Wobec obcokrajowców, tak jak w przypadku obywateli polskich, stosowane być mogą różne formy zatrudnienia ?umowa o pracę, umowa o dzieło czy umowa zlecenie. Te dwie ostatnie, jako umowy cywilnoprawne, cieszą się szczególnymi względami pracodawców, gdyż pod wieloma względami są dla nich korzystniejsze. W poniższym artykule skupimy się na tym jak zatrudnić cudzoziemca na umowę zlecenie.
Pracodawca, który planuje zatrudnienie obcokrajowca, musi się liczyć z szeregiem formalności. Dotyczy to każdej z podstaw zatrudnienia. W poniższym artykule skupimy się na jednej z nich i odpowiemy na pytanie jak zatrudnić cudzoziemca na umowę zlecenie.
Umowa zlecenie to jedna z umów cywilnoprawnych, zaliczanych do umów ?nazwanych?. Oznacza to, że istnieją oddzielne przepisy, które regulują kwestie dotyczące właśnie tej umowy. Zostały one zawarte w ustawie Kodeks cywilny. W kontekście zatrudniania cudzoziemców należy wziąć także pod uwagę przepisy Ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Na gruncie tej ustawy wspólnym terminem ?zatrudnienie? określa się stosunek wynikający tak z umowy o pracę, jak i z umowy o dzieło czy umowy zlecenie.
Jak zatrudnić cudzoziemca na umowę zlecenie ? kto może być zleceniodawcą?
Przepisy w tym zakresie są wspólne w przypadku zatrudniania obywateli polskich i cudzoziemców. Zleceniodawcą może zatem być osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą, osoba prawna (np. spółka z o.o.) czy też fundacja. A także ? osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej. Podmioty te muszą posiadać siedzibę (lub miejsce zamieszkania) w Polsce.
Umowa zlecenie
Zgodnie z art. 734 § 1 Kodeksu cywilnego przez umowę zlecenie przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie.
Warunki, które zgodnie z Kodeksem cywilnym musi spełniać umowa zlecenie, są takie same dla wszystkich zleceniobiorców. Bez względu na to, czy są obywatelami polskimi, czy też nie. Tyczy się to także kwestii podatkowych czy ubezpieczeniowych. Zawarcie umowy zlecenia powoduje bowiem powstanie obowiązku odprowadzania składek ubezpieczeniowych, jeżeli zleceniobiorca nie posiada statusu studenta lub ukończył 26 rok życia.
Więcej szczegółowych informacji za temat rodzaju i wysokości składek w przypadku umowy zlecenia uzyskasz w naszym artykule ?Umowa zlecenie. Co powinieneś wiedzieć przed jej zawarciem?.
Dodatkowo po ukończeniu przez zleceniobiorcę 26 roku życia pojawia się także obowiązek odprowadzania zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT). Zagadnienie to wymaga jednak nieco szerszego wyjaśnienia, gdyż wiąże się z kwestią posiadania przez cudzoziemca certyfikatu rezydencji.
Jeśli cudzoziemiec posiada taki certyfikat, zastosowanie znajdują przepisy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Jeśli certyfikatu nie posiada, pobiera się od niego podatek zryczałtowany w stawce 20% od przychodu.
Rezydenci to ci posiadający w Polsce centrum interesów osobistych lub gospodarczych. Przy tym przebywający w Polsce więcej niż 183 dni w roku podatkowym. Podlegają oni nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu. Nie ma wtedy znaczenia miejsce położenia ich przychodów. Nierezydenci zaś podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od przychodów osiąganych na terytorium Polski.
Czy zatrudnienie cudzoziemca na umowę zlecenie wymaga zezwolenia?
Jak już zaznaczyliśmy, cudzoziemiec może świadczyć pracę w Polsce. Między innymi w oparciu o umowę o pracę (na czas określony, nieokreślony lub okres próbny). A także umowę zlecenie czy umowę o dzieło. Obowiązek uzyskania zezwolenia jest niezależny od podstawy zatrudnienia i co do zasady istnieje zawsze, poza ściśle określonymi przypadkami. Z obowiązku posiadania zezwolenia zwolniony jest m.in obcokrajowiec, który:
- posiada status uchodźcy nadany w Rzeczypospolitej Polskiej
- udzielono mu ochrony uzupełniającej w Rzeczypospolitej Polskiej
- posiada zezwolenie na pobyt stały w Rzeczypospolitej Polskiej
- posiada zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej w Rzeczypospolitej Polskiej
- jest obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej,
- posiada zgodę na pobyt ze względów humanitarnych
- jest obywatelem państwa Europejskiego Obszaru Gospodarczego, nienależącego do Unii Europejskiej,
- posiada zgodę na pobyt tolerowany w Rzeczypospolitej Polskiej
Pełną listę cudzoziemców, którzy mogą podjąć w Polsce pracę bez zezwolenia wymienia art. 87 ust. 1 Ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.
