Jeśli nie jesteś w stanie spłacać swoich zobowiązań i długi stale rosną, powinieneś zastanowić się jak ogłosić upadłość konsumencką. Aby jednak móc skorzystać z tej drogi, należy złożyć wniosek do sądu, a potem konsekwentnie wywiązywać się z nałożonych na Ciebie obowiązków. Wbrew pozorom samo postanowienie o ogłoszeniu upadłości osoby fizycznej to zaledwie pierwszy krok do oddłużenia. Jak w takim razie przebiega cała procedura upadłości konsumenckiej i jak ją ogłosić?
Kiedy można ogłosić upadłość konsumencką?
Na blogu znajdziesz osobny wpis wyjaśniający, czym jest upadłość konsumencka. W tym miejscu ograniczmy się więc tylko do krótkiego przypomnienia.
Upadłość konsumencka to postępowanie sądowe przeznaczone dla niewypłacalnych osób prywatnych. Oznacza to, że żeby skutecznie ogłosić upadłość konsumencką, musisz spełnić 2 warunki:
- mieć status konsumenta – składać wniosek jako osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej;
- być osobą niewypłacalną – nie móc regulować swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych.
Gdzie ogłosić upadłość konsumencką?
Wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej możesz złożyć osobiście do sądu upadłościowego właściwego dla Twojego miejsca zamieszkania (stałego pobytu). Warunkiem rozpatrzenia wniosku – oczywiście oprócz jego prawidłowego wypełnienia i dostarczenia do odpowiedniego sądu – jest wniesienie opłaty za ogłoszenie upadłości konsumenckiej wynoszącej 30 złotych.
Ile trwa ogłoszenie upadłości konsumenckiej?
Według przepisów sąd ma 2 miesiące od momentu wniesienia wniosku dłużnika na jego rozpatrzenie. Rzecz w tym, że od momentu wydania postanowienia o upadłości konsumenckiej osoby fizycznej do jej oddłużenia jest jeszcze długa droga.
Kiedy sąd wyda postanowienie o ogłoszeniu upadłości, rozpoczyna się tzw. procedura właściwa, która ostatecznie może doprowadzić do zrealizowania głównego celu ogłoszenia upadłości – oddłużenia. I niestety jedyna prawidłowa odpowiedź na pytanie o czas trwania tej procedury brzmi „to zależy”. A od czego zależy?
Po pierwsze od tego,
- jak duży masz majątek,
- ilu jest wierzycieli
- ile czasu potrwa upłynnianie (czyli wyprzedawanie) tego majątku w celu pokrycia kosztów postępowania i częściowej spłaty długów.
Może to być od kilku miesięcy do nawet 1,5 roku.
Z drugiej strony, jeśli ogłosisz upadłość bez majątku, ten krok z oczywistych względów zostaje pominięty i postępowanie ulega skróceniu.
Kolejna kwestia to realizacja planu spłaty.
Tu znów czas, na który taki plan zostanie ustalony, będzie zależeć od konkretnego przypadku. W większości sytuacji obejmie maksymalnie 36 miesięcy. Jeśli jednak sąd uzna, że niewypłacalność to skutek Twoich umyślnych działań – regulowanie zobowiązań w ramach planu spłaty może wydłużyć się do nawet 7 lat.
Z drugiej strony, jeśli nie jesteś w stanie realizować planu spłaty, przepisy pozwalają umorzyć Twoje długi bez jego ustalania.
Zauważ więc, że – zakładając duże obłożenie sądu przy rozpatrywaniu wniosku, komplikacje z upłynnianiem majątku i plan spłaty ustalony na maksymalny dozwolony czas – cała procedura ogłoszenia bankructwa i oddłużania może trwać nawet 9 lat.
Jednocześnie, jeśli nie masz majątku i nie jesteś w stanie realizować planu spłaty, od złożenia wniosku do umorzenia długów zwykle upłynie mniej niż rok.
Ile kosztuje ogłoszenie upadłości konsumenckiej?
Samo ogłoszenie upadłości konsumenckiej, czyli realizacja pierwszego etapu, to koszt 30 złotych – tyle wynosi opłata sądowa od wniosku składanego do sądu. Z kolei, jeśli skorzystasz z pomocy prawnej przy wypełnieniu wniosku o upadłość konsumencką, koszty wzrosną o wynagrodzenie dla kancelarii prawnej.
