zasądzić od dłużnika jedynie część jej wysokości. Przykładem wygórowania będą sytuacje, w których kara umowna jest zbliżona swoją wartością do niespełnionego świadczenia. Albo gdy dłużnik w znacznej części świadczenie wykonał, bądź też niewykonanie wynikało z okoliczności od niego niezależnych. Dla swojej skuteczności klauzula kary umownej musi zostać zawarta w treści umowy. Kara umowna stanowić ma formę zryczałtowanego odszkodowania, dlatego aby móc dochodzić odszkodowania powyżej wysokości kary umownej, należy zastrzec to wprost w umowie.
Rodzaje i stawki odsetek
Odsetki ustawowe za opóźnienie należne są wierzycielowi z mocy samego prawa, nawet w braku stosownego zastrzeżenia w umowie (obecna wysokość odsetek ustawowych to 5,6% w skali roku ? jest to suma stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych). Strony mogą jednakże podwyższyć wysokość odsetek dodając stosowną klauzulę ? takie odsetki nazywane są umownymi. Maksymalna ich wysokość nie może przekraczać dwukrotnej wysokości odsetek ustawowych ? czyli obecnie 10,2% w skali roku. Jeśli wierzyciel poniósł inne szkody w związku z brakiem realizacji umowy przez dłużnika, może on dochodzić odszkodowania na zasadach ogólnych (zob. art. 471 i nast. k.c.).
Przedsiębiorcy w transakcjach pomiędzy sobą mogą zaś stosować odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych. Ich wysokość to suma stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 10 punktów procentowych.
Czym innym są odsetki kapitałowe, czyli od konkretnej sumy pieniężnej. Stosuje się je przy pożyczkach, odsetkach, lokatach, itp. Podobnie, jak przy odsetkach za opóźnienie, odsetki te mogą być:
- ustawowe – obecna wysokość odsetek ustawowych to 3,6% w skali roku ? jest to suma stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 3,5 punktów procentowych,
- umowne ? ustalone w umowie do granicy odsetek maksymalnych,
- maksymalne ? stanowią one dwukrotność odsetek ustawowych.
| Przykłady ? kara umowna i odsetki
1. Strony postanawiają, że wykonawca zapłaci zamawiającemu następujące kary umowne a) 0,01% wartości zamówienia określonej w §2 umowy ? za każdy dzień zwłoki w oddaniu dzieła liczony od dnia następującego po terminie wykonania dzieła, który określono w §3 umowy, b) 5% wartości zamówienia określonej w §2 umowy ? za każdorazowe naruszenie klauzuli poufności zastrzeżonej w §8 umowy. 2. Zamawiający uprawniony jest do dochodzenia odszkodowania przewyższającego wysokość kary umownej.
W przypadku opóźnienia w zapłacie za wydany towar, zamawiający zapłaci dostawcy odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości 10% w skali roku, za każdy dzień opóźnienia.
|
Przeczytaj także:
