ul. Kazimierza Wielkiego 1

Wrocław

biuro@adwokat-wroclaw.biz.pl

kontakt email: 24h / 7 dni w tygodniu

+ 48 695 560 425

8.30 - 16.30 - dni robocze

Pon - Pt: 8:30 - 16:30

Obsługa Klienta

Upadłość konsumencka 2024: czym jest i kto może ją ogłosić?

upadłość konsumencka

Blog Kancelarii Klisz i Wspólnicy – najnowsze informacje prawne weryfikowane przez zawodowych adwokatów i radców prawnych

Czy upadłość konsumencka to idealne rozwiązanie dla wszystkich osób borykających się z długami? I czy rzeczywiście warto ją ogłaszać? To zależy. Złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości zdecydowanie może stanowić pierwszy krok do poprawy Twojej sytuacji finansowej. Nie obędzie się jednak bez wyrzeczeń, jakie niesie ze sobą ta decyzja. Właśnie dlatego warto dobrze ją przemyśleć.  

Na czym polega upadłość konsumencka?

Upadłość osoby fizycznej, a inaczej upadłość konsumencka to postępowanie sądowe umożliwiające wyjście z długów. Dostępne jest dla osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej i niebędących w stanie spłacać swoich zobowiązań. Głównym i najważniejszym celem takiego procesu jest oddłużenie. I nie bez powodu to jedna z pierwszych kwestii wspomnianych w temacie upadłości konsumenckiej.

Dlaczego to tak ważne? Przede wszystkim dlatego, że cel oddłużenia można zrealizować na kilka sposobów, a mianowicie poprzez:

  • całkowitą spłatę zobowiązań;
  • umorzenie długów bez konieczności ich spłaty;
  • częściową spłatę zobowiązań i umorzenie pozostałych długów.
 

Oznacza to, że ogłoszenie upadłości nie zawsze musi się wiązać ze spłatą wszystkich, a nawet jakichkolwiek długów. W toku postępowania upadłościowego sąd oceni bowiem, czy w ogóle jesteś w stanie regulować zobowiązania. Jeśli nie – może całkowicie je umorzyć.

Z kolei, jeśli sąd dojdzie do wniosku, że  masz możliwość spłaty przynajmniej części zobowiązań, ustali plan spłaty wierzycieli adekwatny do Twojej sytuacji finansowej. Weźmie wówczas pod uwagę możliwości zarobkowe, konieczność utrzymania osób pozostających na utrzymaniu upadłego, wysokość wierzytelności i stopień ich spłaty w postępowaniu. Plan spłaty w większości przypadków obejmuje maksymalnie 36 miesięcy. W szczególnych przypadkach ten czas może wydłużyć się do 7 lat.

A co dzieje się potem? Po wywiązaniu się z planu spłaty sąd umorzy zobowiązania powstałe przed dniem ogłoszenia upadłości i niewykonane w wyniku realizacji tego planu. A mówiąc prościej – anuluje resztę długów, których nie udało się spłacić w ramach ustalonego harmonogramu.

To zresztą nie wszystkie zalety, jakie niesie ze sobą upadłość konsumencka. Wśród innych dużych plusów można wymienić m.in. zawieszenie postępowań prowadzonych przez komornika i zakaz wszczynania nowych na czas trwania procedury upadłościowej.

Kto może złożyć wniosek o upadłość konsumencką?

Wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej możesz złożyć Ty jako dłużnik. W większości przypadków nie musisz natomiast obawiać się, że postępowanie zostanie uruchomione przez któregoś z Twoich wierzycieli.

Przepisy przewidują tylko jedną sytuację, w której wierzyciel ma prawo zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości – gdy zrobi to w ciągu roku od wykreślenia Cię z rejestru przedsiębiorców.

Oznacza to, że po pierwsze musisz taką działalność wcześniej w ogóle prowadzić i po drugie – że od zamknięcia biznesu do złożenia wniosku upłynie stosunkowo niewiele czasu. W przeciwnym razie wierzyciel nie będzie w stanie uruchomić postępowania.

ogłoszenie upadłości konsumenckiej - przykład

 

Upadłość konsumencka – warunki ogłoszenia

Uprawnienie do złożenia wniosku to dopiero pierwsza kwestia. Pozostaje jeszcze pytanie – kiedy w ogóle możesz skorzystać z procedury ogłoszenia upadłości osoby fizycznej?

Warunki są 2:

  1. Upadłość konsumencka przeznaczona jest wyłącznie dla osób będących konsumentami;
  2. Co więcej, muszą to być osoby niewypłacalne.
 

Co oznacza bycie konsumentem? Wniosek musisz składać jako osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej.  

Druga kwestia to niewypłacalność. Zgodnie z przepisami niewypłacalna jest ta osoba, która nie może wykonywać wymagalnych zobowiązań pieniężnych.