To, ile będzie kosztować upadłość konsumencka na dalszym etapie, uzależnione zostanie już natomiast po pierwsze od czasu trwania postępowania, a po drugie – od czynności podejmowanych przez syndyka. To właśnie jego wynagrodzenie stanowi jeden z głównych kosztów całego postępowania w przedmiocie upadłości konsumenckiej.
Niestety tu znów trudno o precyzyjną odpowiedź co do kwoty, jakiej możesz się spodziewać. Sposób ustalania wynagrodzenia syndyka jest skomplikowany, tym bardziej że składa się na nie aż 5 części. Wprawdzie Prawo upadłościowe wprowadza konkretne widełki, ale są one naprawdę szerokie – od jednej czwartej do dwukrotności podstawy wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w czwartym kwartale roku poprzedniego, ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego
Kolejny wydatek to wynagrodzenie za pomoc prawnika w Twojej sprawie. I tu znów koszty mogą zależeć od wielu czynników: m.in. od stopnia złożoności sprawy, ale też i od renomy konkretnego specjalisty. Obecnie średnia kwota to ok. 4-5 tysięcy złotych. Do tego dochodzi opłata od pełnomocnictwa wysokości 17 złotych.
Nie trać czasu w internecie i umów się bezpłatną poradę u adwokata w sprawie upadłości konsumenckiej we Wrocławiu
Proces upadłości konsumenckiej krok po kroku
Proces upadłości konsumenckiej składa się z kilku etapów.
- Złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości
- Wydanie postanowienia przez sąd i likwidacja majątku
- Ustalenie planu spłaty i jego realizacja.
Dopiero po pomyślnym zakończeniu etapu 3. sąd wydaje postanowienie o umorzeniu pozostałych długów i wtedy całe postępowanie upadłościowe się kończy.
Jak złożyć wniosek o upadłość konsumencką?
Aby doprowadzić do ogłoszeniu upadłości, przygotowany wniosek należy złożyć do sądu właściwego z uwagi na Twoje miejsce zamieszkania. We wniosku muszą znaleźć się konkretne elementy – przede wszystkim:
- wykaz Twojego majątku,
- spis wierzycieli i długów,
- informacje o hipotekach
- wykaz prowadzonych postępowań egzekucyjnych.
Musisz też wykazać, że spełniasz wymogi ogłoszenia upadłości konsumenckiej, a więc że kwalifikujesz się do postępowania o upadłość konsumencką.
Tak przygotowany wniosek wnosi się na formularzu. W związku ze zmianą przepisów w grudniu 2021 roku możesz wypełnić go, podpisać i złożyć online, za pomocą teleinformatycznego systemu – Krajowego Rejestru Zadłużonych lub skorzystać z tradycyjnej formy składania wniosku.
Postanowienie o ogłoszeniu upadłości konsumenckiej
Sąd może oddalić wniosek, jeśli dojdzie do wniosku, że nie spełniasz wymogu niewypłacalności lub bycia konsumentem. Z kolei, jeśli uzna, że w Twoim przypadku skorzystanie z upadłości jest możliwe, Twój wniosek zostanie uwzględniony.
Nie oznacza to jednak automatycznego umorzenia wszystkich długów – nie tak działa upadłość konsumencka.
W pierwszej kolejności wyznacza się syndyka, który ma za zadanie przede wszystkim zarządzać majątkiem dłużnika – od teraz będącym masą upadłości. Do obowiązków syndyka należy likwidacja (wyprzedawanie) tego majątku w celu pokrycia kosztów postępowania oraz częściowej spłaty wierzycieli.
Tutaj ważna uwaga – jeśli Ty i Twój małżonek nie macie rozdzielności majątkowej, musisz liczyć się z tym, że gdy zostanie ogłoszona upadłość, w skład masy upadłości wchodzi również wasz majątek wspólny.
Ogłoszenie upadłości konsumenckiej i co dalej — sądowy plan spłaty wierzycieli
Kolejny etap upadłości konsumenckiej rozpocznie się, gdy syndyk zakończy sprzedaż majątku upadłego konsumenta. Wtedy też dochodzi do ustalenia i realizacji planu spłaty.
Taki plan spłaty ustalany jest przez sąd w oparciu o projekt planu spłaty wierzycieli sporządzony wcześniej przez syndyka. To właśnie syndyk informuje sąd m.in. o tym, ilu jest Twoich wierzycieli, jakie wierzytelności (długi) pozostały do spłaty i jakie są Twoje możliwości finansowe.
