Adwokat Wrocław Władza Rodzicielska

Co to jest władza rodzicielska?

Co do zasady władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom. To prawo rodziców, a także obowiązek dotyczący osoby dziecka i obejmuje zarówno opiekę nad nim (tzw. obowiązek wykonywania pieczy), jak i zarząd majątkiem dziecka. Jej głównym celem jest zapewnienie dobra dziecka oraz ochrona jego godności i praw. W ramach wykonywania władzy rodzicielskiej, rodzice podejmują decyzje dotyczące wychowania dziecka, jego miejsca zamieszkania, edukacji, leczenia oraz innych istotnych spraw dziecka.

Władza rodzicielska, choć przysługuje obojgu rodzicom, wymaga od nich odpowiedzialności i umiejętności współdziałania w najlepszym interesie dziecka. Kodeks rodzinny i opiekuńczy w Polsce nakłada na rodziców szereg określonych obowiązków, mających na celu ochronę i wsparcie rozwoju dziecka, zarówno fizycznego, emocjonalnego, jak i społecznego. W każdym przypadku, gdy dobro dziecka jest zagrożone, interwencja prawna staje się niezbędna, aby zapewnić bezpieczne i stabilne środowisko dla jego wzrostu i rozwoju.

Ograniczenie władzy rodzicielskiej

Sąd opiekuńczy może podjąć decyzję o ograniczeniu władzy rodzicielskiej rodziców, gdy dobro dziecka jest zagrożone. O tym, czy ograniczenie władzy rodzicielskiej dotyczy jednego z rodziców czy oboje rodziców rozstrzyga sąd opiekuńczy.

Zagrożenie dobra dziecka stanowi kluczową powód zmierzający do ograniczenia władzy rodzicielskiej. To zagrożenie jest postrzegane jako sytuacja, w której dobrostan fizyczny, emocjonalny, psychiczny czy bezpieczeństwo dziecka jest w sposób rażący zagrożony przez działania lub zaniedbania ze strony rodziców.

Takie zagrożenie może mieć różnorodne źródła, zarówno w działaniach, które są wynikiem nieodpowiedniego podejścia rodziców do obowiązków rodzicielskich, ich niekompetencji, bądź błędnych przekonań o tym, co jest najlepsze dla dziecka. Istotne jest, że decyzje sądu w tym zakresie nie są uzależniona od tego, czy rodzice działali umyślnie, ani też nie mają na celu ukarania rodziców.

Celem ograniczenia władzy rodzicielskiej jest nie tylko ochrona dziecka, ale także wsparcie rodziców w prawidłowym wypełnianiu ich praw i obowiązków jednocześnie. Takie ograniczenia mogą dotyczyć zarówno obu rodziców, jak i tylko jednego z nich, a także mogą być stosowane wobec wszystkich lub tylko niektórych dzieci w rodzinie.

Co może zrobić sąd opiekuńczy, kiedy rodzice nadużywają władzy rodzicielskiej?

Ograniczając uprawnienia rodziców co do sposobu wykonywania władzy rodzicielskiej sąd może podjąć różne działania np.

Zobowiązanie rodziców do określonego postępowania:

Rodzice mogą być zobowiązani do współpracy z asystentem rodziny, udziału w terapii rodzinnej, poradnictwie, czy innych formach wsparcia. Małoletnie dziecko może być skierowane do placówki wsparcia dziennego lub innych instytucji, z jednoczesnym wskazaniem sposobu kontroli wykonania wydanych zarządzeń.

Ograniczenia w działaniach rodziców:

Sąd może określić, jakie czynności rodzice nie mogą wykonywać bez zezwolenia sądu, lub poddać ich innym ograniczeniom w sprawach dotyczących dziecka, analogicznym do tych, jakim podlega opiekun.

Stały nadzór kuratora sądowego:

Wykonywanie władzy rodzicielskiej może być poddane stałemu nadzorowi kuratora, w celu zapewnienia, że dobro dziecka jest ciągle chronione.

Skierowanie dziecka do odpowiedniej instytucji:

Małoletnie dziecko może być skierowane do organizacji lub instytucji zajmującej się przygotowaniem zawodowym, placówki sprawującej częściową pieczę nad dziećmi, lub innej placówki zgodnie z potrzebami i dobrem dziecka.

Umieszczenie dziecka w pieczy zastępczej:

Sąd może zarządzić umieszczenie małoletniego w rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka, instytucjonalnej pieczy zastępczej, lub w innych placówkach opiekuńczo-leczniczych, w zależności od indywidualnej sytuacji dziecka.

Pozbawienie władzy rodzicielskiej

Sąd opiekuńczy może pozbawić rodziców władzy rodzicielskiej w sytuacjach, kiedy rodzice nie są w stanie wykonywać swoich obowiązków z powodu trwałej przeszkody (ale nie przemijająca przeszkoda), lub gdy nadużywają swojej władzy rodzicielskiej, albo rażąco zaniedbują obowiązki względem dziecka. Taka decyzja może dotyczyć zarówno obu rodziców, jak i być stosowana jedynie wobec jednego z nich.

Dodatkowo, sąd może zdecydować o pozbawieniu władzy rodzicielskiej w sytuacji, kiedy mimo udzielonej pomocy i wsparcia, nie ustają przyczyny, które doprowadziły do zastosowania odpowiednich środków, a szczególnie gdy rodzice trwale nie interesują się swoim dzieckiem.

W sytuacjach, gdy przyczyny pozbawienia władzy rodzicielskiej ustają, sąd opiekuńczy ma możliwość przywrócenia tej władzy rodzicom. Decyzje te są zawsze podejmowane z uwzględnieniem najlepszego interesu dziecka.

Ponadto, orzeczenie o pozbawieniu władzy rodzicielskiej lub jej zawieszeniu może być wydane także w wyroku rozwodowym, separacji lub unieważnieniu małżeństwa. Warto też wskazać, że razie gdy pojawi się przemijająca przeszkoda w wykonywaniu władzy rodzicielskiej sąd opiekuńczy może orzec jej zawieszenie.