Wciąż brzmi to dość nieprecyzyjnie, prawda? Na szczęście przepisy prawa upadłościowego wprowadzają ułatwienie – tzw. domniemanie. Jeśli więc spełnisz konkretny warunek, niejako automatycznie można Cię uznać za osobę niewypłacalną. Ten wymóg to niespłacanie wymagalnych zobowiązań przez co najmniej 3 miesiące. „Wymagalnych”, a więc takich, których spełnienia ma prawo domagać się druga strona – np. bieżące raty kredytów i pożyczek.

ogłoszenie upadłości przykład 2

 

Kto nie może ogłosić upadłości konsumenckiej?

A kiedy nie będzie można skorzystać z drogi upadłości konsumenckiej?

Skoro wiesz już, dla kogo jest i jakie wymogi trzeba spełnić, by z niej skorzystać, to odpowiedź jest prosta – ta droga pozostaje zamknięta dla tych, którzy nie spełniają wyżej wymienionych warunków ogłaszania upadłości konsumenckiej.

Po pierwsze będą więc to osoby mające status przedsiębiorcy w momencie składania wniosku. Pozostaje im skorzystanie z alternatywy dla upadłości konsumenckiej, czyli ogłoszenie upadłości przedsiębiorstwa.

Upadłości nie może ogłosić także osoba, która nie spełnia wymogu niewypłacalności. Jeśli więc sąd uzna, że jesteś w stanie regulować swoje zobowiązania, nie rozpatrzy pozytywnie Twojego wniosku.

Kiedy sąd odmówi wydania postanowienia w przedmiocie ogłoszenia upadłości?

Ogłoszenie upadłości konsumenckiej w 2023 roku jest dostępne dla szerszego grona osób niż jeszcze kilka lat temu. Obecnie stan niewypłacalności, status konsumenta i prawidłowe złożenie wniosku wystarczy do jego pozytywnego rozpatrzenia

Jeszcze do niedawna sprawa wyglądała jednak inaczej. Przed zmianą przepisów sąd na etapie rozpatrywania wniosku badał przyczyny Twojej niewypłacalności. Jeśli stwierdził, że wynika ona z Twojego rażącego niedbalstwa (np. nierozważnego zaciągania kolejnych pożyczek) lub tym bardziej umyślnego działania – o upadłości nie było mowy. Teraz natomiast przyczyna niewypłacalności nie ma znaczenia na etapie rozpatrywania wniosku.

Jednak czy same wydanie postanowienia daje Ci gwarancję odzyskania finansowej wolności? Niekoniecznie.

Na tym etapie dopiero rozpoczyna się Twoja droga do oddłużenia. Wydanie postanowienia o ogłoszeniu upadłości uruchamia bowiem tzw. właściwe postępowanie upadłościowe. Zwykle trwa ono kilka lat. A w ciągu tych kilku lat sąd z pewnych powodów może odmówić umorzenia długów albo nawet umorzyć całe postępowanie (co również uniemożliwi Ci oddłużenie).

Stanie się tak, gdy:

  • nie wywiążesz się ze swoich obowiązków wobec syndyka, takich jak wydanie całego majątku upadłego oraz udostępnienie potrzebnych dokumentów;
  • sąd dowie się, że dane ujawnione przez Ciebie we wniosku o ogłoszenie upadłości są niezgodne z prawdą lub niezupełne – o ile jest to efekt Twojego celowego działania;
  • po ustaleniu planu spłaty wierzycieli nie będziesz go realizować – a realizacja ustalonego już planu jest warunkiem koniecznym późniejszego umorzenia reszty długów;
  • dokonasz tzw. czynności z pokrzywdzeniem wierzycieli (np. zaciągniesz dodatkowe zobowiązania albo dokonasz darowizn w celu pozbycia się części majątku);
  • w ciągu 10 lat przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości prowadzono już wobec Ciebie postępowanie upadłościowe i zakończyło się ono umorzeniem całości lub części zobowiązań;
  • sąd dojdzie do wniosku, że dłużnik doprowadził do niewypłacalności celowo lub też celowo ją powiększał – mowa tu o trwonieniu części składowych majątku oraz celowym nieregulowaniu wymagalnych zobowiązań.
 

Jak ogłosić upadłość konsumencką?

Żeby rozpocząć proces oddłużania, musisz przygotować i złożyć wniosek do sądu. W pierwszej kolejności konieczne będzie więc ustalenie, czy spełniasz warunki ogłoszenia upadłości.

Jeśli tak – możesz już zająć się przygotowaniem takiego pisma – samodzielnie lub z pomocą prawnika. Warto zresztą, by osoba zainteresowana ogłoszeniem upadłości skontaktowała się z prawnikiem także w celu skonsultowania samej decyzji o ogłoszeniu upadłości.