Na podstawie uzyskanych informacji i przedstawionego projektu, sąd ustali już „właściwy” plan spłaty. Zadba przy tym, by zasady regulowania długów były dostosowane do Twojej sytuacji finansowej i ustalone proporcjonalnie do wielkości poszczególnych zadłużeń.
Sprawdź: Jak długo trwa upadłość konsumencka bez majątku?
Umorzenie zobowiązań
Jeśli wywiążesz się ze wszystkich warunków planu spłaty, a także dodatkowych obowiązków nałożonych przez sąd i syndyka, Twoje pozostałe zobowiązania zostaną umorzone.
Istnieją jednak pewne wyjątki od tej zasady. Konkretne rodzaje zobowiązań, takie jak m.in. zobowiązania alimentacyjne czy kary grzywny orzeczone przez sąd w wyroku skazującym nie mogą podlegać umorzeniu. Sąd nie umorzy również innych długów, jeśli od ogłoszenia poprzedniej upadłości dłużnika nieprowadzącego działalności gospodarczej minęło mniej niż 10 lat – o ile w wyniku poprzedniego postępowania umorzono przynajmniej część zobowiązań.
Przykład
8 lat temu Patryk ogłosił upadłość konsumencką. Ze względu na poważne problemy zdrowotne nie był w stanie pracować ani spłacać rosnących długów. W toku postępowania upadłościowego sąd umorzył jego długi. Obecnie Patryk popadł w spiralę zadłużeń. Ma status konsumenta i można go uznać za osobę niewypłacalną. Sąd nie umorzy jednak jego długów, ponieważ od ostatniego postępowania w przedmiocie upadłości konsumenckiej i umorzenia zobowiązań minęło mniej niż 10 lat.
FAQ – najczęściej zadawane pytania dotyczące upadłości osoby prywatnej
Czy samemu można ogłosić upadłość konsumencką?
Nie. Ogłosić upadłość konsumencką może tylko sąd. Zrobi to jednak na Twój wniosek, jeśli spełniasz wymogi potrzebne do ogłoszenia upadłości, a więc jesteś osobą niewypłacalną i w dniu składania wniosku posiadasz status konsumenta – osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej.
Jakie warunki trzeba spełnić aby ogłosić upadłość konsumencką?
Żeby ogłosić upadłość konsumencką, w momencie składania wniosku musisz być osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej (czyli posiadającą status konsumenta) i niewypłacalną. Wymóg niewypłacalności spełnisz, jeśli nie regulujesz swoich wymagalnych zobowiązań (np. rat kredytu) od ponad 3 miesięcy. Przeszkodą do ogłoszenia upadłości nie jest już natomiast fakt, że osoba zadłużona doprowadziła do swojej niewypłacalności np. z uwagi na nierozważne zaciąganie pożyczek.
Czy można ogłosić upadłość bez żadnego majątku?
Tak. Nie ma przepisów, które uzależniałyby możliwość ogłoszenia upadłości konsumenckiej od posiadania majątku konkretnej wysokości. Jeśli nie masz środków pozwalających na pokrycie kosztów postępowania, może to tymczasowo zrobić Skarb Państwa. Z kolei jeśli sąd dojdzie do wniosku, że nie jesteś w stanie trwale realizować jakiegokolwiek planu spłaty, może umorzyć Twoje zobowiązania bez ustalania jakiegokolwiek harmonogramu spłaty wierzycieli. Warunki ogłoszenia upadłości są tylko 2: niewypłacalność oraz status konsumenta w momencie składania wniosku wraz z wymaganymi załącznikami.
O co pyta sąd na rozprawie upadłościowej?
Jeszcze przed zmianą przepisów sąd przeprowadzał rozprawę z udziałem składającego wniosek, by ustalić m.in. przyczyny niewypłacalności. Teraz jednak do ogłoszenia upadłości konsumenckiej wystarczy niewypłacalność oraz status konsumenta – a kwestie te sąd jest w stanie zweryfikować samodzielnie. Właśnie dlatego po zmianie przepisów wniosek rozpatrywany jest nie na rozprawie, a na niejawnym posiedzeniu, bez udziału wnioskodawcy. Co za tym idzie – sąd nie zadaje żadnych pytań na etapie postępowania o ogłoszenia upadłości konsumenckiej.