Zezwolenia na pracę
Poza wskazanymi powyżej przypadkami cudzoziemcy muszą uzyskać zezwolenie na pracę. Inicjatywa w tym zakresie leży po stronie pracodawcy. Zanim jednak do tego dojdzie, co do zasady będzie musiał podjąć próbę zaspokojenia swoich potrzeb kadrowych na rynku lokalnym. Polega to na uzyskaniu informacji od starosty w zakresie możliwości znalezienia pracowników spośród osób zarejestrowane w urzędzie pracy. Jeżeli brak jest wśród nich osób spełniających określone wymagania, a tym samym odpowiedź starosty będzie negatywna, pracodawca może podejmować dalsze działania.
Mowa o złożeniu do wojewody, najpóźniej na 30 dni przez planowanym początkiem zatrudnienia, właściwego wniosku. Zezwolenie wydaje się standardowo na okres do lat trzech. Istnieje możliwość uzyskania zezwolenia na czas dłuższy, do lat pięciu. Jeśli cudzoziemiec ma pełnić funkcję członka zarządu w osobie prawnej z poziomem zatrudnienia powyżej 25 osób.
Typy zezwoleń na pracę
Warto tutaj wskazać, jakie typy zezwoleń na pracę przewidują przepisy:
- A ? jeżeli cudzoziemiec będzie wykonywał pracę na terytorium Polski na podstawie umowy z podmiotem, którego siedziba lub miejsce zamieszkania, albo oddział, zakład lub inna forma zorganizowanej działalności znajduje się na terytorium Polski,
- B ? jeżeli cudzoziemiec będzie wykonywał pracę polegającą na pełnieniu funkcji w zarządzie osoby prawnej wpisanej do rejestru przedsiębiorców lub będącej spółką kapitałową w organizacji albo w związku z prowadzeniem spraw spółki komandytowej lub komandytowo-akcyjnej jako komplementariusz, albo w związku z udzieleniem mu prokury przez okres przekraczający łącznie 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy,
- C ? jeżeli cudzoziemiec będzie wykonywał pracę u pracodawcy zagranicznego i będzie delegowany na terytorium Polski na okres powyżej 30 dni w roku kalendarzowym do oddziału lub zakładu podmiotu zagranicznego albo podmiotu powiązanego, w rozumieniu ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych z pracodawcą zagranicznym,
- D ? jeżeli cudzoziemiec będzie wykonywał pracę u pracodawcy zagranicznego nieposiadającego oddziału, zakładu lub innej formy zorganizowanej działalności na terytorium Polski i będzie delegowany na terytorium Polski w celu realizacji usługi o charakterze tymczasowym i okazjonalnym (usługa eksportowa),
- E ? jeżeli cudzoziemiec będzie wykonywał pracę u pracodawcy zagranicznego i jest delegowany na terytorium Polski na okres powyżej 30 dni w ciągu kolejnych 6 miesięcy w innym celu niż wskazany w zezwoleniach typu B, C, D.
Zasady wydawania zezwoleń
Wydanie zezwolenia poprzedzić mogą dwa rodzaje procedur ? zwykła bądź uproszczona. Pierwszą z nich opisaliśmy już powyżej. Obejmuje ona poszukiwanie pracowników na rynku lokalnym i uzyskanie stosownej informacji od starosty. W drugiej można te działania pominąć. Kto może z niej skorzystać? Tylko określone kategorie cudzoziemców:
- członkowie rodzin personelu placówek dyplomatycznych, urzędów konsularnych oraz organizacji międzynarodowych wraz z ich prywatną służbą domową,
- uprawnieni na podstawie aktów prawnych wydanych przez organy powołane na mocy Układu ustanawiającego stowarzyszenie między Europejską Wspólnotą Gospodarczą a Turcją,
- cudzoziemcu upoważnieni do reprezentowania przedsiębiorcy zagranicznego w jego oddziale lub przedstawicielstwie znajdującym się na terytorium Rzeczypospolitej,
- obywatele Republiki Armenii, Republiki Białorusi, Republiki Gruzji, Republiki Mołdawii, Federacji Rosyjskiej lub Ukrainy, wykonujących prace pielęgnacyjno-opiekuńcze,
- cudzoziemcy, którzy w okresie bezpośrednio poprzedzającym złożenie wniosku o wydanie zezwolenia na pracę byli zatrudnieni przez okres nie krótszy niż 3 miesiące u tego samego pracodawcy i na tym samym stanowisku,
- lekarze i lekarze dentyści odbywający szkolenie lub realizujący program specjalizacji.
Jak zatrudnić cudzoziemca na umowę zlecenie ? podsumowanie
Zatrudnienie cudzoziemca na umowę zlecenie to obok umowy o pracę najpowszechniejsza forma zatrudniania przyjezdnych zza granicy.
Sama umowa zlecenie tak dla obcokrajowca, jak i dla obywatela polskiego, musi spełniać te same wymogi określone w przepisach. Zależnie jednak od okoliczności wymienionych w Ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy obcokrajowiec musi posiadać zezwolenie na pracę lub jest z takiego obowiązku zwolniony.
Pomimo że procedura uzyskania zezwoleń wydaje się dość skomplikowana, w praktyce wydawane są one dość często. W szczególności, jeżeli pracodawca wykaże, że nie jest w stanie zaspokoić potrzeb kadrowych na lokalnym rynku pracy.