Musisz wiedzieć, że z dniem ogłoszenia upadłości wiele się dla Ciebie zmieni. Między innymi większość majątku stanie się tzw. masą upadłości, którą syndyk wyznaczony przez sąd zacznie wyprzedawać. Uzyskane kwoty zostaną przeznaczone na spłatę długów oraz pokrycie kosztów postępowania (to, ile będzie kosztować upadłość konsumencka uzależnione jest m.in. od złożoności postępowania i wynagrodzenia syndyka). W skład masy upadłości nie wchodzą tylko niektóre elementy – np. część Twojego dochodu w sytuacji, gdy inne osoby są na Twoim utrzymaniu.

To wciąż tylko jedna z wielu konsekwencji, jakie pociąga za sobą wydanie przez sąd postanowienia o ogłoszeniu upadłości konsumenckiej. Warto więc mieć ich świadomość. Zdecydowanie nie jest bowiem tak, że ogłoszenie upadłości konsumenckiej nic nie zmienia albo że zmienia Twoją sytuację tylko na lepszą. Otwiera wprawdzie przed Tobą szansę na oddłużenie, ale z drugiej strony pociąga też za sobą wiele dodatkowych obowiązków i wyrzeczeń.

Jest to jednak temat na zupełnie oddzielny wpis, dlatego w tym miejscu nie będziemy się w niego zagłębiać. Więcej informacji o tym jak ogłosić upadłość konsumencką znajdziesz w artykule: Upadłość konsumencka krok po kroku

Załóżmy więc, że po konsultacji z prawnikiem świadczącym pomoc w ogłoszeniu upadłości rzeczywiście decydujesz się na takie rozwiązanie. Po przygotowaniu wniosku spełniającego wymogi, opłaceniu go i wniesieniu do sądu pozostaje Ci czekanie, aż sąd go rozpatrzy. Jeśli tak się stanie, realizowane będą kolejne wyżej wspomniane kroki: likwidacja majątku, ustalenie i realizacja planu spłaty. Dopiero wtedy sąd wyda decyzję o umorzeniu wszystkich pozostałych zobowiązań i uwolnisz się od reszty długów.

Upadłość konsumencka a działalność gospodarcza

Jak już wiesz, jednym z podstawowych wymogów ogłoszenia upadłości konsumenckiej jest nieprowadzenie działalności gospodarczej (bycie konsumentem). Pozostaje więc pytanie, co zrobić, jeśli masz własny biznes.

Rozwiązania są 2:

  1. Ogłosić upadłość firmy, czyli skorzystać z trybu upadłości dla przedsiębiorstw;
  2. Zadbać o zyskanie statusu konsumenta przed złożeniem wniosku.
 

Upadłość konsumencka osoby wpisanej do CEIDG jest niemożliwa. Przepisy nakazują jednak tylko, by w momencie złożenia wniosku nie miała ona statusu przedsiębiorcy. Bez żadnych wymogów minimalnego czasu, który musi upłynąć od wykreślenia z rejestru do skorzystania z procedury upadłości konsumenckiej.

Przykład

Bożena prowadziła jednoosobową działalność gospodarczą. W grudniu 2022 dokonała dużej inwestycji w celu opracowania i wdrożenia nowej usługi w swoim sklepie internetowym. Niestety usługa okazała się dużym niepowodzeniem – prawie nikt nie był zainteresowany skorzystaniem z oferty. Bożena utraciła płynność finansową i mimo kolejnych prób ratowania swojego biznesu nie była już w stanie spłacać długów. 2 kwietnia kolejnego roku roku złożyła więc wniosek o wykreślenie z CEIDG, a już 3 kwietnia wystąpiła o ogłoszenie jej upadłości. 

A co jeżeli zechcesz założyć działalność po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej? Przepisy tego nie zabraniają. Teoretycznie masz więc prawo otworzyć biznes jeszcze w toku postępowania. Warto jednak mieć świadomość, że większość zarabianych pieniędzy będzie przeznaczana na spłatę długów. 

FAQ – czyli pytania, które najczęściej zadają nasi Klienci o upadłość konsumencką

Jakie są minusy ogłoszenia upadłości konsumenckiej?

Z chwilą ogłoszenia upadłości konsumenckiej większość majątku dłużnika, a także majątek wspólny małżonków wchodzi do masy upadłości. Jest wtedy wyprzedawany przez syndyka w celu pokrycia długów. Oprócz likwidacji majątku konsekwencją upadłości konsumenckiej jest również nałożenie na Ciebie dodatkowych obowiązków – np. konieczność regularnego składania sprawozdań sądowi. Nie możesz też podejmować działań, które prowadziłyby do uszczuplenia Twojego majątku. Co więcej, niektóre czynności prawne podejmowane jeszcze przed złożeniem wniosku o upadłość mogą zostać uznane za nieważne.

