Działalność nierejestrowana to prosty sposób na legalne dorabianie bez konieczności przechodzenia przez proces rejestrowania firmy. Taka forma prowadzenia działalności gospodarczej zyskuje na popularności szczególnie wśród osób dorabiających dorywczo, np. szyjąc na zamówienie, udzielając korepetycji czy wykonując drobne usługi. Zdarza się jednak, że również osoby prowadzące taką działalność zmagają się z problemami finansowymi, które skłaniają je do rozważenia upadłości konsumenckiej.
Nie może to dziwić, wszak upadłość konsumencka to dobry sposób na rozwiązanie problemów zadłużenia. Głównym celem tej instytucji jest umożliwienie zadłużonym konsumentom rozwiązania ich trudnej sytuacji ekonomicznej, przede wszystkim wyjścia z długów w sposób z jednej strony uwzględniający interes dłużnika, a jednocześnie mający na uwadze dobro, prawa i roszczenia jego wierzycieli.
W dzisiejszym wpisie postaram się wytłumaczyć jaki jest wpływ działalności nierejestrowanej na upadłość i czy działalność nierejestrowana podlega upadłości? Myślę, że lektura tego artykułu będzie przydatna dla wielu prowadzących mikroprzedsiębiorstwo bez rejestracji.
Czy działalność nierejestrowana wpływa na upadłość konsumencką?
Zasadniczo prowadzenie działalności nierejestrowanej nie uniemożliwia ogłoszenia upadłości konsumenckiej, ponieważ w świetle prawa nie jest ona uważana za działalność gospodarczą. Kluczowe jest tu rozróżnienie między działalnością rejestrową (wymagającą wpisu do CEIDG) a działalnością nierejestrowaną, która zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy – Prawo przedsiębiorców, nie wymaga takiej rejestracji (i nie stanowi działalności gospodarczej), jeśli spełnia określone warunki: miesięczny przychód nie przekracza 75% minimalnego wynagrodzenia, a osoba nie prowadziła działalności gospodarczej w ostatnich 60 miesiącach.
Prawo upadłościowe dopuszcza ogłoszenie upadłości przez osobę fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej. Ponieważ działalność nierejestrowana nie ma formalnego statusu takiej działalności, osoba ją prowadząca wciąż traktowana jest jako konsument, co oznacza, że może skorzystać z benefitów jakie daje upadłość konsumencka, o ile spełnia pozostałe warunki jej ogłoszenia, takie jak niewypłacalność i brak celowego doprowadzenia do zadłużenia.
Czy można ogłosić upadłość mając działalność nierejestrowaną?
Jak wskazałem już wyżej, osoba prowadząca działalność nierejestrowaną może skutecznie złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej. Należy jednak pamiętać o konieczności ujawnienia wszelkich dochodów, w tym tych pochodzących z działalności nierejestrowanej, we wniosku upadłościowym.
Zatajenie takich informacji może skutkować oddaleniem wniosku lub – w przypadku ogłoszenia upadłości – umorzeniem postępowania z powodu działania niezgodnego z zasadami uczciwości. Sąd ocenia bowiem nie tylko sytuację finansową dłużnika, ale także jego postawę – czy działa w dobrej wierze, czy uczciwie przedstawia swoją sytuację majątkową.
Warto też mieć na uwadze, że jeśli dochody z działalności nierejestrowanej przekroczą wspomniany próg (75% minimalnego wynagrodzenia miesięcznie), działalność staje się z mocy prawa działalnością gospodarczą i wymaga rejestracji. W takim przypadku osoba traci status konsumenta i nie może ogłosić upadłości konsumenckiej, dopóki nie zakończy działalności gospodarczej i nie zostanie wykreślona z rejestru CEIDG.
Sprawdź: Upadłość konsumencka a działalność gospodarcza
Jak traktowany jest dochód z działalności nierejestrowanej?
Dochody uzyskiwane w ramach działalności nierejestrowanej są traktowane jak każdy inny przychód osoby fizycznej i należy je wykazywać w rocznym zeznaniu PIT (formularz PIT-36, w rubryce „inne źródła przychodu”). Choć nie trzeba przy działalności tego rodzaju prowadzić pełnej księgowości, warto udokumentować swoje dochody (np. w formie prostych zestawień przychodów i wydatków), aby w razie potrzeby móc wykazać ich wysokość przed sądem.
W postępowaniu upadłościowym syndyk analizuje pełną sytuację finansową dłużnika, w tym jego możliwości zarobkowe. Oznacza to, że nawet niewielkie, ale regularne dochody z działalności nierejestrowanej mogą zostać uwzględnione przy ustaleniu planu spłaty wierzycieli. Jeśli dochody są niskie, sąd może zdecydować o całkowitym umorzeniu zobowiązań bez planu spłaty. Natomiast wyższe dochody mogą prowadzić do ustalenia obowiązku częściowego zaspokojenia wierzycieli przez określony czas (zazwyczaj do 36 miesięcy).