Ile trzeba mieć długu żeby ogłosić upadłość konsumencką?

Nie ma żadnej minimalnej wysokości zobowiązań narzuconych przez przepisy, która sprawia, że sąd wydaje postanowienie o ogłoszeniu upadłości przez dłużnika. Ważne jest natomiast nieprowadzenie działalności gospodarczej i spełnianie wymogu niewypłacalności, czyli brak możliwości regulowania swoich wymagalnych zobowiązań. Przyjmuje się, że wymóg niewypłacalności zostaje spełniony, gdy nie spłacasz długów przez co najmniej 3 miesiące.

Co się dzieje po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej?

Z dniem ogłoszenia upadłości konsumenckiej rozpoczyna się tzw. postępowanie właściwe. Twój majątek jest wyprzedawany w celu uregulowania długów. Jeśli więc w skład masy upadłości wchodzi lokal mieszkalny, musisz liczyć się z jego utratą. Tak samo jak z utratą wielu innych cennych składników Twojego majątku. Nie zostaniesz jednak bez dachu nad głową i bez jakichkolwiek środków do życia. Zgodnie z przepisami sąd bierze pod uwagę potrzeby upadłego i osób pozostających na jego utrzymaniu, wydzielając kwotę potrzebną na wynajem mieszkania na okres 12-24 miesięcy. Po realizacji planu spłaty pozostała część długu zostaje umorzona. W wyjątkowych przypadkach sąd może też od razu umorzyć zobowiązania bez ustalania planu spłaty.

Czy po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej można pracować?

Tak. Samo postanowienie o ogłoszeniu upadłości konsumenckiej nie odbiera Ci prawa do podjęcia pracy. Musisz jednak liczyć się z tym, że w przypadku ogłoszenia upadłości większość wynagrodzenia za pracę będzie wchodzić w skład masy upadłości, a tym samym zostanie przeznaczone na pokrycie kosztów postępowania i spłatę długów.

Czy po ogłoszeniu upadłości można wziąć kredyt?

Przepisy nie zabraniają bankom udzielania kredytu osobom, wobec którym zakończono postępowanie upadłościowe. Twoja historia kredytowa z pewnością będzie mieć jednak dla banku duże znaczenie w kontekście decyzji o udzieleniu kredytu – a informacje o upadłości przez 10 lat znajdują się w BIK. Bank na pewno będzie więc świadomy Twoich niedawnych problemów finansowych.

Kiedy sąd nie ogłosi upadłości konsumenckiej?

Sąd nie ogłosi upadłości konsumenckiej, gdy nie spełniasz 2 podstawowych wymogów: nie jesteś osobą niewypłacalną lub prowadzisz działalność gospodarczą w chwili składania wniosku. Przepisy przewidują też szereg sytuacji, w których sąd może i ogłosi upadłość, ale nie umorzy Twoich zobowiązań – np. gdy w okresie dziesięciu lat przed dniem zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości w stosunku do upadłego prowadzono postępowanie upadłościowe, w którym umorzono całość lub część jego zobowiązań.

adwokat Iwo Klisz

adwokat Iwo Klisz

Prawnik, założyciel i wspólnik zarządzający w "Klisz i Wspólnicy Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych". Specjalista z zakresu prawa pracy, prawa rodzinnego, spadkowego oraz gospodarczego. Były wykładowca akademicki na Uniwersytecie Wrocławskim, autor wielu publikacji w prasie fachowej, bloger oraz YouTuber

tel. 695 560 425, e-mail: i.klisz@kancelaria-klisz.pl

adwokat Iwo Klisz

adwokat Iwo Klisz

Prawnik, założyciel i wspólnik zarządzający w "Klisz i Wspólnicy Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych". Specjalista z zakresu prawa pracy, prawa rodzinnego, spadkowego oraz gospodarczego. Były wykładowca akademicki na Uniwersytecie Wrocławskim, autor wielu publikacji w prasie fachowej, bloger oraz YouTuber

tel. 695 560 425, e-mail: i.klisz@kancelaria-klisz.pl

Adwokat Iwo Klisz jako ekspert w ogólnopolskich i lokalnych mediach:

Adwokat Iwo Klisz, założyciel Kancelarii Klisz i Wspólnicy jest nie tylko twórcą wielu publikacji w prasie branżowej, ale także popularnym autorem komentarzy eksperckich w największych portalach informacyjnych oraz stacjach telewizyjnych.

Adwokat Iwo Klisz i prawnicy z Kancelarii Klisz i Wspólnicy są do Twojej dyspozycji:

Nasi eksperci czekają na Twoją wiadomość - napisz teraz

Pomoc doświadczonego adwokata
Pomożemy Ci w każdej sprawie sądowej
Porady prawne on-line
Zdalne porady prawne u adwokata bez konieczności wychodzenia z domu lub z biura